|
! align="center" colspan="2" style="color: #FFFFFF; background: #91A3B0; padding: 2px; font-size:170%;" |
'''Istanboel'''<br />
[[Lêer:IstanboelIstanbul collage 5555.jpegjpg|300px290px]]
|- style="background: #E5E4E2; text-align:center;border-bottom:1px solid #999"
| '''Kaart'''
==Ekonomie==
[[Lêer:Levent (2011).jpg|200px|thumb|Die finansiële distrik [[Levent]].]]
Benewens die feit dat Istanboel die grootste stad en voormalige politieke hoofstad van die land is, was dit nog altyd die middelpunt van die land se ekonomiese lewe danksy sy ligging op ’n kruispunt van internasionale land- en seehandelsroetes. Dit is ook Turkye se grootste nywerheidsentrum en verskaf werk aan sowat 20% van Turkye se nywerheidswerkers. Die stad en die provinsie waarin dit geleë is, vervaardig sy, tekstiel, rubber, metaalprodukte, leer, chemikalieë, medisyne, elektroniese ware, glas, masjinerie, papierprodukte, voertuie en drank. Vrugte, olyfolie, katoen en tabak is van die vernaamste landbouprodukte. Volgens die tydskrif ''Forbes'' het Istanboel in Maart 2008 altesaam 35 biljoenêrs gehad, die vierde meeste in die wêreld.<ref>{{cite news|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/europe/article3511875.ece|title=Turkey’s new rich find the Midas touch|publisher=The Sunday Times|date=9 Maart 2008|accessdate=18 Junie 2009 | location=Londen}}</ref>
[[Lêer:Maslak kerembarut.jpg|thumb|left|250px|Die finansiële distrik [[Maslak]].]]
Die Istanboelse Effektebeurs (ISE), oorspronklik die Ottomaanse Effektebeurs, is die enigste effektemark van Turkye.<ref>{{cite web|url=http://www.imkb.gov.tr/genel/tarih.htm |title=Geskiedenis van die Istanboelse Effektebeurs |publisher=Imkb.gov.tr |date= |accessdate=14 Julie 2009}}</ref> Tydens die 19de en vroeë 20ste eeu was Bankalar Caddesi (Banklaan) in Galata, wat die hoofkwartier van die Ottomaanse Sentrale Bank en die Ottomaanse Effektebeurs bevat het, die finansiële sentrum van die Ottomaanse Ryk.<ref>{{cite web|url=http://www.obarsiv.com/ob-tarih.html |title=Ottoman Bank Museum |publisher=Obarsiv.com |date= |accessdate=14 Julie 2009}}</ref><ref name=OBM>{{cite web|url=http://www.obmuze.com/eng/voyvoda.asp|title=Ottoman Bank Museum|publisher=Ottomaanse Bankmuseum|accessdate=18 Junie 2009}}</ref> In die 1990's het die meeste Turkse banke hulle hoofkwartier na die moderne sentrale sakedistrike [[Levent]] en [[Maslak]] geskuif.<ref name=OBM/> In 1995 het die effektebeurs na sy huidige gebou in die Istinye-kwartier geskuif.<ref>{{cite web|url=http://www.imkb.gov.tr/genel/gelismeler.htm |title=Istanboelse Effektebeurs: "İMKB’nin Kuruluşundan İtibaren Önemli Gelişmeler" (Belangrike gebeure sedert 1985)|publisher=Imkb.gov.tr |date=31 Julie 2000 |accessdate=14 Julie 2009}}</ref>
Vandag genereer die stad 55% van Turkye se handel en 21,2% van die land se bruto nasionale produk (BNP). Istanboel se inwoners betaal 40% van die land se belasting. In 2005 het die stad ’n bruto binnelandse produk (BBP) van $133 miljard gehad.<ref>[http://www.pwc.com/uk/eng/ins-sol/publ/ukoutlook/pwc_ukeo-mar07.pdf PricewaterhouseCoopers: Britse ekonomiese vooruitsig 2005–2020 (PDF)]</ref> In 2005 het Istanboelse maatskappye 56,6% van alle produkte in die land uitgevoer en 60,2% daarvan ingevoer.<ref>[http://www.cnnturk.com/EKONOMI/GENEL/haber_detay.asp?PID=40&HID=1&haberID=157457 CNN Türk: Dış ticaretin lokomotifi İstanbul]</ref>
Die stad is een van die belangrikste toerismeplekke in Turkye. Daar is duisende hotelle en in 2006 het altesaam 23 148 669 toeriste Turkye besoek, van wie die meeste die land binnegekom het deur die lug- en seehawens van Istanboel en [[Antalya]].<ref>{{cite web|url=http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/5865839.asp?gid=52 |title=Hürriyet: 2006’da Türkiye’ye gelen turist başına harcama 728 dolara indi |publisher=Hurriyet.com.tr |date= |accessdate=28 Mei 2009}}</ref> Dit is ook ’n gewilde bestemming vir konferensies.
