Wikipedia

Staatspresident van Suid-Afrika: Verskil tussen weergawes

Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Geskrapte inhoud Bygevoegde inhoud
VisueelWikiteks
Bygewerk
Lyn 1:
Vanaf 1961 tot 1994 was [[Suid-Afrika]] se [[staatshoof]] bekend as die '''Staatspresident'''. Dié amp is geskep tydens [[republiek]]wording in 1961, waar [[Elizabeth II van die Verenigde Koninkryk|koningin Elizabeth II]] as staatshoof vervang en die amp van [[Goewerneur-generaal van Suid-Afrika]] ooreenkomstig afgeskaf is.
[[Lêer:F. W. de Klerk 2012.jpg|thumb|regs|FW de Klerk, die laaste Staatspresident van Suid-Afrika]]
[[Lêer:CR Swart.jpg|thumb|regs|CR Swart, die eerste Staatspresident van Suid-Afrika]]
 
Vanaf [[1961]] tot [[1994]] was [[Suid-Afrika]] se [[staatshoof]] bekend as die '''Staatspresident'''. Dié amp is geskep tydens [[republiek]]wording in [[1961]], waar [[Koningin Elizabeth II]] as staatshoof vervang en die amp van [[Goewerneur-Generaal van die Unie van Suid-Afrika]] ooreenkomstig afgeskaf is.
 
== Seremoniële pos ==
[[Lêer:Standard of the State President of South Africa (1961-1984).svg|duimnael|Standaard van die Suid-Afrikaanse Staatspresident (1961–1984)]]
 
[[Lêer:Standard of the State President of South Africa (1984-1994).svg|duimnael|Standaard van die Suid-Afrikaanse Staatspresident (1984–1994)]]
Die Republiek van Suid-Afrika is afgekondig op [[31 Mei]] [[1961]]. [[Charles Robberts Swart]], die laaste [[Goewerneur-Generaal van die Unie van Suid-Afrika|Goewerneur-Generaal]], is beëdig as die eerste Staatspresident. Soos [[Paul Kruger]] en presidente van die [[Boererepubliek]]e het die Staatspresident 'n [[Presidensiële ampserp|ampserp]] met die Republiek se [[wapenskild]] gedra, en meestal seremoniële pligte uitgevoer. Die regerende [[Nasionale Party]] het besluit teen 'n uitvoerende presidentskap, en het pleks daarvan 'n minimalistiese benadering gevolg as 'n versoenende gebaar teenoor [[Engelse taal|Engelssprekende]] blanke Suid-Afrikaners wat teen 'n Republiek gekant was. Soos goewerneurs-Generaal voor hulle was staatspresidente afgetrede [[Nasionale Party]]-ministers, en daarom blank, Afrikaans en manlik.
Die Republiek van Suid-Afrika is afgekondig op 31 Mei 1961. [[Charles Robberts Swart]], die laaste Goewerneur-Generaal, is beëdig as die eerste Staatspresident. Soos [[Paul Kruger]] en presidente van die [[Boererepubliek]]e het die Staatspresident 'n [[Presidensiële ampserp|ampserp]] met die Republiek se [[wapenskild]] gedra, en meestal seremoniële pligte uitgevoer. Die regerende [[Nasionale Party]] het besluit teen 'n uitvoerende presidentskap, en het pleks daarvan 'n minimalistiese benadering gevolg as 'n versoenende gebaar teenoor [[Engels]]sprekende blanke Suid-Afrikaners wat teen 'n Republiek gekant was. Soos goewerneurs-Generaal voor hulle was staatspresidente afgetrede [[Nasionale Party]]-ministers, en daarom blank, [[Afrikaans]] en manlik.
 
== Uitvoerende pos ==
Na grondwetlike hervorming in [[1984]] word die amp van Staatspresident 'n uitvoerende pos, soos in die [[Verenigde State van Amerika]], en die amp van [[Eerste Minister van Suid-Afrika]] word afgeskaf. [[Pieter Willem Botha|P.W. Botha]] word die nuwe Staatspresident, tot sy uittrede in [[1989]], waarna hy deur [[Frederik Willem de Klerk]] vervang is wat die oorgang na meerderheidsregering in [[1994]] bewerkstellig het.
 
== Einde van blanke minderheidsregering ==
Onder Suid-Afrika se eerste nie-rassige [[Grondwet van Suid-Afrika|Grondwet]], aanvaar in [[1994]], staan die [[staatshoof]] (en [[regeringshoof]]) eenvoudig bekend as die [[President van Suid-Afrika|president]]. [[Nelson Mandela]], leier van die [[African National Congress|ANC]], is beëdig as president op [[11 Mei]] [[1994]].
 
