Suid-Afrika: Verskil tussen weergawes

|regeringsvorm = Unitêre grondwetlike<br />parlementêre [[republiek]]

|leiertitels = <br />• [[President van Suid-Afrika|President]]<br />• [[Adjunkpresident van Suid-Afrika|Adjunkpresident]]<br />• [[Nasionale Raad van Provinsies|Voorsitter van die NRVP]]<br />• [[Speaker van die Nasionale Vergadering|Speaker van die NV]]<br />• Hoofregter

|oppervlak_rang = 25^ste

|oppervlak_grootte =

Die dramatiese verandering in die politieke stelsel is egter op die ou einde op wonderbaarlike wyse relatief vreedsaam bewerkstellig. Suid-Afrika is een van die min lande in Afrika (en die res van die ontwikkelende lande) wat nie 'n staatsgreep ondergaan het nie. Die veelpartysamesprekings, waarvolgens die ''nuwe Suid-Afrika'' in plek gestel is, het gelei tot die ontwikkeling van die [[Grondwet van Suid-Afrika|grondwette]] met stewige beskerming van [[menseregte]]. Ongelukkig beskerm die [[Grondwet van Suid-Afrika]] nie die [[Afrikaner]] op die veld van die arbeidsgebied en privaatsektor nie, omdat die grondwet toelaat dat die huidige regering [[Swart Ekonomiese Bemagtiging]] en [[Regstellende aksie]] teen die Afrikanerminderheid ingestel kon word. Dit beteken dat Afrikaners nie staatskontrakte kan kry nie, tensy hulle hul besighede verdeel en 'n 51 persent aandeel aan 'n swart besigheidsman gee.

 

 

== Ander name ==

 

=== Nederlanders en Xhosas in die Kaap ===

[[Lêer:Charles Bell - Jan van Riebeeck se aankoms aan die Kaap.jpg|duimnael|Skildery wat Jan van Riebeeck se aankoms in die Kaap uitbeeld]]

Die geskrewe geskiedenis van Suid-Afrika begin op 6 April 1652 toe 'n verversingstasie by die [[Kaap die Goeie Hoop]] deur [[Jan van Riebeeck]] namens die [[Verenigde Oos-Indiese Kompanjie]] gevestig is. Wat hulle hier gevind het was geen universiteite, geen biblioteke, geen tegnologie en geen kultuur. Hulle het 'n mensdom hier ontmoet genaamd die Koi San, wat op die brink van die oermens gevestig was. Dié antieke mensdom het op daardie stadium nog nie eers die wiel ontdek nie. In die Kaap was geen sien van enige ander beskawings behalwe die Koi San. Vir die grootste deel van die 17de en 18de eeue was die vestiging, wat stadig aan die uitbrei was, 'n [[Nederland]]se besitting. Die Nederlandse setlaars het uiteindelik naby die Visrivier met die Xhosas, wat besig was om in 'n suidwestelike rigting uit te brei, in aanraking gekom. Ook hulle was 'n baie primitiewe en selde beskaafde nomadiese trekvolk wat in hulle beslag geen form van ontwikkeling of tegnologie gehad het, behalwe die vorm van ystertydperk tipe assegaaie nie. Ook hulle het nie die wiel al uitgevind nie en was afhanklik van die spies en die assegaai op oorlewing.

 

 

=== Britse kolonie ===

:''Hoofartikel: [[Kaapkolonie]].''

[[Verenigde Koninkryk|Groot-Brittanje]] neem die Kaap die Goeie Hoop in 1797 vir die eerste keer tydens die Vierde Engelse-Nederlandse oorlog in besit. Nederland is in 1795 deur die Franse weermag onder die leierskap van [[Napoleon Bonaparte]] oorwin. Brittanje wou verhoed dat die Kaap in Franse hande val en die Britse weermag, onder Generaal Sir [[James Henry Craig]] vaar na Kaapstad om die kolonie te beskerm namens die Stadhouer [[Prins Willem V van Oranje]].