==Openbare dienste ==
===Opvoeding===
[[Lêer:İstanbul Üniversitesi.JPG|thumb|Hoofingang van die Universiteit van Istanboel.]]
Istanboel het van die beste instellings vir hoër onderwys in die land, onder andere meer as 20 openbare en private universiteite. Die Universiteit van Istanboel, wat in 1453 gestig is, is die oudste Turkse onderwysinstelling in die stad,<ref>{{cite web|author=İ.Ü. Bilgisayar Bilimleri |url=http://www.istanbul.edu.tr/english/history.php |title=Geskiedenis van Universiteit van Istanboel (Turks) |publisher=Istanbul.edu.tr |date= |accessdate=20 Junie 2009}}</ref> terwyl die Tegniese Universiteit van Istanboel (1773) die wêreld se derde oudste tegniese universiteit is.<ref>{{cite web|url=http://www.topuniversities.com/worlduniversityrankings/results/2007/overall_rankings/worlds_oldest_universities |title=Wêreld se oudste universiteite |publisher=Topuniversities.com |date= |accessdate=20 Junie 2009}}</ref> Ander vooraanstaande universiteite sluit in die Boğaziçi-universiteit, die Mimar Sinan-universiteit van Beeldende Kuns en die Marmara-universiteit.
Feitlik al die Turkse private hoërskole en universiteite in Istanboel gee onderrig in [[Engels]], [[Duits]] of [[Frans]] as primêre buitelandse taal, gewoonlik saam met ’n sekondêre buitelandse taal. Daar is baie buitelandse hoërskole in Istanboel, waarvan die meeste in die 19de eeu gestig is vir buitelanders in die stad.
Daar is ook talle biblioteke; baie van hulle het groot versamelings historiese dokumente uit die Romeinse, die Bisantynse en die Ottomaanse tydperk, asook van ander beskawings. Van die belangrikste biblioteke wat betref historiese dokumente is die [[Topkapi-paleis|Topkapı-paleis]]-biblioteek, die biblioteke van die Istanboelse Argeologiese Museum en van die Universiteit van Istanboel, die Beyazıt-staatsbiblioteek, Süleymaniye-biblioteek en Atatürk-biblioteek.
===Gesondheidsorg ===
Die stad het baie openbare en private hospitale, klinieke en laboratoriums en verskeie mediese navorsingsentrums. Baie van hulle het hoëtegnologie-toerusting wat al hoe meer buitelanders lok<ref name=medical>{{cite book |author=Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu |title=Emerging Turkey |url=http://books.google.com/books?id=A4zwKghEGHYC&pg=RA6-PA46&lpg=RA6-PA46&dq= |page=176 |publisher=Oxford Business Group |year=2006 |isbn=1902339479}}</ref> vanweë die goeie en goedkoop mediese behandeling en operasies.<ref>{{cite news|last=Briggs |first=Helen |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/health/5360608.stm |title=Gesondheid in Istanboel |publisher=BBC News |date=19 Desember 2006 |accessdate=28 Mei 2009}}</ref> Dit is ’n gewilde plek vir laser-oogchirurgie en plastiese snykunde.<ref name=medical/>
===Nutsdienste===
[[Lêer:Istanbul - Basilica Cistern - 01.JPG|thumb|left|Die Basilika-watertenk.]]
