Sint Mariakerk (Berlyn)
Die Sint Mariakerk (Duits: St. Marienkirche) is in die Karl-Liebknecht-straat aan die voet van die televisietoring in die administratiewe distrik Mitte van Berlyn geleë. Dit is een van die oudste kerkgeboue in Berlyn wat nog steeds vir godsdienstige doeleindes gebruik word en een van oorspronklik ses Middeleeuse kerkgeboue in die historiese stadskern van Berlyn, die vroeër digbeboude stadsbuurt Marienviertel.
| Sint Mariakerk | ||
| ||
| Die Sint Mariakerk | ||
| Denominasie | Evangeliese Kerk in Duitsland | |
| Huidige predikant(e) | Alexander Heck, Gregor Hohberg, Michael Kösling, Corinna Zisselsberger | |
| Adres | St. Marienkirche, Karl-Liebknecht-Str. 8, 10178 Berlin | |
Bougeskiedenis
wysig
Die eerste verwysing na die kerk dateer uit die jaar 1292, toe die Sint Mariakerk naas die Nikolaikerk in 'n dokument as die parogiekerk van die Berlynse Neustadt by die Nuwe Markplein (Neuer Markt) genoem is. Die kerk se fondament is in die 13de eeu uit swerfstene en afgebrokkelde gesteente gebou, waarop 'n saalkerk uit glansende helderrooi bakstene in die Brandenburgse Gotiese styl ontstaan het. Tydens die Middeleeue was die kerk naas die Heilige Gees-hospitaal een van twee beginpunte vir die pelgrimsroete wat van Berlyn na Wilsnack gelei het.
Vir die toring is skulpkalk uit die Rüdersdorfse steengroef gebruik. As gevolg van brandskade is die toringspits tussen 1663 en 1666 deur Michael Mathias Smids in die Barokstyl herstel en in 1789/90 deur Carl Gotthard Langhans volgens die Neogotiese styl omgebou. Hermann Blankenstein het tussen 1893 en 1895 omvattende restourasie- en ombouwerk gedoen, terwyl 'n tweede ombou saam met die herstelwerk ná oorlogskade in 1969/70 plaasgevind het.
Nadat die Nikolaikerk in 1938 as "musiekdomkerk" aan die Stad Berlyn afgestaan is, was die Mariakerk die oudste preekkerk in Berlyn. Ná die einde van die Tweede Wêreldoorlog was dit een van min groot sakrale geboue in die stad wat nog vir kerkdienste gebruik kon word. Tans is die kerk weer 'n belangrike plek vir gebeurtenisse op die kerklike kalender, ekumeniese kerkdienste en kerkmusiekkonserte.
Die heropbou ná die Tweede Wêreldoorlog was in die historiese stadskern van Berlyn aan grootskaalse stedelike hernuwing gekoppel. Die omgewing rondom die kerkgebou is tussen die Berlynse stadsspoorlyn, die Karl-Liebknecht-straat, die Rathaus-straat en die Spree-rivier in argitektoniese opsig heeltemal omgeskep. Die kerk, wat tot in 1945 temidde van 'n digbeboude woonbuurt naby die vroeëre Nuwe Markplein geleë was, is tans 'n enkele vrystaande gebou op 'n groot, oop plein wat deur nuwe woon- en kantoorgeboue met talle verdiepings omring en deur die Berlynse televisietoring oorheers word. Met die afbreek van byna alle historiese geboue in sy omgewing en die verwydering van die Middeleeuse straatrooster is die Sint Mariakerk naas die Rote Rathaus ("Rooi Raadsaal") die enigste sigbare herinnering aan die feit dat 'n mens hom hier in die historiese stadskern van Berlyn bevind.
Die Dodedans
wysig
Die Dodedans-fresko in die toringsaal van die Sint Mariakerk word as een van die beduidendste Middeleeuse kunswerke in Berlyn beskou wat bewaar gebly het.
