Russiese Rewolusie (1905): Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Foto |
+ Inligtingskas |
||
Lyn 1:
{{Inligtingskas Militêre konflik
[[Lêer:Repin 17October.jpg|thumb|350px|''17 Oktober 1905'', deur [[Ilja Repin]].]]▼
|konflik = Russiese Rewolusie
Die '''Russiese rewolusie van 1905''' was ’n [[Rusland|landwye]], gewelddadige stryd wat teen die regering en die [[tsaar]] gemik was. Niemand was in beheer daarvan nie en dit het geen enkele oorsaak of doelwit gehad nie; dit was die gevolg van dekades van onrus en ontevredenheid oor die outokratiese bewind van die [[Huis van Romanof|Romanof-dinastie]] en die stadige pas van hervormings in die land. Die direkte oorsaak was die onvermoë van die Russiese militêre magte in die aanvanklik gewilde [[Russies-Japanse Oorlog]], wat ’n reeks rewolusionêre aktiwiteite aan die gang gesit het.▼
|deelvan =
|beeld = [[Lêer:Repin 17October.jpg|300px]]
|datum = [[22 Januarie]] [[1905]] – [[16 Junie]] [[1907]]
|plek = [[Rusland]]
|gebied =
|resultaat =
* Rewolusionêre verslaan
* [[Nikolaas II van Rusland|Nikolaas II]] behou die troon
* Oktober-manifes
* Grondwet goedgekeur
|party1 = {{vlagikoon|Rusland}} Keiserlike regering
* Keiserlike weermag
* Okhrana
* Swart Honderd
* Russiese adel
* Adelsversameling
|party2 = [[Lêer:Socialist red flag.svg|22px]] Rewolusionêre
* Kleinboere
* Fabriekswerker
* Separatiste
* Sowjet van Sint Petersburg
* Doema van Moskou
* Sosiaal-Rewolusionêre Party
* Russiese Sosiaal-Demokratiese Arbeidersparty
|party3 =
|aanvoerder1 = [[Lêer:Imperial Standard of the Emperor of Russia (1858–1917).svg|22px]] [[Nikolaas II van Rusland|Nikolaas II]]<br />
{{vlagikoon|Rusland}} [[Sergei Witte]]
|aanvoerder2 = [[Lêer:Socialist red flag.svg|22px]] [[Viktor Chernof]]<br />
[[Lêer:Socialist red flag.svg|22px]] [[Wladimir Lenin]]
|aanvoerder3 =
|sterkte1 =
|sterkte2 =
|sterkte3 =
|ongevalle1 =
|ongevalle2 =
|ongevalle3 =
|notas =
}}
▲Die '''Russiese rewolusie van 1905''' ([[Russies]]: Революция 1905—1907 годов в России / ''Revoljucija 1905-1907 godov v Rossii'') was ’n [[Rusland|landwye]], gewelddadige stryd wat teen die regering en die [[tsaar]] gemik was. Niemand was in beheer daarvan nie en dit het geen enkele oorsaak of doelwit gehad nie; dit was die gevolg van dekades van onrus en ontevredenheid oor die outokratiese bewind van die [[Huis van Romanof|Romanof-dinastie]] en die stadige pas van hervormings in die land. Die direkte oorsaak was die onvermoë van die Russiese militêre magte in die aanvanklik gewilde [[Russies-
Hoewel die rewolusie taamlik wreed onderdruk is, het dit tog gelei tot ’n vinniger pas van hervorming in Rusland. Dit was egter nie genoeg om ’n [[Russiese Rewolusie (1917)|tweede rewolusie]] te keer wat in 1917 ’n einde gebring het aan die Romanof-bewind nie.
Line 21 ⟶ 62:
Teen 1905 het rewolusionêre groepe herstel van die onderdrukkende 1880's. Die Marxistiese Russiese Sosiaal-Demokratiese Werkersparty ([[RSDWP]]) is in 1898 gestig en in [[1903]] het dit geskeur in twee partye, die [[Mensjewiste]] en die [[Bolsjewiste]]. Wladimir Iljitsj Oeljanof ([[Wladimir Lenin|Lenin]]) het in 1902 sy werk ''Wat Moet Gedoen Word?'' gepubliseer. Die [[Sosialisties-Rewolusionêre Party]] is in [[1900]] in [[Charkof]] gestig en sy "vegeenheid" (''Boewaja Organizatsija'') het tot in 1905 en ook later talle prominente politici vermoor, onder andere twee ministers van binnelandse sake, [[Dmitri Sergejewitsj Sipjagin]] in 1902 en sy opvolger, die gehate [[Wjatsjeslaf von Plehwe]], in [[1904]]. Dit het die regering genoop om nog groter magte aan die polisie te gee.
Die [[Russies-
== Bloedige Sondag ==
[[Lêer:BloodySunday1905.jpg|200px|links|thumb|Bloedige Sondag: Deelnemers aan ’n optog vlug weg voor die tsaar se troepe.]]
In Desember 1904 was daar ’n staking by die Poetilof-fabriek in [[Sint Petersburg]]. Saam met werkers wat by ander fabrieke gestaak het uit simpatie, was daar meer as 80 000 stakers. [[Georgi Gapon]], ’n priester, het ’n vreedsame werkersoptog op Sondag 9 Januarie (Ou Styl) 1905 na die [[Winterpaleis]] gereël om ’n petisie aan die tsaar te oorhandig<ref name=marx><cite>[http://www.marxists.org/glossary/people/g/a.htm Marxiste-biografieë]</ref>. In die petisie is hervormings gevra soos ’n einde aan die Russies-
Op die noodlottige Sondag het stakers en hul gesinne by ses punte in die stad ontmoet. Die werkers het vreedsaam en vrolik deur die stad se strate geloop. Party het kruise, ikone en godsdienstige plakkate gedra, ander Russiese vlae en portrette van die tsaar. Hulle het godsdienstige liedere en ''God Behoed die Tsaar'' gesing. Om 14:00 moes die verskillende groepe voor die Winterpaleis bymekaarkom. Oral in die stad het hulle egter gevind dat hulle pad na die paleis deur troepe geblokkeer word. Onseker wat dit beteken en gretig om nie die ontmoeting met die tsaar mis te loop nie, het die groepe mense vorentoe beweeg. In hierdie oomblik van chaos het die soldate losgebrand. Koeëls het mans, vroue en kinders getref en bloedvlekke op die sneeu gelaat.
Line 48 ⟶ 89:
* [http://artsci.shu.edu/reesp/documents/bloodysunday.htm Die petisie] wat vir die tsaar opgestel is
{{CommonsKategorie-inlyn|Russian Revolution of 1905|Russiese Rewolusie (1905)}}
* [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [http://en.wikipedia.org/wiki/Russian_Revolution_(1905) Engelse Wikipedia]
[[Kategorie:Russiese Rewolusie]]
| |||