Die eerste watertoevoer-stelsel in Istanboel dateer uit die tyd toe die stad gestig is. Twee van die grootste akwadukte wat in die Romeinse tydperk gebou is, is die Mazulkemer- en die Valens-akwaduk wat water van die westekant van die stad na die middestad gelei het.<ref name=iskitarihce>{{cite web|url=http://www.iski.gov.tr/en-US/arasayfalar.php?sayfa=0-1&dosya=tarihce_1.phtm|title=İSKİ İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi: Tarihce|publisher=Istanboel Water en Riool|accessdate=11 Maart 2006}}</ref> Van daar is die water opgegaar in die stad se talle watertenks soos die bekende Philoxenos (Binbirdirek)- en die Basilika-watertenk.
Vandag het Istanboel ’n moderne watertoevoer- en rioolstelsel wat bestuur word deur die regeringsliggaam İSKİ.<ref>{{cite web|url=http://www.iski.gov.tr/en-US/arasayfalar.php?sayfa=0-1&dosya=tarihce_2.phtm|title=İSKİ-administrasie|publisher=Istanboel Water en Riool|accessdate=11 Maart 2006}}</ref> Verskeie private organisasies versprei ook skoon drinkwater.
[[Elektrisiteit]] word versprei deur die staatsbeheerde TEK.
Die Ottomaanse posdiens is in 1840 begin en die eerste internasionale posnetwerk in 1876.
In Julie 1881 is die eerste telefoonverbinding daargestel en op 23 Mei 1909 is die eerste handsentrale met 50 lyne in die Groot Poskantoor van Sirkeci gebou.
==Vervoer==
===Lughawens===
[[Lêer:Ataturk Havalimani 2.jpg|thumb|300px|Die Atatürk- Internasionale Lughawe aan die Europese kant is die stad se hooflughawe.]]
Istanboel het twee internasionale lughawens: die grootste een is die Atatürk- Internasionale Lughawe in die Yeşilköy-distrik aan die Europese kant. Die ander een is die Sabiha Gökçen- Internasionale Lughawe in die Kurtköy-distrik aan die Asiatiese kant.
===Seevervoer===
[[Lêer:Istamboul - Kiziltropak.jpg|thumb|250px|left|Veerbote vaar al sedert 1837 heen en weer op die Bosporus.]]
Seevervoer is baie belangrik omdat die stad aan alle kante deur die see omring word: Die [[See van Marmara]], die [[Goue Horing]], die [[Bosporus]] en die [[Swartsee]]. Baie inwoners woon aan die Asiatiese kant en werk aan die Europese kant en omgekeerd, en die stad se bekende veerbote is die ruggraat van die daaglikse vervoerstelsel tussen die twee kante – selfs in ’n groter mate as die twee [[hangbrug|hangbrûe]] oor die Bosporus. Die eerste stoomveerbote is al in 1837 gebruik.<ref name=SirketiHayriye>{{cite web|url=http://www.sirketihayriye.com/|title=Şirket-i Hayriye|publisher=Şirket-i Hayriye|accessdate=18 Junie 2009}}</ref>
İDO (''İstanbul Deniz Otobüsleri'' – "Istanboelse Seebusse") is in 1987 gestig. Die vinnige katamaran-"seebusse" verbind die twee kante van die stad asook die stad met die Prinse-eilande en ander bestemmings in die See van Marmara. Motorveerbote tussen Yenikapı (Europese kant) en Bandırma verminder die reistyd tussen Istanboel en İzmir en ander groot bestemmings aan die Egeïese See met ’n paar uur, terwyl dié tussen Yenikapı of Pendik (Asiatiese kant) en Yalova die reistyd tussen Istanboel en [[Bursa]] of [[Antalya]] verminder.
Die stad se hawe is die belangrikste een in die land. Die ou hawe aan die Goue Horing is hoofsaaklik vir persoonlike verkeer, terwyl [[Karaköy]]-hawe in Galata gebruik word vir groot passasierskepe. Daar is gereelde dienste van Karaköy en Eminönü na verskeie hawestede aan die Middellandse en die Swartsee.