== Lys van Staatspresidente van Suid-Afrika (1961–1994) ==
;Parties
* [[Charles Robberts Swart]] [[1961]]-[[1967]]
{{legend|#ff9933|[[Nasionale Party]]}}
* ([[Theophilus Dönges|Theophilus Ebenhaezer Dönges]] [[1967]]) - verkies tot staatspresident maar nie ingehuldig nie
{| class="wikitable" width="100%" style="text-align:center;"
* [[Jozua François Naudé]] (waarnemend) [[1967]]-[[1968]]
! #
* [[Jacobus Johannes Fouché]] [[1968]]-[[1975]]
! Naam<br /><small>(Geboorte–Dood)</small>
* [[Nicolaas Johannes Diederichs]] [[1975]]-[[1978]]
! width="100px" | Portret
* [[Marais Viljoen]] (waarnemend) [[1978]]
! Ampsaanvaarding
* [[Balthazar Johannes Vorster]] [[1978]]-[[1979]]
! Amp verlaat
* [[Marais Viljoen]] [[1979]]-[[1984]]
! Gekies<br /><small>(Parlement)</small>
* [[Pieter Willem Botha]] [[1984]]-[[1989]]
! Party
* [[Frederik Willem de Klerk]] [[1989]]-[[1994]]
|-
!colspan="7"|Staatsresidente as staatshoofde (seremonieël, 1961–1984)
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"| 1
|[[Charles Robberts Swart]]<br /><small>(1894–1982)</small>
|[[Lêer:CR Swart 1960.jpg|100px]]
|31 Mei 1961
|31 Mei 1967
| —
|[[Nasionale Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"| —
|[[Eben Dönges|Theophilus Ebenhaezer Dönges]]<br /><small>(1898–1968)</small>
|[[Lêer:Dönges cropped.jpg|100px]]
|colspan="2"|Verkies, maar het die amp nie oorneem nie weens siekte
| —
|[[Nasionale Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"| —
|[[Tom Naudé]]<br /><small>(1889–1969)<br />(''waarnemend'')</small>
|[[Lêer:Tom Naudé 1962.jpg|100px]]
|1 Junie 1967
|10 April 1968
| —
|[[Nasionale Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"| 2
|[[Jim Fouché]]<br /><small>(1898–1980)</small>
|[[Lêer:JJ Fouche.jpg|100px]]
|10 April 1968
|9 April 1975
| —
|[[Nasionale Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"| —
|[[Jan de Klerk]]<br /><small>(1903–1979)<br />(''waarnemend'')</small>
|[[Lêer:Jan de Klerk.jpg|100px]]
|9 April 1975
|19 April 1975
| —
|[[Nasionale Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"| 3
|[[Nicolaas Johannes Diederichs]]<br /><small>(1903–1978)</small>
|[[Lêer:Nicolaas Diederichs.jpg|100px]]
|19 April 1975
|21 Augustus 1978<br /><small>(oorlede in amp)</small>
| —
|[[Nasionale Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"| —
|[[Marais Viljoen]]<br /><small>(1915–2007)<br />(''waarnemend'')</small>
|[[Lêer:Marais Viljoen.jpg|100px]]
|21 Augustus 1978
|10 Oktober 1978
| —
|[[Nasionale Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"| 4
|[[John Vorster]]<br /><small>(1915–1983)
|[[Lêer:John Vorster.jpg|100px]]</small>
|10 Oktober 1978
|4 Junie 1979<br /><small>(bedank)</small>
| —
|[[Nasionale Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"| 5
|[[Marais Viljoen]]<br /><small>(1915–2007)</small>
|[[Lêer:Marais Viljoen.jpg|100px]]
|19 Junie 1979<br /><small>waarnemend sedert 4 Junie 1979</small>
|3 September 1984
| —
|[[Nasionale Party]]
|-
!colspan="7"|Staatspresidente as staatshoofde en regeringshoofde (uitvoerend, 1984–1994)
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"| 1
|[[Pieter Willem Botha]]<br /><small>(1916–2006)</small>
|[[Lêer:PW Botha 1962.jpg|100px]]
|14 September 1984<br /><small>waarnemend sedert 3 September 1984</small>
|15 Augustus 1989<br /><small>(bedank)</small>
|[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1987|1987]] (20)
|[[Nasionale Party]]
|- style="background:#EEEEEE"
! style="background:#ff9933;"| 2
|[[Frederik Willem de Klerk]]<br /><small>(1936–)</small>
|[[Lêer:Frederik Willem de Klerk.jpg|100px]]
|20 September 1989<br /><small>waarnemend sedert 15 Augustus 1989</small>
|10 Mei 1994
|[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1989|1989]] (21)
|[[Nasionale Party]]
|}
 
== FotogalerySien ook ==
* [[Adjunkpresident van Suid-Afrika]]
<gallery>
* [[Eerste Minister van Suid-Afrika]]
Lêer:F. W. de Klerk 2012.jpg|FW de Klerk
* [[Goewerneur-generaal van Suid-Afrika]]
Lêer:Marais Viljoen.jpg|Marais Viljoen
Lêer:John Vorster.jpg|John Vorster
Lêer:Nicolaas Diederichs.jpg|NJ Diederichs
Lêer:Jim Fouché.jpg|Jim Fouché
Lêer:Tom Naudé.jpg|Tom Naudé
Lêer:Dr TE Dönges.jpg|Eben Dönges
</gallery>
 
==Sien ook==
* [[Goewerneur-Generaal van die Unie van Suid-Afrika]]
* [[President van Suid-Afrika]]
* [[Eerste Minister van Suid-Afrika]]
* [[Lys van Suid-Afrikaanse eerste ministers]]
* [[Lys van Suid-Afrikaanse staatshoofde]]
 
== Eksterne skakels ==
{{CommonsKategorie|State Presidents of South Africa}}
* {{en}} [http://www.southafricaweb.co.za/page/presidency-south-africa Lys van Presidente]
* {{en}} [http://www.archontology.org/nations/south_africa/sa_pres1/ Lyste van Staatshoofde met skakels na bios]
 
[[Kategorie:Titels]]
Reël 48 ⟶ 132:
[[Kategorie:Staatspresidente van Suid-Afrika| ]]
[[Kategorie:Suid-Afrikaanse lyste]]
 
[[hi:दक्षिण अफ्रीका के राष्ट्रपति]]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/wiki/Staatspresident_van_Suid-Afrika"