Die muurskildery met 'n lengte van 22,6 meter en 'n hoogte van 2 meter beeld 'n rondedans van persoonlikhede van die geestelike en burgerlike stand uit wat elkeen saam met 'n doodsfiguur 'n stadige stapdans uitvoer. Hierdie manier van uitbeelding is ontleen aan soortgelyke Dodedanse wat al vroeër in Lübeck en moontlik ook in Hamburg ontstaan het. Daar is egter geen skriftelike oorlewering rakende die ontstaansgeskiedenis van die fresko nie. Derhalwe is krimininalistiese metodes ingespan in 'n poging om die skildery se oorsprong te bepaal. Volgens die verskillende gevolgtrekkings, wat uit hierdie ondersoek voortgespruit het, word die Dodedans tans omstreeks die pesjaar 1484 gedateer.
Kenmerkend vir die Berlynse Dodedans is sy geometriese rangskikking – die Dodedans loop vanuit die westelike ingang, kronkel oor die pilaar, die westelike en noordelike muur en eindig byna in die sentrum van die kerk. Die geestelike en wêreldlike persoonlikhede word deur 'n kruisigingstoneel, wat in die skildery sentraal staan, van mekaar geskei. Die tekste, wat die fresko vergesel, is die oudste bekende digkuns in Berlyn.
In die versreëls kla die verteenwoordigers van die twee stande oor hul lot en probeer sodoende hulle naderende dood uitstel. Die versreëls is in die taal van gewone mense geskryf en weerspieël die sterk invloed van 'n Fransiskaanse wêreldbeeld, soos ook uit die skeiding van geestelikheid en burgerstand blyk. Die rondedans word dan ook deur 'n prekende Fransiskaanse monnik geopen. Kunshistorici neem dus aan dat die muurskildery in opdrag van die Berlynse burgerstand deur 'n Fransiskaanse monnik uitgevoer is. Hierdie bevinding word deur die feit bekragtig dat in dieselfde tydperk bouwerk aan die Fransiskane se Grys Klooster in Berlyn gedoen is.
Die Dodedans is waarskynlik in die Reformasietydperk met kalk gewit en eers in die jaar 1861 deur die koninklike boukundige amptenaar Friedrich August Stüler herontdek. Die muurskildery is tans nie in 'n goeie toestand nie. As gevolg van vogtigheid in die mure het die kleure verbleek, en die kunswerk word intussen deur 'n glasmuur beskerm.
Klokke
wysig
Die kerk beskik oor vyf klokke: G°-B°-c'-es'-es″. Die vier groot klokke is aan geboë jukke opgehang.
Verwysings
wysig- Hierdie artikel, of gedeeltes daarvan, is uit die volgende Wikipedia-artikel vertaal: St. Marienkirche (Berlin-Mitte)
- Bronliteratuur
- (de) Gustav Leh: Die St.-Marien-Kirche zu Berlin. Ihre Geschichte und ihr Bild. Berlyn: Evangelische Verlagsanstalt 1957
- (de) Jürgen Boeckh: Alt-Berliner Stadtkirchen. Boekdeel 1. (Berliner Reminiszenzen 57). Berlyn: Haude & Spener 1986, ISBN 3-7759-0288-0, bl. 61–77
- (de) Günther Kühne/Elisabeth Stephani: Evangelische Kirchen in Berlin. 2de uitgawe. Berlyn: CZV-Verlag 1986, ISBN 3-7674-0158-4, bl. 351–353
- (de) Marianne Tosetti: St. Marien zu Berlin. Aus 700 Jahren Kirchen-Geschichte. 5de uitgawe. Berlyn: Evangelische Verlagsanstalt 1987, ISBN 3-374-00174-2.
- (de) Georg Dehio et al.: Handbuch der deutschen Kunstdenkmäler – Berlin. 2de uitgawe. Berlyn: Deutscher Kunstverlag 2000, ISBN 3-422-03071-9, bl. 34
Eksterne skakels
wysig| Wikimedia Commons bevat media in verband met St. Marienkirche (Berlin-Mitte). |
- (de) Webtuiste van die Mariakerk-gemeente
- (de) Marienkirche op gerhildkomander.de Geargiveer 26 Julie 2011 op Wayback Machine