===Paaie===
Die staatspad {{Tur-d|100}} en die Europese roete {{Europese roete E|80}} of {{Tur-o|3}} is die belangrikste paaie tussen Europa en Turkye. Die padnetwerk om Istanboel is goed ontwikkel en word voortdurend uitgebrei. Paaie lei oos na Ankara en wes na Edirne. Daar is ook twee snelweë om die stad. Die ouer een, die {{Tur-o|1}}, is meestal vir verkeer in die stad, terwyl die nuwer een, die {{Tur-o|2}}, veral vir interstedelike en internasionale verkeer is.
Die [[Bosporus-brug]] op die {{Tur-o|1}} en die [[Fatih Sultan Mehmet-brug]] op die {{Tur-o|2}} verbind die Europese en die Asiatiese kant van Istanboel. Die suidelike en noordelike oewers van die Goue Horing word verbind deur die [[Galata-brug|Galata-]], die Atatürk- en die Haliç-brug. Büyükdere-laan is die hoofpad deur die sakedistrikte Levent en Maslak.
===Spoorlyne===
[[Lêer:Bahnhofsfront-Istanbul-Sirkeci retouched.jpg|thumb|left|250px|Die Sirkeci-terminaal is in 1890 geopen as die eindbestemming van die [[Orient Express]].]]
In 1883 het ’n [[België|Belgiese]] entrepreneur, Georges Nagelmackers, ’n spoordiens tussen [[Parys]] en [[Konstantinopel]] begin. In 1889 is ’n spoorlyn voltooi wat deur [[Boekarest]] na Konstantinopel geloop het. Die roete was bekend as die [[Orient Express]], wat nog beroemder gemaak is deur die boeke van [[Agatha Christie]] en [[Graham Greene]].<ref>{{cite encyclopedia|encyclopedia=Britannica Online|title=Orient Express|url=http://www.britannica.com/eb/article-9057368/Orient-Express|accessdate=27 September 2007|year= 2007|month= September}}</ref> Vandag is die Sirkeci-terminus, die eindbestemming van die Orient Express, die verbindingspunt tussen al die lyne aan die Europese kant. Daar is internasionale lyne tussen Istanboel en onder andere [[Griekeland]], [[Roemenië]], [[Bulgarye]], [[Serwië]] en [[Hongarye]].
Verder van die Bosporus is daar ook spoorlyne na Ankara en ander bestemmings in [[Anatolië]]. Die spoorlyne aan die Europese en die Asiatiese kant word tans verbind deur die treinveerboot oor die Bosporus. Dit sal binnekort vervang word deur die Marmaray-spoortonnel onderdeur die Bosporus, wat na verwagting in 2012 sal open. Die tonnel sal ook die moltreinlyne tussen die twee kante van die stad verbind.
===Trems===
Die eerste trems in Istanboel het op 3 September 1869 begin loop.<ref name=IETTNostaljik>{{cite web|url=http://www.iett.gov.tr/metin.php?no=45|title=İstanbul'da ulaşımın miladı|publisher=İ.E.T.T.|accessdate=18 Junie 2009}}</ref> Sedert 1939 is die stad se trems onder die bestuur van die İETT.<ref name=IETTNostaljik/> ’n Vinnige trem (T1) is in 1992 in gebruik geneem tussen Sirkeci en die Topkapı-paleis. Dit is in 1994 en 1996 verleng na Zeytinburnu en Eminönü onderskeidelik. In 2005 is dit van Eminönü na Fındıklı verleng en het dit vir die eerste keer ná 44 jaar die Goue Horing oorgesteek. In 2006 is dit na Kabataş verleng. Die lyn het 24 stasies oor ’n afstand van 14 km. In September 2006 is ’n tweede tremspoor (T2) bygevoeg.
===Kabelspore===
[[Lêer:Funikuler kabatas-taksim.jpg|thumb|Die moderne kabelspoor tussen Kabataş en [[Taksim-plein|Taksim]].]]
