Sjarmekwark
Die sjarmekwark of c-kwark (simbool: c, van die Engelse charm quark) is die derde swaarste van al die kwarke, ’n soort elementêre deeltjie, en ’n hoofbestanddeel van materie. Hulle word in hadrone aangetref, wat subatomiese deeltjies is wat uit kwarke bestaan.
| Sjarmekwark | ||
| ||
| Die sjarmekwark se plek in die Standaardmodel (onder kwarke). | ||
| Samestelling | Elementêre deeltjie | |
| Statistiek | Fermionies | |
| Groep | Kwarke | |
| Generasie | Tweede | |
| Wisselwerking | Sterk, swak, elektromagneties, swaartekrag | |
| Simbool | c | |
| Antideeltjie | Sjarme-antikwark | |
| Geteoretiseer | Sheldon Glashow, John Iliopoulos, Luciano Maiani (1970) | |
| Ontdek | Burton Richter et al. (SLAC, 1974) Samuel Ting et al. (BNL, 1974) | |
| Massa | 1,29+0,05−0,11 GeV/c2[1] | |
| Verval in | Vreemdkwark (~95%), afkwark (~5%)[2][3] | |
| Elektriese lading | +23 e | |
| Kleurlading | Ja | |
| Spin | 12 | |
| Swak isospin | LH: +12, RH: 0 | |
| Swak hiperlading | LH: +13, RH: +43 | |
Saam met die vreemdkwark is dit ’n tweedegenerasie-kwark. Dit het ’n elektriese lading van +2⁄3 e en ’n massa van 1,29+0,05−0,11 GeV/c2. Nes ander kwarke is die sjarmekwark ’n elementêre fermion met spin-1⁄2 en ervaar dit al vier fundamentele kragte: swaartekrag, elektromagnetisme, swak kernkrag en sterk kernkrag. Sy antideeltjie is die anti-sjarmekwark of anti-sjarme, waarvan sekere eienskappe dieselfde magnitude maar teenoorgestelde teken het.
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
- ↑ K. Nakamura et al.(Particle Data Group) (2011). "PDGLive Particle Summary 'Quarks (u, d, s, c, b, t, b′, t′, Free)'" (PDF). Particle Data Group. Besoek op 8 Augustus 2011.
- ↑ R. Nave. "Transformation of Quark Flavors by the Weak Interaction" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 November 2019. Besoek op 6 Desember 2010.
- ↑ K. Nakamura et al. (Particle Data Group) (2010). "Review of Particles Physics: The CKM Quark-Mixing Matrix" (PDF). Journal of Physics G. 37 (75021): 150. Bibcode:2010JPhG...37g5021N. doi:10.1088/0954-3899/37/7a/075021.