 

 

=== Eerste en Tweede Vryheidsoorloë ===

[[Lêer:Boers at Spion Kop, 1900 - Project Gutenberg eText 16462.jpg|duimnael|Boere by Spioenkop in 1900]]

Die ontdekking van [[diamant]]e in 1867 en [[goud]] in 1886 het ekonomiese groei en immigrasie aangemoedig wat tot verdere onderdrukking van die plaaslike bevolking gelei het. Die Boere weer Britse indringing in die [[Eerste Vryheidsoorlog]] (1880–1881) suksesvol af deur taktiek wat baie meer gepas tot plaaslike toestande is, te gebruik.

== Politiek ==

[[Lêer:Pretoria CBD1.jpg|duimnael|Die stadskern van Pretoria, die administratiewe hoofstad van Suid-Afrika]]

 

Tans word Suid-Afrikaanse politiek oorheers deur die [[African National Congress]] (ANC) wat 62,15% van die stemme in die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2014|algemene verkiesing van 2014]] ontvang het. Die hoofteenstander teen die ANC se heerskappy is die [[Demokratiese Alliansie]] (DA) wat 22,23% van die stemme ontvang het. Die derde party is die [[Ekonomiese Vryheidsvegters]] (EFF) wat slegs 6,35% van die stemme ontvang het. Die voorheen dominante [[Nuwe Nasionale Party]], waarvan die voorganger, die Nasionale Party, apartheid aanvanklik ingestel het, het na 1994 spoedig steun verloor en het op 9 April 2005 gestem om finaal te ontbind.

 

=== Politieke partye in die parlement in 2014 ===

* [[African National Congress]] (ANC)

* [[Demokratiese Alliansie]] (DA)

 

== Vervoer ==

=== Spoorvervoer ===

:''Hoofartikel: [[Spoorvervoer in Suid-Afrika]].''

[[Lêer:South Africa rail network map with cities.svg|duimnael|Die Suid-Afrikaanse spoornetwerk]]

[[Lêer:Shosholoza Meyl roete 2012.svg|duimnael|Spoornetwerk van die Shosholoza Meyl]]

Die diamant-, goud- en steenkoolmynbedryf in Suid-Afrika was van die begin af op spoorlyne aangewese om mynbouprodukte, wat vir uitvoer na oorsese bestemmings bestem was, na die land se seehawens te vervoer. Om koste te bespaar, het die Britse koloniale bewindhebbers spoorlyne nie volgens die Europese standaardspoorwydte van 4 voet 8,5 duim laat bou nie, maar in die smaller spoorwydte van 1067 millimeter wat oorspronklik deur die [[Noorweë|Noorse]] ingenieur Carl Abraham Pihl ontwikkel en waarna volgens sy inisiale aanvanklik as CAP-spoorwydte verwys is. Dié spoorwydte is wêreldwyd op nuwe spoorlyne toegepas, maar dit het veral in Suid-Afrika algemeen gebruiklik geword. Hier het mense ook gaandeweg hul eie etimologie vir dié spoorwydte ontwikkel en dit "Kaapspoor" begin noem.<ref>{{de}} Michael Dörflinger: ''Das große Buch der Lokomotiven. Illustrierte Technikgeschichte mit den besten Modellen der Welt.'' Zug (sonder jaargetal): Planet Medien AG, bl. 70</ref> Kaapstad is deur die Britse kolonialis Cecil John Rhodes as die beginpunt van 'n beplande spoorverbinding tussen die Kaap en [[Kairo]] aangewys wat egter nooit verwesenlik is nie.

