Namibië: Verskil tussen weergawes

{{Inligtingskas Land

|noem_naam = '''Namibië'''

|algemene_naam = Namibië

|beeld_vlag = Flag of Namibia.svg

|longEW = O

|grootste_stad = [[Windhoek]]

|leiertitels = <br />• [[President van Namibië|President]]<br />• Adjunkpresident<br />• [[Eerste minister]]<br />• Adjunk-eerste minister

|leiername = [[Hage Geingob]]<br />[[Nickey Iyambo]]<br />[[Saara Kuugongelwa]]<br />[[Netumbo Nandi-Ndaitwah]]

|oppervlak_rang = 34^ste

|oppervlak_grootte =

|oppervlakmi² = 318&nbsp;696

|persent_water = feitlik niks

|bevolking_skatting_jaar = April 2015

|bevolking_rang = 142^ste

|bevolkingsdigtheidmi² = 7,2

|bevolkingsdigtheidrang = 235^ste

|BBP_PPP_rang =

|BBP_PPP_per_kapita_rang =

|BBP_rang =

|BBP_per_kapita_rang =

|onafhanklikheidstipe = Onafhanklikheid

|onafhanklikheidsgebeure = • Huidige grondwet<br />• Erken

|onafhanklikheidsdatums = <br />van [[Suid-Afrika]]<br />[[9 Februarie]] [[1990]]<br />[[21 Maart]] [[1990]]

|MOI_kategorie = {{kleur|#fc0|medium}}

|Gini_rang =

|Gini_jaar = 2009

}}

 

 

 

 

 

== Geskiedenis ==

 

=== Pre-koloniale era ===

 

 

=== Duitse bewind ===

Namibië het in 1884 onder [[Otto von Bismarck]] ’n Duitse kolonie geword om Britse besetting te kom voorkom en het bekend gestaan as Duits-Suidwes-Afrika (''Deutsch-Südwestafrika''); in die omgangstaal is hierdie benaming dikwels afgekort tot ''Deutsch-Südwest'' ("Duits-Suidwes").<ref>{{en}} {{cite web |title=Duits-Suidwes-Afrika |work=Encyclopædia Britannica |url=http://www.britannica.com/eb/article-9036573/German-South-West-Africa |accessdate=21 Maart 2015}}</ref> Die Palgrave-sendingstasie van die Britse Goewerneur het bepaal dat slegs die natuurlike diepwaterhawe van [[Walvisbaai]] die moeite werd was om te beset — dit is vir die Brittanje deur die Kaapkolonie beset.

 

[[Lêer:Kirche denkmal nam.jpg|duimnael|Die Christuskerk en Ruiterstandbeeld in Windhoek]]

 

Die meeste Afrikane is beperk tot sogenaamde inboorlinggebiede wat later onder Suid-Afrikaanse regering tot [[Bantoestan]]s gemaak is. Sommige historici gaan selfs sover as om te spekuleer dat die volksmoord in Namibië as model deur die Nazi’s in die [[sjoa]]<ref>{{en}} Benjamin Madley, "Van Afrika na Auschwitz: Hoe Duits-Suidwes-Afrika idees en metodes gekweek het wat deur die Nazi’s in Oos-Europa gebruik is," ''European History Quarterly'' 2005 35(3): 429–464 sê dit het die Nazi’s beïnvloed.</ref> maar die meeste geleerdes meen dat dit nie werklik ’n invloed op die Nazi’s, wat in daardie tyd kinders was, gehad het nie. Die vader van [[Hermann Göring]], [[Heinrich Göring]], was wel op sy dag ’n koloniale goewerneur in Namibië en het ’n straat in Swakopmund wat na hom vernoem is.<ref>{{fr}} Robert Gerwarth, et al. "L'Antichambre de l'Holocauste? A propos du Debat sur les Violences Coloniales et la Guerre d'Extermination Nazie" ("Die voorkamer van die sjoa? Die debat oor koloniale geweld en die Nazi-oorlog van uitwissing") ''Vingtième Siècle'' 2008 (99): 143–159 meen die meeste geleerdes het nie gedink dat die Nazi’s beïnvloed is nie.</ref> Die gedagte van die volksmoord bly relevant tot die etniese identiteit in onafhanklike Namibië en tot verhoudinge met Duitsland.<ref>{{de}} Reinhart Kössler, en Henning Melber, "Völkermord und Gedenken: Der Genozid an den Herero und Nama in Deutsch-Südwestafrika 1904–1908," ("Volksmoord en herinnering: die volksmoord van die Herero en Nama in Duits-Suidwes-Afrika, 1904–08") ''Jahrbuch zur Geschichte und Wirkung des Holocaust'' 2004: 37–75</ref>