Istanboel het twee ondergrondse kabelspore van verskillende ouderdomme en style. Die oudste een is die [[Tünel]] (1875). Dit is die oudste moltrein in die wêreld naas die een in [[Londen]] (1863). Die Tünel is 573 m lank en het net twee stasies, Karaköy en Tünel-plein. Dit vervoer sowat 15 000 passasiers per dag.
’n Tweede kabelspoor, die Kabataş-Taksim-spoor, is sedert 29 Junie 2006 in gebruik en verbind Kabataş en [[Taksim-plein|Taksim]].<ref name=KabatasTaksim>{{cite web|url=http://www.istanbul.net.tr/istanbul_raylisistemler_funikuler_taksimkabatas.asp|title=FUNİKÜLER SİSTEM Kabataş - Taksim|publisher=İstanbul Ulaşım|accessdate=20 Junie 2009}}</ref> Dit is sowat 600 meter lank en vervoer 9 000 passasiers per dag.<ref name=KabatasTaksim/>
===Smalspoorlyn===
Die Istanboelse LRT is ’n smalspoorstelsel wat uit twee lyne bestaan. Die eerste (M1) het op 3 September 1989 in werking getree tussen Aksaray en Kartaltepe. Dit is daarna stuk vir stuk uitgebrei tot by die Atatürk- Internasionale Lughawe. Dit is op 20 Desember 2002 voltooi. Die ander lyn (T4), tussen Edirnekapı en Mescid-i Selam, is in 2007 voltooi. Dit is 32 km lank. Daar is 36 stasies, onder meer 12 ondergrondse en 3 oorbrugstasies.
===Metro===
Bouwerk aan die Istanboelse [[Moltrein|Metro]] (M2) het in 1992 begin en die eerste seksie, tussen Taksim-plein en Levent, is op 16 September 2000 in gebruik geneem.<ref name=IBBTaksimLevent>{{cite web|url=http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/SubSites/raylisistemler/Pages/taksim-4Levent.aspx |title=Istanbul Metropolitan Municipality: Taksim - 4. Levent metro hattı |publisher=Ibb.gov.tr |date= |accessdate=21 Julie 2009}}</ref> Op 30 Januarie 2009 was daar altesaam 34 treine op die M2-lyn. ’n Noordelike uitbreiding, van Levent na Maslak, is op 30 Januarie 2009 voltooi.<ref name=IBBSishaneMaslak>{{cite web|url=http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/Haberler/Pages/BasinBultenleri.aspx?bbulteniID=5501|title=Metro, Şişhane’den Maslak’a uzadı|publisher=Istanboelse munisipaliteit|date=30 Januarie 2009|accessdate=20 Julie 2009}}</ref> Die suidelike uitbreiding, van Taksim na Yenikapı oor die Goue Horing, is tans voltooi tot by die Şişhane-stasie in Beyoğlu.<ref name=IBBSishaneMaslak/> Daar is nou 10 stasies aan die Europese kant, terwyl nog 6 aan daardie kant en 16 aan die Asisatiese kant in aanbou is.
Die totale lengte aan die Europese kant wanneer al die stasies van Hacıosman tot by Yenikapı klaar is, sal 18,36 km lank wees,<ref name="IBBTaksimLevent"/><ref name=IBBTaksimYenikapi>{{cite web|url=http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/SubSites/raylisistemler/Pages/taksim-yenikapi.aspx |title=Istanboelse munisipaliteit: Taksim-Yenikapı metro hattı |publisher=Ibb.gov.tr |date= |accessdate=21 Julie 2009}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.ibb.gov.tr/tr-TR/SubSites/raylisistemler/Pages/4Levent-ayazaga-haciosman.aspx |title=Istanboelse munisipaliteit: Taksim-Ayazağa-Hacıosman metro hattı |publisher=Ibb.gov.tr |date= |accessdate=21 Julie 2009}}</ref> uitsluitende die Goue Horing-metrobrug en die Taksim-Kabataş-, die Yenikapı-Aksaray- en die Marmaray-tonnel. Laasgenoemde sal vanaf 2012 die lyne weerskante van die Bosporus verbind.