 

Die [[stoomlokomotief|stoomlokomotiewe]] op Suid-Afrikaanse spoorweë is aanvanklik in Engelse en Skotse fabrieke vervaardig. Eers vanaf die 1920's is hulle ook uit ander lande ingevoer. Een van die belangrikste reekse was [[Klas 19-stoomlokomotief|Klas 19D-lokomotiewe]] wat vanaf 1936 deur die Duitse vervaardigers Krupp en Borsig verskaf is. Hierdie 2’D1’-lokomotiewe, waarvan sommige ook ná die Tweede Wêreldoorlog deur Britse fabrieke volgens die Duitse ontwerpe gebou is, het hoofsaaklik goederetreine getrek.

 

 

 

Aangesien steenkool as brandstof hier volop en goedkoop was, was Suid-Afrika een van die laaste lande wat stoomlokomotiewe buite diens gestel het.

=== Duitse immigrasie ===

[[Lêer:Martin Melck House, Strand Street.jpg|duimnael|[[Martin Melck Huis|Martin Melck-huis]] in Strandstraat, Kaapstad, met versierings van [[Anton Anreith]]]]

 

Vyf van die eerste vryburgers aan die Kaap, wat in 1657 uit hul diens by die VOIK getree het om hulle as boere te vestig, was van Duitse afkoms. Steeds meer Duitse immigrante het na die Kaap gestroom en, weens die gebrek aan Duitse vroue, dikwels met Nederlandse, Franse of slawevroue uit Afrika en Asië getrou.

Die regering se doelwit was om jaarliks sowat 30&nbsp;000 immigrante te werf. Immigrasie het inderdaad skerp toegeneem van net 9&nbsp;789 blankes in 1960 tot 48&nbsp;048 in 1966. Die staat het tagtig persent van gekwalifiseerde immigrante se reiskoste oorgeneem, ruim lenings toegestaan (wat in 1966 deur skenkings vervang is), gratis huisvesting vir 'n beperkte tydperk ná aankoms in Suid-Afrika gewaarborg en geen minimum-verblyfvereistes gestel nie. Met dié skema was die Suid-Afrikaanse regering destyds vrygewiger as byvoorbeeld Kanada of Australië.

 

 

In die na-oorlogse periode voor die invoering van die nuwe immigrasieskema (tussen 1946 en 1961) het 115&nbsp;395 Britse burgers hulle in Suid-Afrika gevestig. In die periode tussen 1961 en 1977, toe die Europese immigrasie na die Kaap danksy die finansiële bystand van regeringskant sy hoogtepunt bereik het, het dié getal toegeneem tot 243&nbsp;000. Net-migrasie het vanaf die 1960's tot en met 1975 jaarliks tussen 20&nbsp;000 en 35&nbsp;000 beloop. Immigrasie het met 46 persent byna die helfte bygedra tot die blanke bevolkingsgroei in dié tydperk.

'n Tweede komponent naas Europese tradisies, wat na die Kaap oorgeplant is, is musiektradisies wat in die San-beskawing en in swart gemeenskappe ontwikkel is. Afrikamusiek is dikwels vol energie en passie en vereis aktiewe deelname om 'n gemeenskaplike belewenis te kan wees.

 

 

==== Die musiek van Kaapse Maleiers en bruin Afrikaners ====

:''Sien ook:''

* [[Lys van Suid-Afrikaanse digters]]

* [[Lys van Suid-Afrikaanse entrepreneurs]]

 

=== Vakansiedae ===

:''Hoofartikel: [[Lys van openbare vakansiedae in Suid-Afrika]].''

{|border="2" align="center" cellpadding="2" cellspacing="1" class="wikitable"

|- bgcolor=#eeeeee

|-

|

|Maandag ná Paasfees.

|-

|-

|[[24 September]]

|

|-

|[[16 Desember]]

|Voorheen Geloftedag of Dingaansdag.

|-

|[[25 Desember]]

|Die Geboortedag van Jesus.

|-

* {{Wikivoyage|South_Africa|Suid-Afrika}}

* {{en}} [http://www.gov.za/ Regering van Suid-Afrika]

* {{en}} [http://www.southafrica.info/ SouthAfrica.info]