 

=== Suid-Afrikaanse bewind en die stryd om onafhanklikheid ===

 

Na die Volkebond se tersydestelling en die ontstaan van die Verenigde Nasies in 1946 het Suid-Afrika geweier dat sy vroeëre mandaat deur ’n Trusteeskap van die Verenigde Nasies vervang moet word (wat nadere internasionale monitering van die gebied se administrasie saam met ’n definitiewe onafhenklikheidskedule vereis het). Die Hereros se Raad van Hoofmanne het ’n aantal petisies by die VN ingedien om te vra vir Namibië se onafhanklikheid gedurende die 1950’s. Gedurende die 1960’s, toe Europese moondhede onafhanklikheid aan hul kolonies en trustgebiede begin gee het, het die druk op Suid-Afrika begin toeneem om dieselfde met Namibië te doen. In 1966 het die [[Internasionale Geregshof]] ’n klag teen Suid-Afrika se volgehoue teenwoordigheid in die gebied van [[Ethiopië]] en [[Liberië]] van die hand gewys maar die VN se Algemene Vergadering het uiteindelik Suid-Afrika se mandaat teruggetrek. In 1971 het die Internasionale Geregshof ’n “adviserende mening” uitgebring waarin verklaar is dat Suid-Afrika se volgehoue administrasie van die gebied onwettig is.<ref>{{en}} {{cite web |publisher=Armed Conflict Events Database |title=Namibiese Onafhanklikheidsoorlog 1966–1988 |url=http://www.onwar.com/aced/data/november/namibia1966.htm |accessdate=21 Maart 2015}}</ref>

 

 

Na baie onsuksesvolle pogings deur die VN om Suid-Afrika te oorreed om in te stem tot die VN-besluit 435 te implementeer, wat in 1978 deur die VN se Veiligheidsraad aanvaar is as die internasionaal-ooreengekome dekoloniseringsplan vir Namibië. In 1988 het die oorgang na onafhanklikheid begin onder ’n drieledige diplomatieke ooreenkoms tussen Suid-Afrika, Angola en Kuba, met die VSA en die USSR as waarnemers, waaronder Suid-Afrika ingestem het om uit die gebied te onttrek en sy troepe te demobiliseer en Kuba ingestem het om sy troepe vanuit suid-Angola, wat gestuur is om die MPLA te ondersteun in sy stryd om Angola teen UNITA. ’n Gekombineerde VN Burgerlike en vredesmag onder die Finse diplomaat [[Martti Ahtisaari]] het toesig gehou oor die militêre onttrekkings, die terugkeer van SWAPO-bannelinge en die hou van Namibië se eerste verkiesing vir ’n grondwetlike vergadering in Oktober 1989. SWAPO het gewen maar nie hul eie verwagting van ’n twee-derde meerderheid gekry nie; die Suid-Afrikaans gesteunde [[Demokratiese Turnhalle-alliansie]] (DTA) het die amptelike opposisie geword.

 

 

== Politiek en regering ==

[[Lêer:Tintenpalast-Windhoek.jpg|duimnael|Die [[Tintenpalast]], die kern van die Namibiese regering]]

Die Namibiese politiek vind plaas in die raamwerk van ’n presidensiële verteenwoordigende demokratiese republiek waar die president van Namibië vir ’n vyf-jaar termyn verkies word en die staatshoof asook die hoof van die regering is.<ref>{{en}} [http://www.eisa.org.za/WEP/nam5.htm Namibian_President/Constitution eisa.org.za: ''Namibia: Constitution''] Besoek op 21 Maart 2015.</ref>

 

=== Buitelandse verhoudinge ===

[[Lêer:Platanenallee 36, Reichsstraße 17 (09096391) 002.jpg|duimnael|Die Namibiese Ambassade in [[Berlyn]]]]

