Sistemiese funksionele grammatika

Sistemiese funksionele grammatika (SFG) is 'n grammatika-model wat ontwikkel is deur Michael Halliday — en is die welbekendste komponent van 'n breë sosiale semiotiese benadering tot taal, 'n konsep oorspronklik beskryf deur Halliday in die sestigerjare van die vorige eeu. Die byvoeglike naamwoord sistemiese word hier gebruik om te verwys na die uitgangspunt van taal as 'n netwerk sisteme, of binneverwante stelle keuses om betekenis te skep. Die byvoeglike naamwoord funksionele word gebruik om aan te dui dat hierdie benadering gemoeid is met betekenis. SFG bemoei himself veral met die 'keuses' wat beskikbaar gestel word aan die sprekers van 'n taal deur die taal se grammatikale sisteme. Daar word veronderstel dat hierdie keuses betekenisvol is en die sprekers se bedoelings oordra aan die konkrete vorme van die taal. SFG poog om 'n blik te werp op taal beide in verband met die struktuur (grammatika) en die woorde daarvan.

Funksies in SFG

Dit word verdeel in drie breë areas, genoem metafunksies: die idee-, die interpersoonlike, en die teksfunksie.

• Die idee-funksie is die grammatika waarmee die wêreld verteenwoordig word. Met ander woorde, wat die voorstellingsinhoud daarvan is. 'n Sin wat sou lui: "Die lug is blou", is 'n voorbeeld van hierdie funksie.
• Die interpersoonlike funksie is die grammatika wat gebruik word om sosiale verhoudings te vergestalt, soos deur middel van vrae, versoeke, bevele of wanneer kontrole verkry word. Hierdie funksie gaan dus oor die interaksie tussen mense, hul samelewing en kultuur.
• Die teksfunksie is die grammatika waarmee taalkundige elemente in breër teks ingeweef word (byvoorbeeld deur tematisering), of meer eenvoudig, die retoriese struktuur van teks (soos 'n bywoordelike bysin).

Funksies van taal, volgens die SFG-model

Kyk na Michael Halliday.

Verwantskap met die generatiewe grammatika-model

Halliday se teorie poog om te verduidelik hoe die aanhoudende uitstroming van klank betekenis verwerf. Dit is 'n benadering in skerp kontras met dié van Noam Chomsky en poog nie om Chomsky se vraag: Wat is die voltooide reëlsisteem wat alle en slegs grammatikale sinne genereer? te probeer beantwoord nie. In teenstelling met Chomsky se siening dat taal 'n onderafdeling van sielkunde is, kyk Halliday se model daarna of dit 'n onderafdeling van die sosiale wetenskap is.

Bron

Verkort vanaf Systemic functional grammar op die Engelse wikipedia.