Hernubare energie: Verskil tussen weergawes

Die term '''hernubare energie''' (ook '''hernieubare energie''') (wat dikwels ook ''volhoubare'', ''herwinbare'' of ''duursame [[energie]]'' genoem word) verwys na natuurlike en (byna) onuitputlike energiebronne soos [[sonkrag|son-]] en [[geotermiese krag]], [[getyekrag|getye-]] en [[windkrag]] wat vir tegniese [[kragopwekking]] gebruik kan word en [[Fossielbrandstof|fossielbrandstowwe]] soos [[Steenkool|steen]]- en [[bruinkool]], [[aardgas]] en [[ru-olie]] in toenemende mate begin vervang.

 

 

== Problematiek ==

Oor 'n tydperk van sowat 500 000 jaar of 20 000 generasies het mense slegs gebruik gemaak van hernubare energie, waarby die tradisionele vuurplek lig en warmte opgelewer het. Kragopwekking deur middel van vuur is 'n uitvinding van slegs sowat 220 jaar gelede - die stoommasjien lui tegelykertyd die nuwe tydperk van die industriële rewolusie in. Alhoewel die energie-verbrandingsproses oorwegend nie meer in ons eie huis plaasvind nie, is die konvensionele vuur nog steeds die belangrikste energiebron - al brand dit nou in kragsentrales of in enjins.

 

 

== Nadele van hernubare energiebronne ==

Die meeste hernubare energiebronne word deur 'n lae energiedigtheid gekenmerk wat lei tot 'n ongunstige verhouding tussen die tegniese en finansiële hulpbronne wat ingespan moet word en die resultate wat behaal word. Projekte soos waterkrag- en windkragsentrales berokken steeds groot ekologiese skade, en die meeste hernubare energiebronne is daarnaas afhanklik van dagtye, seisoene, klimatiese en geologiese besonderhede. Dikwels word op 'n bepaalde tydstip meer energie opgewek as wat verbruik word, en die stoor of akkumulering van energie word dus 'n groot tegniese probleem.

 

 

== Verskillende tipes van hernubare energie ==

 

Tans is daar 'n aantal bronne van hernubare energie en tegniese metodes vir hulle benutting beskikbaar:

* '''[[Bioenergie]]''' met biomassa soos hout, suikerriet en raap as uitgangsmateriaal:

** [[Biodiesel]]-brandstof: 'n Aantal plante soos die Brasiliaanse ''dende'' lewer olie op wat dieselbrandstof kan vervang. Gewoonlik word dieselbrandstof en plantolie vermeng, maar indien enjins aangepas word, kan ook suiwer olie gebruik word. Die mees belowende plante in hierdie verband is naas dende sonneblomme, wat ook goed in droë grond aard. Sonneblomsaadolie is in die Verenigde State en Suid-Afrika reeds dekades gelede as brandstof vir landboumasjiene getoets.

* '''[[Sonenergie]]'''

** [[Fotovoltaïese energie]]: Fotovoltaïese selle is oorspronklik 'n neweproduk van navorsing in verband met transistors en is in [[1954]] deur die Amerikaanse Bell Laboratories bekend gestel. Die selle kan sonlig onmiddellik in elektriese energie omsit en is nou 'n belangrike energiebron in die ruimtevaart. Die selle benodig feitlik geen onderhoud nie en is geskik vir kleine aanlegtes of groot kragsentrales. Die energie-effektiwiteit by die [[energie-omsetting|omskakeling]] van sonenergie na elektrisiteit was oorspronklik beperk tot sowat vier persent, maar het intussen beduidend gestyg, terwyl die pryse vir selle aansienlik gedaal het.

** [[Golfstroming]] (golfstromingskragsentrales)

** [[Termiese energie uit die see]] sal in die toekoms 'n rol kan speel. Hierdie metode benut die temperatuurverskille van die see, wat op 'n diepte van sowat 1 000 meter of meer benede die seevlak sowat 25 °C kan wees. 'n Kragsentrale wek krag met 'n siklus op, waarby eers koue water in 'n warmtewisselaar gepomp word. Hier word dit gebruik om ammoniak te verdamp en te kondenseer. Uiteindelik dryf die ammoniak turbines aan, wat elektrisiteit genereer.

* '''[[Geotermiese energie]]''': Ondergrondse warmte, wat as gevolg van gravitasionele botsings, atomiese reaksies en radioaktiewe splyting in die magma ontstaan, kan as energiebron benut word. Die temperatuur styg gemiddeld met 1 °C per duisend kilometer diepte, maar daar is uitsonderings. Plek-plek styg die temperatuur op 'n diepte van twee kilometer tot 360 °C. Hierdie verskynsel tree byvoorbeeld in [[Ysland]], [[Italië]], [[Nieu-Seeland]], [[Kenia]] en die Verenigde State op. Kragopwekking deur middel van geotermiese stoom is vir die eerste keer in die jaar [[1904]] in die Italiaanse dorp Larderello suksesvol getoets, en sedert [[1913]] lewer 'n geotermiese kragsentrale elektrisiteit. Geotermiese krag kan egter ook naby die aarde se oppervlakte ontgin word. Alhoewel die klimaat in baie gebiede deur aansienlike lugtemperatuurskommelings tussen byvoorbeeld somer en winter gekenmerk word, verander die temperature in die boonste laag van die aardkors minder sterk. Vanuit die wiskundige standpunt bekyk lyk die temperatuurskommelings op 'n soort harmoniese trilling. Teen 'n diepte van sowat vyf tot tien meter kom die temperatuur, wat in die grond gemeet word, meer of min ooreen met die jaarlikse gemiddelde temperatuur. Hierdie warmte word deur middel van spesiale borings na die oppervlak gepomp en veral vir die verwarming van geboue ingespan. In die somer kan aardwarmte egter ook vir koeling en lugreëling gebruik word. Sien ook: [[Geotermiese krag]]

 

 

{{de-vertaal|Erneuerbare Energie}}

 

[[Kategorie:Energie]]

[[Kategorie:Ekonomie]]

[[Kategorie:Milieubeskerming]]