Namibië volg ’n grootliks onafhanklike buitelandse beleid met voortslepende affiliasies met state wat bygestaan het in die stryd om onafhanklikheid, insluitend [[Libië]], [[Kuba]] en [[Sjina]]. Met ’n klein weermag en ’n swak ekonomie was die Namibiese regering se vernaamste buitelandse beleid gemoeid met die ontwikkeling van sterker bande met die ander lande in Suider-Afrika. As ’n dinamiese lid van die Suider-Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenskap is Namibië ’n uitgesproke voorstander vir groter streeksintegrasie. Namibië het op 23 April 1990 die 160ste lid van die Verenigde Nasies geword. Dit het ook met onafhanklikheid die vyftiende lid van die [[Britse Statebond]] geword.<ref>{{en}} [http://africanhistory.about.com/od/eraindependence/a/CmnWealth.htm africanhistory.about.com: ''Africa and the CON'']. Besoek op 21 Maart 2015.</ref>

 

=== Weermag ===

 

Die Namibiese grondwet beskryf die rol van die weermag as die “''verdediging van die gebied en nasionale belange''”. Namibië het die Namibiese Weermag (NW) gestig wat uit voormalige vyande in die 23-jarige bosoorlog bestaan: die Volksbevrydingsleër van Namibië (PLAN) en die Suidwes-Afrikaanse Gebiedsmag (SWAGM)<!-- South West African Territorial Force, SWATF -->. Brittanje het die plan vir die integrasie van hierdie magte opgestel en met opleiding van die NW begin. Die NW bestaan uit ’n klein hoofkantoor en vyf bataljons.

 

== Geografie en klimaat ==

[[Lêer:Namibiekaart.png|duimnael|links|Kaart van Namibië]]

[[Lêer:Namib Desert Namibia(2).jpg|duimnael|Sandduine in die [[Namibwoestyn]]]]

[[Lêer:Namibia Natural Earth 1.jpg|duimnael|Geskakeerde reliëfkaart van Namibië]]

 

In geologiese opsig word Namibië as een van die oudste dele van die Afrika-vasteland beskou. Lank voordat die reusevasteland [[Gondwana]]land ontstaan het, het in die gebied van die huidige Afrika twee plato’s gevorm — die Kongo- en die Kalahari-Kraton. Die laasgenoemde beslaan groot dele van die huidige Namibië.

 

=== Administratiewe streke ===

Namibië is opgedeel in 14 streke en onderverdeel in 121 kiesafdelings. Die administratiewe streke van Namibië word deur die ''Afbakeningskomitee'' ter tafel gelê en aanvaar of verwerp deur die Nasionale Vergadering. Sedert die stigting van die staat was daar reeds drie Afbakeningskomitees, met die mees onlangse een in 2013 onder leiding van regter Alfred Siboleka.<ref>{{en}} {{cite book |title=Fokus op: Khomas-streek |chapter=Khomas-streek, ’n konstitusionele, politieke en geografiese hibriede |last=Matundu-Tjiparuro |first=Mae |publisher=aanvullung tot [[New Era (Namibië)|New Era]] |page=3 |date=28 Februarie 2011}}</ref>

 

 

=== Geografiese streke ===

 

==== Sentrale plato ====

[[Lêer:SAC Namibia-escarpment2.jpg|duimnael|Namib Platorand]]

[[Lêer:Kalahari C17.JPG|duimnael|Die [[Kalahari]]]]

 

Die abiotiese faktore in die plato is naastenby dieselfde as op die platorand maar die topografiese kompleksiteit is egter verminder. Somertemperature kan so hoog as 40°C word en ryp is algemeen in die winter.

