Sodiakman
Die Sodiakman (ook Homo signorum of "Man van Tekens" genoem), wat soms uitgebeeld word in geskrifte en tekeninge uit antieke klassieke, Middeleeuse en moderne tye, verteenwoordig 'n rofweg niestrydige verhouding tussen diereriemname en liggaamsdele. Hy verskyn veral in kalenders, heilige getyboeke en verhandelings oor filosofie, astrologie en medisyne van die Middeleeue.
Voor die opkoms van 'n wetenskaplike siening van die medisyne in die 17de eeu het Middeleeuse geneeshere na die hemele gekyk vir leiding. Hulle het gesien die maan veroorsaak hoogwater, en gereken daar is gevare met bloedlating uit liggaamsdele waarvan die diereriemteken met die maan ooreenstem, want 'n gety bloed kan onbeheerbaar uitspuit.[1]
Tabel van ooreenkomste
wysigDie verbintenis van liggaamsdele met diereriemtekens het in antieke tye tot in die Middeleeu taamlik niestrydig gebly. Die "primêre" verbintenisse is die oudstes en algemeenstes:[1][2]
| Teken | Primêre verbintenis | Sekondêre verbintenis |
|---|---|---|
| Ram | kop | oë, byniere, bloeddruk |
| Bul | nek | keel, skouers, ore |
| Tweeling | skouers | longe, senuwees, arms, vingers |
| Kreef | bors | bors, sye, sommige liggaamsvloeistowwe en organe |
| Leeu | Sye | maag, hart, ruggraat, rugmurg |
| Maagd | maag | abdomen, binnegoed, galblaas, pankreas, lewer |
| Weegskaal | boude | heupe, laer rug, niere, endokriene kliere |
| Skerpioen | geslagsdele | bekken, blaas, rektum |
| Boogskutter | heupe | bene, heupe, lies |
| Steenbok | knieë | maermerrie, been, vel, senings, senuwees |
| Waterdraer | onderbeen | enkel, kuit, sommige bloedvate |
| Visse | voete | sole, tone |
Antieke oorsprong
wysigDie begrip Sodiakman dateer van die Hellenistiese tydperk, waarin die eerste kommentaar in Manilius se Astronomica verskyn (II. 453–465; IV. 701–710).[1][2] 'n Wigskriftablet van 'n onbekende datum gee egter 'n byna identiese lys van liggaamsverwysings wat moontlik voor Manilius geskep is.[1] Oor die algemeen dateer die Sodiakman van duisende jare gelede uit Babilonië, waar geglo is die liggaam werk in harmonie met die hemelse liggame.[3]
Astrologiese medisyne
wysigDie Sodiakman is in Middeleeuse medisyne gebruik om die korrekte tyd vir chirurgie, medikasie, bloedlating en ander prosedures te bepaal. Die belangrikste reël was om werk aan 'n liggaamsdeel te vermy wanneer die maan hom in die ooreenstemmende teken bevind.[4]
Wanneer die maan en sterre met 'n sekere sterreteken oplyn, het hulle betrekking op 'n liggaamsdeel, 'n liggaamstelsel of die vier humores. Laasgenoemde verdeel die liggaam in vier dele, net soos daar vier elemente is. Die vier humores van die menslike liggaam is bloed, slym, geel gal en swart gal; daar is geglo die humores moet in balans wees vir goeie gesondheid. Hulle is, saam met die Sodiakman, gebruik om siektes te behandel en ook om begrippe te vereenvoudig en aan pasiënte te verduidelik. In Europa het die wet in dié tyd vereis dat die maan se posisie bereken moes word voordat enige mediese prosedure uitgevoer kon word. As die maan nie in die korrekte posisie was nie, is 'n mediese prosedure as onveilig beskou.
Die meeste siektes is deur middel van die vier humores bepaal en gediagnoseer, veral deur bloed en geel gal, ook bekend as urine. Baie prente van die Sodiakman het net aangedui watter liggaamsdele met watter sterretekens ooreenstem, maar sommige het verder gegaan en ook die tekens se verband met die interne liggaamstelsels aangedui.
Mettertyd het die geloof in die Sodiakman begin afneem vanweë nuwe wetensakplike uitvindings. Die gewone mense het egter daarin bly glo.
Verwysings
wysig- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 John Z. Wee, "Discovery of the Zodiac Man in Cuneiform"; Journal of Cuneiform Studies 67, 2015; JSTOR. Sien ook: photograph of BM 56606 in Wee (2016).
- ↑ 2,0 2,1 C. P. Goold, Introduction to Manilius: Astronomcia, Loeb Classical Library; Harvard University Press, 1977; p. xlvi. Sien ook Astronomica, Book 2, reëls 2.453–465.
- ↑ "The Zodiac Man". earlychurchhistory.org (in Engels (VSA)). Besoek op 10 November 2018.
- ↑ Clark (1979), pp. 1–2.
Skakels
wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Sodiakman.
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
