Skeidingsproses

In chemie en chemiese ingenieurswese is 'n skeidingsproses of 'n skeidingstegniek – of bloot 'n skeiding – 'n metode om enige massa-oordrag fenomeen te bereik wat 'n mengsel van stowwe in een of meer afsonderlike produk mengsels (waarna verwys kan word as fraksies) omskep, waarvan ten minste een verryk is in een of meer van die mengsel se bestanddele. In sommige gevalle mag 'n skeiding 'n mengsel te volle verdeel in sy suiwer bestanddele. Skeidings word uitgevoer gebaseer op verskille in chemiese eienskappe of fisiese eienskappe soos grootte, vorm, massa, digtheid of chemiese affiniteite tussen die bestanddele van 'n mengsel. Hulle word dikwels geklassifiseer volgens die bepaalde verskille wat hulle gebruik om skeiding te bereik.  Gewoonlik is daar slegs  fisiese beweging en geen beduidende chemiese verandering nie.Wanneer geen enkele verskil gebruik kan word om die gewenste skeiding te verkry nie word veelvuldige  operasies dikwels in kombinasie uitgevoer om die verlangde resultaat te bereik.

Elemente en verbindings  - met 'n paar uitsonderings – word natuurlikerwyse in 'n onsuiwer staat aangetref. Hierdie rou, onsuiwer materiale moet dikwels geskei word in hul gesuiwerde bestanddele voordat dit bruikbaar kan wees. Skeidingsprosesse is daarom noodsaaklik vir die moderne industriële ekonomie. In sommige gevalle vereis hierdie skeidings totale suiwerings – soos in die elektrolitiese raffinering van bauxiet, die erts van aluminium. 'n Goeie voorbeeld van 'n onvolledige skeidingstegniek is die van olieraffinering. Ru-olie kom natuurlik voor as 'n mengsel van verskeie koolwaterstowwe en onsuiwerhede. Die raffineer proses split hierdie mengsel in ander, meer waardevolle mengsels soos aardgas, petrol en chemiese voermateriaal,  waarvan geeneen suiwer stowwe is nie, maar elkeen moet geskei word van die rou ruolie. In beide gevalle is 'n reeks skeidings nodig om die geweste eindprodukte te verkry. In die geval van ruolieraffinering word die ruolie onderwerp aan 'n lang reeks individuele distillasiestappe wat elkeen 'n ander produk of tussenganger oplewer.

Die doelwit van 'n skeiding mag analities wees, bv. dit help om die bestanddele in die oorspronklike mengsel te analiseer sonder pogings om die fraksies te red; dit mag ook bereidend wees, bv. om "voorbereiding" te doen van die fraksies  of monsters van die bestanddele wat gered kan word. Die skeiding kan op 'n klein skaal gedoen word - doeltreffend op laboratotium skaal vir analitiese of bereidende resultate; of op groot skaal – doeltreffend op industriële skaal vir bereidende resultate en sommige op intermediêre skaal.

Lys van skeidingstegnieke

• Adsorpsie, klewing van atome, ione of molekules van gas, vloeistof of opgeloste vaste stowwe aan 'n oppervlakte.
• Kapillêre elektroforese
• Sentrifugering en siklonale skeiding: verdeel op grond van verskille in digtheid.
• Chromatografie skei opgeloste stowwe deur verskillende interaksies met 'n materiaal.
• Kristalvorming
• Afgieting
• Ontwasemer verwyder vloeibare druppels uit gasstrome.
• Distillering word gebruik vir vloeibare mengsels met verskillende kookpunte.
• Droging verwyder vloeistof van 'n vaste stof deur verdamping.
• Elektroforese skei organiese molekules gebaseer op hul verskillende interaksie met 'n jel onder 'n elektriese potensiaal.
• Elutriasie
• Verdamping
• Ekstraksie
  • Uitloging
  • Vloeistof-vloeistofekstraksie
  • Soliede fase ekstraksie
• 'Field flow' fraksionering
• Flottering
  • Opgeloste lug flottering verwyder gesuspendeerde vaste stowwe nie-selektief uit slik deur middel van gegenereer word deur borrels wat gegenereer word deur lug wat uit die oplossing kom.
  • Skuim flottering herwin waardevolle hidrofobiese vaste stowwe deur vashegting aan lugborrels wat deur meganiese agitasie veroorsaak word in 'n lug-slik mengsel.
  • 'Deinking' skei hidrofobiese ink deeltjies van hidrofiliese papier in papier herwinning.
• Flokkulering skei 'n vaste stof van 'n vloeistof in 'n kolloïed met die gebruik van 'n flokkulant wat die vaste stof laat verklomp in vlokkies.
• Filtrasie – Maas, lap of sak en papierfilters word gebruik om groot partikels wat in 'n vloeistof gesuspendeer is te verwyder (bv. vliegas) terwyl mikrometer grootte en kleiner dele geskei word deur membraanprosesse wat insluit mikro-filtrasie, ultra-filtrasie, nano-filtrasie, tru-osmose, dialise (bio-chemie) wat gebruik maak van sintetiese membrane.
• Gefraksioneerde distillasie
• Gefraksioneerde bevriesing
• Olie-waterskeiding skei gesuspendeerde oliedruppels gravimetries van afvalwater in olieraffinaderye, petro-chemiese, chemiese, en aardgasaanlegte en soortgelyke industrieë.
• Magnetiese skeiding
• Presipitasie
• Herkristallisering
• Sedimentasie
  • Swaartekragskeiding
• Sifting
• Stroopwerk
• Sublimering
• Damp-vloeistofskeiding bring skeiding deur swaartekrag gebaseer op die Souders-Brown vergelyking.
• Uitwanning
• Sone verfyning