 

==== Namibwoestyn ====

Die Namibwoestyn is ’n wye uitspansel van hiperonvrugbare gruisvlaktes en duine wat langs die hele Namibiese kuslyn strek. Dit wissel van 100 tot honderde kilometer in breedte. Areas in die Namib sluit die Skedelkus en die [[Kaokoveld]] in die noorde in asook die uitgebreide Namib Sandsee langs die sentrale kus.<ref name="Spriggs, A. 2001.(AT1315)">{{en}} Spriggs, A. 2001.(AT1315)</ref> Die sand waaruit die sandsee bestaan ontstaan uit ’n erosieproses wat in die Oranjeriviervallei in die suide plaasvind. Soos wat sandbelaaide water hul swewende belastings in die [[Atlantiese Oseaan]] laat uitspoel, word dit weer op land uitgespoel deur seestrome. Die heersende suidwestelike winde tel dit dan op en plaas dit in die vorm van reuse sandduine in die wydverspreide sandsee. So word die grootste sandduine in die wêreld gevorm. In areas waar die sandaanvoer afgeneem het weens die onvermoë van die sand om rivierbeddings oor te steek, skuur die wind die land om groot gruisvlaktes te vorm. In baie areas van die Namibwoestyn is daar bitter min plantegroei behalwe vir korsmosse wat in die gruisvlaktes en opgedroogte rivierbeddings gevind word waar plante toegang het tot ondergrondse water.

 

 

==== Bosveld ====

 

==== Kalahari ====

Die Kalahari is waarskynlik Namibië se bekendste geografiese kenmerk. Dit word gedeel met Suid-Afrika en Botswana en het ’n verskeidenheid van gelokaliseerde omgewings wat wissel van hiperonvrugbare sanderige woestyn tot areas wat nie in die algemene beskrywing van woestyn inpas nie. Een van hierdie areas, bekend as die vetplant-Karoo, is die tuiste van meer as 5&nbsp;000 plantspesies waarvan meer as die helfte endemies is; een derde van die wêreld se vetplante word in die Karoo aangetref.

 

 

==== Kuswoestyn ====

Namibië se kuswoestyne is een van die oudste woestyne ter wêreld. Die sandduine, wat geskep is deur sterk landwaartse winde, is die hoogste in die wêreld.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.nasa.gov/multimedia/imagegallery/image_feature_540.html |title=NASA – Namibië se Kuswoestyn |publisher=www.nasa.gov |accessdate=21 Maart 2015}}</ref>

 

=== Weer en klimaat ===

[[Lêer:Namib Desert Namibia(1).jpg|duimnael|Sandduine in die Namibwoestyn teen aandskemer]]

Namibië is geleë in die subtropiese hoëdrukgordel en neem af van sub-vogtig (gemiddelde neerslag hoër as 500&nbsp;mm), na halfdroog (tussen 300&nbsp;mm en 500&nbsp;mm met die grootste gedeelte van die Kalahari wat in Namibië val) na onvrugbaar (tussen 150&nbsp;mm en 300&nbsp;mm). Hierdie drie klimaatstreke is landwaarts van die westelike platorand na die hiper-droë kusvlakte waar die neerslag minder as 100&nbsp;mm gemiddeld is. Veranderlikheid in reënval en temperatuur is die kenmerk van die onvrugbare klimaat. Reënvalgemiddeldes wissel van minder as 100&nbsp;mm per jaar oor die lengte van die Namibwoestyn tot 700&nbsp;mm per jaar vir [[Katima Mulilo]] en die oostelike punt van die [[Sambesi]]; veranderlikheid wissel van geen reënval na soveel as 800&nbsp;mm en meer in ’n oorvloedige seisoen. Hoewel die kern van die reënvalseisoen — Januarie tot Maart — ongeveer 70% van die algehele reën kry word dit tot soveel as 95% wanneer November, Desember en April bygereken word. Reën is egter nie beperk tot hierdie maande nie. Dit is slegs in die [[Kawango]] en Caprivi se reënvalstasies waar die maandelikse minimum ten minste een reëndag het. Die verre-suidweste, vernaam by [[Rosh Pinah]] se stasie is die swaarste reënval kwalik meer as 10&nbsp;mm in een dag. Winterreëns is voorspelbaar in die [[Karas]] en [[Hardap]]-streke en bied vogtigheid vir die omgewing.

