Leo Tolstoi: Verskil tussen weergawes

'''Leo (Ljef) Nikolajewitsj Tolstoi''' (Russies: Лев Николаевич Толстой) (landgoed Jasnaja Poljana, 9 September 1828 – Astapowo, 20 November 1910) was 'n invloedryke Russiese skrywer. Hy is veral bekend vir sy kortverhale en sy romans ''Oorlog en Vrede'' en ''Anna Karenina''.

 

Tolstoi is uit 'n ou adellike familie gebore, op die landgoed Jasnaja Poljana naby Toela, omtrent 180 km suid van [[Moskou]]. Sy vader, graaf Nikolai Iljitsj Tolstoi, was 'n veteraan van die 1812-oorlog tydens die [[Napoleontiese Oorloë|Franse inval van Rusland]], en sy moeder was gravin Maria Nikolajewna. Sy ouers is oorlede toe Tolstoi nog klein was, en hy is deur ander familielede grootgemaak. Sy vroeë lewe op die landgoed het 'n sterk invloed op sy latere skryfwerk uitgeoefen, onder meer deur sy kennis van die lewe van arm boere. Hy het sy onderrig van besoekende tuisonderwysers ontvang en het baie gelees, insluitend werke uit [[Frans]], [[Duits]] en [[Engels]]. Hy het vroeg al 'n bewondering vir [[Aleksander Poesjkin|Poesjkin]] sowel as [[Jean-Jacques Rousseau|Rousseau]] ontwikkel.

 

Met sy gesondheid gaan dit egter nie goed nie. In die herfs van 1910 probeer 'n heel verswakte Tolstoi om hom na 'n klooster êrens in die suide van Rusland terug te trek en daar op sy dood te wag. Maar hy kom nie so vêr nie. Op 20 November, na skaars 'n paar dae se reis, is hy in Astpowo in die huis van die stasiemeester aan longontsteking oorlede. 'n Groot groep nasionale en internasionale verslaggewers het hulle rondom die stasie versamel. Die dood van die beroemde skrywer was wêreldnuus. Tolstoi is in 'n eenvoudige graf op sy eie landgoed begrawe.

 

Tolstoi se eerste werke was die gedeeltelik outobiografiese trilogie ''Kindertyd'' (1852), ''Jeugjare'' (1854) en ''Studentejare'' (1857), waarmee hy sy aangebore skrywerstalent deeglik tentoonstel. Baie van sy romans is relatief arm aan gebeurtenisse. Dit is die karakters self, en nie hulle dade nie, wat na aan die middelpunt van die verhale lê. Anders as sommige Russiese skrywers, soos [[Dostojefski]], beeld hy normale, gesonde en gebalanseerde mense uit, en hy fokus op hulle innerlike lewe. Sy realisme het ook 'n etiese sy, met dié dat hy gereeld oordele oor sy karakters se waardes uitspreek.

 

Tolstoi word algemeen as een van die grootse skrywers ooit beskou. Sy belangrikste werke het hulle krag behou, en word nog steeds deur die nuwe generasies gelees. Veral ''Oorlog en Vrede'' en ''Anna Karenina'' is monumente in die wêreldliteratuur.

 

[[Lêer:Napoleons retreat from moscow.jpg|thumb|links|250px|Napoleon se terugtog uit Moskou, deur Adolf Northern (1828–1876)]]

In die omvattende roman ''Oorlog en Vrede'' (1865-1869) word 'n lang reeks episodes uit die lewe van die Russiese volk tussen 1805 en 1812 uitgebeeld. Dit vind alles plaas teen die agtergrond van die Franse inval van Rusland, en strek van die geveg by Austerlitz tot met die terugtog van Napoleon na die brand van Moskou. Die pragtige realistiese beskrywings van veldslae word afgewissel met breedvoerige beskrywings van die lewe van die adel. Die verhaal ontwikkel op twee vlakke: die algemeen Russiese nasionale vlak, en die indiwiduele vlak. Historiese gebeurtenisse en indiwiduele lotsbestemming is nou met mekaar verbind. Tolstoi gebruik die historiese figure van Napoleon en Koetoezof om uiting te gee aan sy siening dat magtige mense nie noodwendig 'n bepalende invloed op die loop van die geskiedenis het nie. Die werklike verloop van sake word bepaal deur 'n groot groep mense wie se lewens mekaar deurkruis, en onvoorsiene en onverwagte situasies veroorsaak.

 

[[Lêer:Anna Karenina Wrubel.jpg|thumb|regs|180px|Anna Karenina ontmoet haar seun]]

In ''Anna Karenina'' (1877) handel oor Anna, wat getroud is met die ou hoë amptenaar Karenin maar verlief raak op die jonger graaf Wronski. Parallel hiermee word die verhoudings tussen twee kontrasterende egpare ook beskryf: Lewin (wat moontlik op Tolstoi self gebaseer is) en Kitty ondervind probleme in die eerste periode van hulle huwelik, maar die verhouding is tog suksesvol grootliks te danke aan die pligsbesef van die man. In teenstelling hiermee is Stefan Oblonski en Dolly al jare ongelukkig getroud, maar sy vrou aanvaar die huwelik ter wille van die kinders. Die roman vorm 'n gebalanseerde en afgeronde geheel. Alles bly tot op die laaste bladsye boeiend en geloofwaardig.

 

Benewens ''Oorlog en Vrede'' en ''Anna Karenina'' skryf Tolstoi nog 'n groot epiese roman, ''Opstanding'' (1899). Opstanding handel oor die gevalle waar die mens homself moreel kan verhef en verbeter. Die werk het 'n sterk moralistiese aanslag, en deels daardeur nie dieselfde grootsheid as sy vorige twee romans nie.

 

Tolstoi se toneelstukke was minder geslaag, maar ''Die mag van die duisternis'' (1886) word soms nog in Rusland sowel as internasionaal opgevoer.

 

{{Commonskat|Leo Tolstoy}}

Hierdie artikel is 'n vertaling van die [http://nl.wikipedia.org/wiki/Lev_Tolstoj Nederlandse Wikipedia]

[[Kategorie:Russiese filosowe]]

[[Kategorie:Russiese adel]]