Santo Alberto

Die Portugese vragskip Santo Alberto (Sint Albertus) vergaan op 24 Maart 1593 op sy terugtog van Cochin in Indië na Lissabon naby die huidige Port St. Johns en net suid van die monding van die Mthatharivier. Redes vir die stranding was die swak onderhoud aan die skip, die geweldige oorlading met koloniale handelsware en die verkeerde verspreiding van die vrag op die skip. Hierdie was algemene probleme van die Portugese skepe in daardie tyd.

Alhoewel 62 mense tydens die ramp verdrink het, het 285 Portugese (bemanning en passasiers) en slawe die ramp oorleef. Oor die wedervaringe van die skipbreukelinge is besonder baie bekend omdat die loods Rodrigo Migueis 'n joernaal nagelaat het.

Nie die kaptein nie, maar een van die passasiers, die hoë amptenaar Nuno Velho Pereira, is as leier van die staptog noordwaarts na Delagoabaai gekies. Hy dring teen die meerderheid se sin aan op 'n roete weg van die kus en nader aan die voetheuwels van die berge. Die geselskap vertrek op 3 April en kom in noue aanraking met die Nguni-stamme; dit lei tot 'n deeglike kennismaking met die leefwyse en ekonomie van die bewoners van die kusstreek. Om te voorkom dat stappers uitsak, is 'n stadige pas gehandhaaf. Na 86 dae en byna 900 km is Delagoabaai bereik. Slegs 8 Portugese het tydens die staptog gesterf. Baie van die slawe is die kans gegee om hulle te vestig onder die vriendelike Nguni-groepe wat hulle teengekom het.

Weens die beperkte lewensverlies, die goeie leiding van Pereira en die vriendskaplike verhouding wat met die inheemse swart volkere gehandhaaf is, het die geskiedenis van die Santo Alberto een van die mees geslaagde staptogte deur skipbreukelinge aan die Suid-Afrikaanse ooskus opgelewer.

Bibliografie

• Axelson, Eric: Portuguese pioneers in Southern Africa. Johannesburg: Suid-Afrikaanse Uitsaaikorporasie, s.j.
• Burman, Jose: Great shipwrecks off the coast of Southern Africa. Kaapstad: Struik, 1967.
• Burman, Jose: Shipwreck! Courage and endurance in the southern seas. Kaapstad: Human & Rousseau, 1986. ISBN 0-7981-2006-1
• Potgieter, Coenraad: Skipbreuke aan ons kus. Kaapstad: Tafelberg, 1969.
• Willcox, A.R.: Shipwrecks and survival on the south-east coast of Africa. Winterton: Drakensberg Publications, 1984. ISBN 0-620-07958-4