 

 

== Ekonomie ==

[[Lêer:NSX.jpg|duimnael|Die Namibiese Aandelebeurs in Windhoek]]

[[Lêer:Tsumeb-Main Road.JPG|duimnael|[[Tsumeb]] se hoofstraat]]

 

Namibië het ’n hoogs ontwikkelde banksektor met moderne infrastruktuur soos aanlyn-bankwese, selfoon-bankwese ens. Die Bank van Namibië (BoN) is die sentrale bank van Namibië en is verantwoordelik vir alle pligte van ’n sentrale bank. Daar is vier gemagtigde kommersiële takke van die BoN in Namibië: Bank Windhoek, Eerste Nasionale Bank, Nedbank en Standard Bank.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.bon.com.na |title=Bank van Namibië (BoN) |accessdate=21 Maart 2015}}</ref>

 

 

Ongeveer die helfte van die bevolking leef onder die internasionale broodlyn van VS$1,25 per dag.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://hdr.undp.org/en/media/HDI_2008_EN_Tables.pdf |title=Menslike Ontwikklingsindekse, tabel 3: Menslike en inkomste-armoede |accessdate=21 Maart 2015 |format=pdf }}</ref> Daar is ’n aantal wetgewende maatreëls in plek om armoede en werkloosheid te verlig. In 2004 is ’n arbeidswet afgekondig wat mense teen werksdiskriminasie op grond van hul MIV/Vigs-status beskerm. Vroeg in 2010 het die regering se tenderraad aangekondig dat “100 persent van alle ongeskoolde en halfgeskoolde arbeid voortaan sonder uitsondering vanuit Namibië bekom moet word”.<ref>{{en}} {{cite news |url=http://www.namibian.com.na/news/full-story/archive/2010/february/article/tender-board-tightens-rules-to-protect-jobs |newspaper=The Namibian |date=3 Februarie 2010 |title=Tenderraad lê strenger reêls neer om werke te beskerm |first=Tileni |last=Mongudhi |archiveurl=http://web.archive.org/20110504052512/www.namibian.com.na/news/full-story/archive/2010/february/article/tender-board-tightens-rules-to-protect-jobs|archivedate=4 May 2011}}</ref>

 

=== Vervoer ===

[[Lêer:Sandstorm while driving from Swakopmund to Walfish Bay, 2005.jpg|duimnael|Die [[B2 (Namibië)|B2]] tussen [[Swakopmund]] en [[Walvisbaai]], Namibië]]

Ten spyte van die afgeleë aard van groot dele van die land, het Namibië hawens, lughawens, snelweë en spoorweë (smalspoor). Die land streef daarna om ’n middelpunt vir vervoer in die gebied te word; dit het ’n belangrike hawe en verskeie land-ingeslote bure. Die Sentrale Plato dien reeds as ’n vervoerdeurgang vir die digter bevolkte noorde van Suid-Afrika (die bron van vier vyfdes van Namibië se invoere).<ref name="World Almanac 2004" />

 

=== Landbou ===

[[Lêer:Schildburgsdorf.jpg|duimnael|Verwelkomingsbord van die plaas ''Burgsdorf'' in [[Hardap]]]]

Ongeveer die helfte van die bevolking is van landbou afhanklik (hoofsaaklik bestaansboerdery) vir hul lewensbestaan maar Namibië moet nietemin kos invoer. Hoewel die BBP per capita vyf keer hoër is as dié van Afrika se armste lande, woon die meeste van Namibië se bevolking in landelike gebiede en voer ’n bestaansleefwyse. Namibië het een van die wêreld se hoogste koerse van inkomste-ongelykheid, deels weens die feit dat daar ’n stedelike ekonomie en ’n landelike kontantlose ekonomie is. Die ongelykheidsyfer neem dus mense in ag wat nie werklik op die formele economie steun vir hul oorlewing nie.

 

 

Daar is ooreengekom op die privatisering van verskeie ondernemings in die hoop dat dit buitelandse belegging sal stimuleer. Herbelegging van omgewingsafgeleide kapitaal het die Namibiese per capita-inkomste egter gekniehalter.<ref>{{en}} (Lange, 2004)</ref> Een van die vinnig groeiende areas van ekonomiese ontwikkeling in Namibië is die toename van wildbewaringsgebiede. Hierdie natuurreservate is veral belangrik vir die landelike oorwegend werklose bevolking.