==Kultuur en vermaak==
===Beeldende en uitvoerende kunste===
[[Lêer:DSC04241 Istanbul - Museo archeologico - Foto G. Dall'Orto 28-5-2006.jpg|thumb|Die Istanboelse Argeologiese Museum is langs die [[Topkapi-paleis|Topkapı-paleis]].]]
Istanboel se ryk sosiale, kulturele en kommersiële aktiwiteite raak al hoe kleurryker. Beroemde popsterre tree in die stad se stadions op en [[opera]], [[ballet]] en [[toneelstuk|teater]] duur heeljaar voort. In feestye trek wêreldberoemde orkeste, kore en konsert- en jazzlegendes vol sale. Die stad se internasionale rolprentfees is een van die belangrikstes in Europa,<ref name="History">[http://www.iksv.org/film/english/film.asp?cid=3&ms=1|1 Istanboelse rolprentfees, geskiedenis], <small>URL besoek op 10 Junie 2009</small></ref> terwyl die Istanboelse Biënnale ook ’n groot gebeure is.
Die Pera- en die Sakıp Sabancı-museum is van die belangrikste privaatmuseums in die stad. Die Istanbul Modern hou dikwels uitstallings van bekende Turkse en buitelandse kunstenaars. Die Rahmi M. Koç aan die Goue Horing is ’n nywerheidsmuseum wat historiese masjiene uitstal soos motors en lokomotiewe van die 1800's en vroeë 1900's, sowel as bote, duikbote en nog meer.
Die stad se Argeologiese Museum, wat in 1881 gestig is, is een van die grootstes in sy soort ter wêreld. Dit bevat meer as ’n miljoen stukke uit die [[Middellandse See|Mediterreense gebied]], die [[Balkan-skiereiland]], [[Midde-Ooste]], Noord-[[Afrika]] en Sentraal-[[Asië]]. Die Mosaïekmuseum het Romeinse en Bisantynse vloermosaïekwerk en muurornamente van die [[Groot Paleis van Konstantinopel]]. Die nabygeleë Turkse en Islamitiese Kunsmuseum het ’n groot versameling items van verskeie [[Islam]]itiese beskawings en die Sadberk Hanım-museum ’n groot verskeidenheid artefakte wat dateer van die vroegste [[Anatolië|Anatoliese]] beskawings van die [[Ottomaanse Ryk]].<ref name="Sadberk">{{cite web|url=http://www.sadberkhanimmuzesi.org.tr/english/main/frame_corporate.html|title=Sadberk Hanım-museum|publisher=© 2009 Büyükdere Piyasa Cad. No: 27–29 Sarıyer, İstanbul|accessdate=9 Junie 2009}}</ref>
Die antiekbasaar in die Mecidiyeköy-kwartier van Şişli is die grootste antiekmark in die wêreld, terwyl die Çukurcuma-buurt van Beyoğlu rye antiekwinkels het. Die Groot Basaar het ook baie antiekwinkels, asook winkels wat juweliersware, tapyte en talle ander artikels verkoop. Historiese en skaars boeke kan gevind word in die Sahaflar-basaar naby Beyazıt-plein – dit het boeke uit onder andere die Romeinse, die Bisantynse en die Ottomaanse tydperk.
Konserte en uitvoerings word op verskeie plekke gehou, onder andere historiese terreine soos die Aya Irene, Rumelihisarı, die Mure van Konstantinopel, die binnehof van die Topkapı-paleis en Gülhane-park, asook in die Atatürk-kultuursentrum, Cemal Reşit Rey-konsertsaal en ander opelug- en moderne teaters. ’n Belangrike kultuur het ontwikkel om die [[Turkse bad]] (hamam). Dit was ’n kultuur van ontspanning in die Ottomaanse tyd – die belangrikste voorbeeld is die Çemberlitaş Hamamı (1584).<ref>{{cite web|url=http://wheretogoinistanbul.blogspot.com/2007/02/istanbuls-baths-hamam.html|title=Istanboel se Hamam|accessdate=22 Februarie 2007|work=Where to go in Istanbul}}</ref>
===Ontspanning===
[[Lêer:Buyukada 1196.jpg|thumb|left|Die [[Prinse-eilande]].]]
