Spaanse letterkunde in die Verligting
Spaanse letterkunde in die Verligting is die letterkunde van Spanje wat tydens die Era van Verligting geskryf is.
Gedurende die 18de eeu het 'n nuwe mentaliteit ontstaan (in wese 'n voortsetting van die Renaissance) wat die ou waardes van die Barok-era weggevee het en die naam die Verligting gekry het. Hierdie beweging is gebaseer op 'n kritiese gees, op die oorheersing van rede en ervaring, filosofie en wetenskap is die mees gewaardeerde bronne van kennis. Die tydperk staan ook bekend as die Era van Verligting of die Era van Rede. Kortom, menslike geluk is deur middel van kultuur en vooruitgang nagestreef. Kuns en letterkunde het begin beweeg na 'n nuwe klassisisme (Neo-Klassisisme). Uitdrukkings van gevoel is vermy, norme en akademiese reëls is gevolg, en balans en harmonie is waardeer. Teen die einde van die eeu het soveel rigiditeit gelei tot 'n reaksie in die vorm van 'n terugkeer na die wêreld van gevoelens; hierdie beweging staan bekend as Pre-Romantiek.
Historiese konteks
wysig
Die 18de eeu het begin met die Spaanse Opvolgingsoorlog (1701–1714). Die Europese moondhede, wat bekommerd was oor die hegemoniese mag van die Franse koning Lodewyk XIV, het saam met sy kleinseun Filips V van Spanje, wat Charles II as troonopvolger aangewys het, die Groot Alliansie gevorm en die poging van Aartshertog Charles van Oostenryk om toe te tree onderskryf. na die kroon. Ná die Verdrag van Utrecht is Filips V (1700–1746) as koning van Spanje erken, hoewel hy later sy heerskappy in Minorka en Gibraltar verloor het. In 1724 het hy geabdikeer ten gunste van sy seun Louis I, maar toe laasgenoemde maande later sterf, het hy teruggekeer om die Spaanse troon te beklee. Tydens sy bewind het hy 'n sentralistiese beleid ontwikkel en die Openbare Tesourie herorganiseer.
Ná die dood van Filips V het Ferdinand VI (1746–1759) hom opgevolg, wat saam met predikante soos Carvajal en die markies van Ensenada die land se kommunikasie- en padnetwerk verbeter het, vlootkonstruksies aangemoedig het en die ontwikkeling van die wetenskappe bevoordeel het.
Ná die bewind van Ferdinand VI het sy halfbroer Karel III hom op die troon opgevolg. Die prototipe van 'n verligte monarg, hy het staatgemaak op die ondersteuning van belangrike ministers, soos José Moñino, Pedro Rodríguez, Pedro Pablo Abarca de Bolea, Jerónimo Grimaldi en Leopoldo de Gregorio. Sonder om die model van die Ancien Régime te verlaat, het hy die land gemoderniseer, die Sierra Morena herbevolk en onderwys, handel en openbare werke bevoordeel.
Tydens die bewind van Karel IV het die Franse Rewolusie uitgebreek in 1789. Weens sy swakheid en die ambisie van minister Godoy moes hy ten gunste van sy seun Ferdinand VII abdikeer, ná die inval deur die Franse in 1808.