 

=== Toerisme ===

[[Lêer:Equus burchelli 4.jpg|duimnael|’n Voorbeeld van Namibiese wild, die [[Bontkwagga]], ’n toerismefokus]]

Toerisme is ’n groot bydraer (14,5%) tot Namibië se BBP wat duisende werkgeleenthede skep (18,2% van Namibië se beroepsbevolking). Dit dien jaarliks meer as ’n miljoen toeriste op ’n direkte of indirekte wyse.<ref>{{en}} {{cite web |title=’n Raamwerk/Model om torisme-BBP in Suid-Afrika te normaliseer |publisher=Pan African Research & Investment Services |page=34 |date=Maart 2010 |url=http://www.southafrica.net/sat/action/media/downloadFile?media_fileid=29571}}</ref> Die land is onder die hoofbestemmings in Afrika en is bekend vir [[ekotoerisme]] waarvan Namibië se uitgebreide wildlewe ’n kenmerk is.<ref name=goodshape>{{en}} {{cite news |title=Toerisme in goeie kondisie – Minister |last=Hartman |first=Adam |newspaper=[[The Namibian]] |date=30 September 2009 |url=http://www.namibian.com.na/index.php?id=28&tx_ttnews%5Btt_news%5D=51487&no_cache=1}}</ref>

 

== Demografie ==

[[Lêer:Herero women.jpg|duimnael|links|Herero-vroue in Windhoek]]

[[Lêer:Namibie Himba 0720a.jpg|duimnael|upright|’n Jong Himba-vrou in Namibië]]

[[Lêer:Children in Namibia(1 cropped).jpg|duimnael|links|Kinders in Khorixas, Namibië]]

Namibië het die tweede laagste bevolkingsdigtheid van enige soewereine staat (na [[Mongolië]]).<ref name=unpop>{{en}} {{cite journal |url=http://www.un.org/esa/population/publications/wpp2008/wpp2008_text_tables.pdf |title=Wêreld Bevolkingsvooruitskatting, Tabel A.1 |version=2008-hersiening |format=pdf |publisher=Verenigde Nasies |author=Departement van Ekonomiese en Sosiale Sake Bevolkingsafdeling |year=2009 |accessdate=21 Maart 2015}}</ref> Die meerderheid van die Namibiese bevolking is van Bantoe-sprekende oorsprong – hoofsaaklik van Ovambo-etnisiteit (wat ongeveer die helfte van die bevolking uitmaak) en is woonagtig in die noorde van die land. Hulle is egter nou regoor Namibië versprei. Ander etniese groepe is die Hereros en Himbas (wat ’n soortgelyke taal praat) en die Damaras wat dieselfde kliktaal as die Namas praat.

 

Benewens die Bantoe-meerderheid is daar groot groepe Khoisan-mense (soos die Namas en Boesmans) wat afstammelinge is van die oorspronklike bewoners van suider Afrika. Die land het ook afstammelinge van Angolese vlugtelinge. Daar is ook twee groepe van mense met gemengde rasse, genaamd die [[Kleurlinge]] en die [[Rehoboth-basters|Basters]]. Saam maak hulle 6,6% van die bevolking uit. Daar is ook ’n aantal Sjinese in Namibië.<ref>{{en}} [http://www.migrationinformation.org/Feature/display.cfm?id=690 Sjina en Afrika: Sterker ekonomiese bande beteken meer migrasie], deur Malia Politzer, ''Migration Information Source'', Augustus 2008</ref>

 

 

Daar is elke tien jaar ’n sensus in Namibië. Na onafhanklikheid is die eerste Bevolkings- en Behuisingsensus in 1991 gehou, met daaropvolgende sensusse in 2001 en 2011.<ref name=2001Census>{{en}} {{cite web |url=http://www.npc.gov.na/census/index.htm |title=Sensus opsommende verslag |publisher=Nasionale Beplanningskommissie van Namibië |accessdate=21 Maart 2015}}</ref> Die metode van dataversameling is om elke persoon wat in Namibië woon op die nag van die sensus te tel, waarookal hulle mag wees – 'n statistiese prosedure wat ''de facto''-metode genoem word.<ref>{{en}} {{cite news |url=http://allafrica.com/stories/201108080754.html |title=Namibië: 2011-sensus amptelik afgeskop |last=Kapitako |first=Alvine |date=8 Augustus 2011 |work=[[New Era (Namibië)|New Era]] |publisher=via allafrica.com}}</ref> Vir opsommingsdoeleindes word die land in 4042 ''opsommingsareas'' opgedeel. Hierdie areas oorvleuel nie met die grense van kiesafdelings nie sodat betroubare gegewens vir verkiesingsdoeleindes ook verkry kan word.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.npc.gov.na/census/index.htm |title=Metodologie |publisher=Nasionale Beplanningskommissie van Namibië |accessdate=21 Maart 2015}}</ref>