Tradisionele strandoorde het geleidelik verdwyn weens waterbesoedeling. Ou plekke het egter onlangs weer in die stad heropen. Die gewildste swemplekke is in Bakırköy, Küçükçekmece, Sarıyer en aan die Bosporus.
Buite die stad is daar die Prinse-eilande, Silivri en Tuzla, sowel as Kilyos en Şile aan die Swartsee.
Die Prinse-eilande is ’n groep eilande in die See van Marmara. Somerhuise van hout in die neoklassieke en die Art Nouveau-styl uit die 18de en vroeë 20ste eeu, perdekarre (voertuie word nie toegelaat nie) en seekosrestaurante maak hulle ’n gewilde bestemming. Hulle kan per veerboot of "seebus" bereik word vanaf Eminönü en Bostancı. Van die nege eilande word vyf bewoon.
Şile is ’n verafgeleë en bekende Turkse see-oord met ongerepte wit strande aan die Swartsee, 50 km van Istanboel af. Kilyos is ’n stil, klein oord naby die Noord-Europese ingang van die Bosporus in die Swartsee. Daar is ’n strandpark met seekosrestaurante en nagklubs. Veral in die somer is daar baie partytjies en aandkonserte op die strand.
====Winkels, restaurante en naglewe====
[[Lêer:Grand bazaar interior.jpg|thumb|upright|Die [[Groot Basaar (Istanboel)|Groot Basaar]] is een van die grootste onderdak-markte in die wêreld.]]
Istanboel het verskeie historiese inkopiesentrums soos die [[Groot Basaar (Istanboel)|Groot Basaar]] (1461), [[Mahmutpaşa-basaar]] (1462) en die [[Speserybasaar]] (1660). Die eerste moderne inkopiesentrum was Galleria Ataköy (1987), maar vandag is daar talle ander soos Akmerkez (1993), Metrocity (2003), Cevahir (2005) en Kanyon (2006). Twee nuwe sentrums wat hulle toespits op wêreldbekende handelsmerke is Istinye-park (2007) en City's Nişantaşı (2008).
Talle Turkse en internasionale restaurante floreer in Istanboel. Die meeste van die stad se historiese wynhuise (''meyhane'') en kroeë is in gebiede naby [[İstiklal Caddesi]] in [[Beyoğlu]]. Die 19de-eeuse Çiçek Pasajı (letterlik "blommegang", of ''Cité de Péra'' in Frans) aan İstiklal Caddesi is in 1876 ingewy. Die bekende Nevizâde-straat met sy rye historiese ''meyhanes'' is ook in dié gebied.
Istanboel is bekend vir sy historiese seekosrestaurante. Die bekendstes is aan die oewers van die Bosporus en die See van Marmara in die suide van die stad geleë.<ref>{{cite web|url=http://www.timeoutistanbul.com/index.php?sid=205|title=En iyi balıkçılar|publisher=TimeOut Istanbul|author=Zeynep Üner|date=Februarie 2008|accessdate=13 Julie 2009}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.cnn.com/TRAVEL/PURSUITS/FOOD/9910/istanbul.seafood.lat/|title=Hooked on Istanbul seafood|publisher=CNN TravelGuide|author=Dale M. Brown|date=14 Oktober 1999|accessdate=13 Julie 2009}}</ref> Die grootste van die Prinse-eilande (Büyükada, Heybeliada, Burgazada en Kınalıada) en Anadolu Kavağı naby die noordelike ingang na die Bosporus het ook baie historiese seekosrestaurante.
Daar is baie nagklubs, kroeë en restaurante met lewende musiek in die stad. In die somer is daar nog meer en dan skuif hulle na opeluggebiede. Die gebiede om Istiklal Caddesi, Nişantaşı, Bebek en Kadıköy is vol kafees, restaurante, kroeë en klubs, asook kunsgalerye, teaters en flieks.
===Sport===
In die Romeinse en die Bisantynse tyd was die belangrikste sportgebeurtenisse strydwa-renne by die [[Hippodroom van Konstantinopel]], wat plek vir tot 100 000 toeskouers gehad het.<ref name="Statues in the hippodrome">{{cite journal | author=Sarah Guberti Bassett| title=The Antiquities in the Hippodrome of Constantinople | journal=Dumbarton Oaks Papers| year=1991| volume=45| pages=87–96| url=http://links.jstor.org/sici?sici=0070-7546%281991%2945%3C87%3ATAITHO%3E2.0.CO%3B2-P&size=LARGE&origin=JSTOR-enlargePage| doi=10.2307/1291694}}</ref> Vandag is sportsoorte soos [[sokker]], [[basketbal]] en [[vlugbal]] gewild. Die Atatürk- Olimpiese Stadion, die grootste veeldoelige stadion in Turkye, is ’n vyfster-UEFA-stadion en ’n eersteklas-plek vir [[atletiek]]. (Uefa is die Europese sokkerbeheerliggaam.) Die Şükrü Saracoğlu-stadion, ook ’n vyfster-UEFA-stadion, het in 2009 die laaste UEFA-bekereindstryd aangebied. Dit is vanaf die 2009/'10-seisoen vervang deur die UEFA-Europaliga.<ref name="bbc_europa">{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/europe/7637600.stm|title=Uefa Cup gets new name in revamp |accessdate=26 September 2008 |work=bbc.co.uk}}</ref><ref name="uefa_europa">{{cite web|url= http://www.uefa.com/uefa/keytopics/kind=64/newsid=754085.html |title=UEFA Cup to become UEFA Europa League |accessdate=26 September 2008 |work=uefa.com}}</ref>
Die Sinan Erdem Dome, die grootste veeldoelige binnenshuise arena in Turkye, sal die gasheer wees vir die eindstryd van 2010 se FIBA-basketbal-wêreldkampioenskap, en in 2012 van die wêreld- binnenshuise atletiekkampioenskap en swemkampioenskap (25 m).
Daar is verskeie jaarlikse motorsport-byeenkomste, soos die Turkse Grand Prix, die MotoGP, die Wêreldtoermotor-kampioenskap, die GP2-reeks en die Le Mans-1 000 km-resies. Soms bied Istanboel ook die Turkse been van die F1-kragboot-wêreldkampioenskap op die Bosporus aan. Verskeie jaarlikse seiljag-renvaarte vind ook op die Bosporus en die See van Marmara plaas, asook roeirenne op die Goue Horing.
== Verwysings ==
:''Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Engelse Wikipedia-artikel [http://en.wikipedia.org/wiki/Istanbul]
{{reflist|2}}
==Verdere leesstof==
* Gul, Murat. ''The Emergence of Modern Istanbul: Transformation and Modernisation of a City'' (I.B. Tauris, versprei deur Palgrave Macmillan; 242 bladsye; 2010).
==Eksterne skakels==
* [http://english.istanbul.gov.tr Kantoor van die goewerneur van die Istanboel-provinsie]
* [http://gallery.istanbul.gov.tr Foto's van Istanboel]
* [http://www.ibb.gov.tr/en-US/Pages/Home.aspx Amptelike webtuiste van die munisipaliteit]
* [http://www.emporis.com/en/wm/ci/?id=istanbul-turkey Emporis Buildings Database: Historiese en moderne geboue]
* Ligging: {{Coord|41.01224|28.976018|type:city}}
{{CommonsKategorie-inlyn|Istanbul|Istanboel}}
{{Bakens van Istanboel}}
[[Kategorie:Istanboel| ]]
[[Kategorie:Wêrelderfenisgebiede in Turkye]]
[[Kategorie:Bisantynse Ryk]]
[[Kategorie:Nedersettings langs die Middellandse See]]
[[Kategorie:Nedersettings langs die Swartsee]]
{{Voorbladster}}
{{Link FA|ar}}
{{Link FA|hr}}
{{Link FA|hu}}
{{Link FA|lv}}
{{Link FA|mk}}
{{Link FA|pt}}
{{Link GA|de}}
| 