=== Godsdiens ===

[[Lêer:Kirche Windhuk.JPG|duimnael|Die [[Christuskerk, Windhoek|Christuskerk]] in [[Windhoek]]]]

 

Sendingwerk gedurende die 1800’s het baie Namibiërs tot die Christenskap bekeer. Hoewel die meeste Namibiërs Luthers is, is daar ook [[Rooms-Katolieke Kerk|Rooms-Katolieke]], [[Metodisme|Metodistiese]], [[Anglikanisme|Anglikaanse]], Afrika Metodistiese Episkopaalse, [[Gereformeerde Kerke in Namibië|Gereformeerde]] en [[Rynse Sendinggenootskap|Rynse]] Christene.

 

=== Taal ===

[[Lêer:NamibiaMehrsprachigkeit.jpg|duimnael|links|Hoewel die amptelike taal Engels is, kan uit hierdie foto (met voorbeelde van Engels, Duits, Afrikaans en Oshivambu) gesien word dat Namibië ’n veeltalige land is]]

Die land se amptelike taal is Engels. Tot 1990 het Duits en Afrikaans hierdie status met Engels gedeel. Lank voor Namibië se onafhanklikheid van Suid-Afrika het SWAPO besluit dat die land amptelik eentalig moet wees. Dit was ’n bewustelike besluit wat in teenstelling met sy buurlande beskou is as “ ’n doelbewuste beleid van etnolinguïstieke fragmentasie.”<ref>{{en}} Pütz, Martin. ''Amptelike eentaligheid in Afrika: ’n sosiolinguïstieke assessering van linguistieke en kulturele pluralisme in Afrika.'' in: Diskriminasie deur taal in Afrika? Perspektiewe op die Namibiese ervaring. Mouton de Gruyter. Berlin: 1995. bl. 155.</ref> Gevolglik het Engels die enigste amptelike taal van Namibië geword. Party ander tale het halfamptelike erkenning geniet deur toegelaat te word as onderrigmedium in primêre skole.

==== Afrikaans in Namibië ====

===== Afrikaans as vroeë verkeerstaal =====

 

Gedurende die 1780's het drie Afrikanerboere hulle tydelik so ver noord as Swartmodder, die huidige Keetmanshoop, gevestig. In 1796 het 'n groot groep Oorlamses, wat na hulself as Afrikaners verwys, hulle in 'n gebied net noord van die Oranjerivier in die suidooste van die land gevestig. 'n Deel van hierdie Afrikaanssprekende gemeenskap het later, in 1835, noordwaarts getrek na Aigams, 'n plek wat hulle Windhoek genoem het en wat vanaf 1890 as administratiewe sentrum van die Duitse kolonie Suidwes-Afrika sou dien.

In die omgewing van Walvisbaai, wat reeds in 1793 onder hierdie naam bekend gestaan het, het daar al vroeg 'n behoefte aan 'n verkeerstaal ontstaan. Weens die oorheersende posisie, wat Afrikaanssprekende Oorlamses in Windhoek ingeneem het, en die aanwesigheid van Afrikaanssprekende gemeenskappe langs die [[Swakoprivier]], die hoofroete tussen die kusgebied en die binneland, was kennis van Afrikaans 'n noodsaaklikheid vir reisigers, handelaars en jagters wat besoeke aan Herero- en Damaraland gebring het. Reisigers soos Sir Francis Galton, Charles John Anderson, James Chapman en William Coates Palgrave was tydens hul toere in die gebied op Afrikaanssprekende tolke aangewese.

 

 

Namahoofde soos David Christiaan in Bethanien en Oorlamse leiers soos Jonker Afrikaner in Windhoek en Moses Witbooi in [[Gibeon]] het daarop aangedring dat kinders in Afrikaans (destyds gewoonlik "Hollands" genoem) onderrig moes word. Afrikaans het daarnaas die status van saketaal gehad waarin feitlik alle handelsaktiwiteite plaasgevind het. Jonker Afrikaner het handelsbande aktief bevorder deur die bou van paaie wat deur die bergagtige terrein van Auas en die Khomas-hoogland rondom Windhoek geloop het.

 

===== Afrikaans tydens die Suid-Afrikaanse administrasie van Suidwes-Afrika =====

 

===== Afrikaans in die onafhanklike Namibië =====

[[Lêer:Distribution of Afrikaans in Namibia.png|duimnael|Die verspreiding van Afrikaans in Namibië volgens die Sensus van 2001]]

 

 

=== Gesondheid ===

 

== Kultuur ==

=== Opvoeding ===

[[Lêer:42817 06.JPG|duimnael|Hoërskoolleerders]]

[[Lêer:Namibia classroom.jpg|duimnael|Klaskamer van ’n Namibiese staatskool.]]

[[Lêer:UNAM Campus Ongwediva 1.jpg|duimnael|Ingang van die Hifikepunye Pohamba-kampus van die [[Universiteit van Namibië]] in Ongwediva]]

 

Die meeste skole in Namibië is staatskole maar daar is ook ’n aantal privaat skole wat deel uitmaak van die land se opvoedingstelsel. Daar is vier onderwyskolleges, drie landboukolleges, ’n polisie-opleidingskollege, die [[Namibiese Universiteit van Wetenskap en Tegnologie]] (eertydse Politegnikum van Namibië) en ’n [[Universiteit van Namibië|nasionale universiteit]].

| Constantia Private School || [[Windhoek]] || Engels || || [http://www.cpsgo.org/ Cpsgo.org]

|-

|-

| [[Privaat Skool Swakopmund]] || [[Swakopmund]] || Eng. (Duits gr. 1–7) || Onbekend || [http://www.pss.com.na/ PSS.com.na]

| Tsumeb Gimnasium || [[Tsumeb]] || Afrikaans || Onbekend || [https://www.tsumeb-gimnasium.com/af// Tsumeb-Gimnasium.com]

|-

|-

|-

|-

| Excelsior Privaatskool || [[Aroab]] || Afrikaans || Onbekend || Onbekend

| Grootfontein Agri College || [[Grootfontein]] || Afrikaans || 2011 || Onbekend

|-

|-

| Privaat Hoërskool Walvisbaai || [[Walvisbaai]] || Eng. (sedert 1995) || 1961 || [http://www.wbphs.com/ WBPHS.com]

Namibië is een van min lande in die wêreld wat die bewaring en beskerming van natuurlike hulpbronne spesifiek in sy grondwet aanspreek.<ref name="Stefanova">{{en}} (Stefanova 2005)</ref> Artikel 95 lui “Die Staat sal die welstand van die mense aktief bevorder en onderhou deur internasionale beleide te aanvaar wat op die volgende gemik is: onderhoud van ekostelsels, noodsaaklike ekologiese prosesse en biologiese verskeidenheid van Namibië en die gebruik van lewende natuurlike hulpbronne op ’n volhoubare basis tot voordeel van alle Namibiërs, nou en in die toekoms.”<ref name="Stefanova" />

 

 

=== Sport ===

 

=== Media ===

 

==== Geskiedenis ====

 

==== Gedrukte media ====

[[The Namibian]], [[Republikein]], [[Allgemeine Zeitung (Namibië)|Allgemeine Zeitung]], die [[Namibian Sun]] en die staatsbeheerde [[New Era (Namibië)|New Era]] is dagblaaie in Namibië. Buiten die grootste dagblad, "The Namibian", wat deur ’n trust besit word, en New Era, is die ander koerante privaatblaaie en deel van Namibia Media Holdings (NMH, tot 2014 bekend as Democratic Media Holdings).<ref name=Rothe />

 

| Suidwes = [[Atlantiese Oseaan]]

| Wes = [[Atlantiese Oseaan]]

}}

 

{{Lande van Afrika}}

{{en-vertaal|Namibia}}

{{Voorbladster}}