Rembrandt van Rijn: Verskil tussen weergawes

Rembrandt van Rijn is op [[15 Julie]] [[1606]] in [[Leiden]] gebore in die Weddesteeg, as die negende kind van die meulenaar Harmen Gerritszoon en 'n welgestelde bakkersdogter Cornelia of "Neeltje" van Zuytbrouck. Rembrandt het daar die Latynse skool bygewoon en sy ouers het hom reeds kort voor sy 14de verjaardag by die [[Universiteit van Leiden]] ingeskryf. Dit het egter daar gebly, omdat die jong Rembrandt te kenne gegee het dat hy liewer 'n skilder wil word. Op 15-jarige ouderdom het sy ouers hom as vakleerling by die Leidse geskiedenisskilder Jacob Swanenburgh ingeskryf. Rembrandt het drie jaar onder Swanenburg gestudeer, waarna hy in 1625 na Amsterdam vertrek het om in die leer te gaan by die destyds toonaangewende skilder Pieter Lastman, van wie hy geleer het hoe om komposisies op te bou. Vervolgens het hy 'n ateljee in Leiden geopen, waar hy dikwels saam met sy vriend, studiegenoot en kollega Jan Lievens gewerk het. Constantijn Huygens, kunskenner en die toenmalige sekretaris van die stadhouer (die gewestelike gesag) het die ateljee besoek en later sy bewondering oor die werk van die twee opkomende kunstenaars uitgespreek.<ref>Huygens, C. (z.j.) Mijn jeugd, p. 84-87. Vertaling en toelichting: C.J. Heesakkers (1987).</ref> In 1627 het Rembrandt sy eerste leerlinge aangeneem, onder wie Gerrit Dou en Isaac de Jouderville. Een van die eerste Amsterdamse kopers van sy werk was die koopman en ridder Johan Huydecoper van Maarsseveen.<ref>Schwarz, G. (1987) Rembrandt, p. 134.</ref>

 

Teen 1631 was Rembrandt al só bekend dat hy verskillende opdragte gekry het, ondermeer van Nicolaes Tulp, 'n beroemde dokter en burgemeester van Amsterdam. Rembrandt het die toe goedgedink om na Amsterdam te verhuis, wat toe vinnig besig was om as die nuwe besigheidshoofstad van Nederland te ontwikkel. Daar het hy oorspronklik by 'n kunshandelaar gebly, Hendrick van Uylenburgh, van wie hy nog meer opdragte gekry het, soos 'n portret van die bekende Nederlandse predikant en skrywer, Johannes Wtenbogaert. Rembrandt het in hierdie tyd 'n enorm aantal werke geproduseer, iets wat hy nooit weer sou ewenaar nie.

 

Aan die einde van sy verhouding met Geertje, het Rembrandt 'n romantiese verhouding met sy huishoudster, Hendrickje Stoffels, begin. In 1654 het Hendrickje 'n amptelike berisping van die Gereformeerde kerk gekry, omdat sy "in hoererij leefde" met die skilder. Rembrandt was nie 'n amptelike lidmaat van die kerk nie, dus is hy nie vermaan nie. In daardie selfde jaar het die paartjie 'n dogter gekry, wat hulle Cornelia genoem.

 

Rembrandt het in hierdie tyd bo sy stand gelewe. Hy het dikwels eksotiese voorwerpe gekoop (soos kledingstukke) wat hy in sy skilderye sou gebruik. Hy het ook talle [[kuns]]werke op veilings gekoop, waaronder duur skilderye deur die beroemde Nederlandse skilder, Lucas van Leyden, vir wie Rembrandt groot bewondering gehad het. In 1656 kon hy nie meer sy verpligtinge nakom om die lenings vir sy huis af te betaal nie.<ref name=autogenerated1> Broos, B. (1999) Das Leben Rembrandts van Rijn (1606-1669). In: Rembrandt Selbstbildnisse, p. 80.</ref> Die burgemeester, Cornelis Jan Witsen, van wie die geld geleen is het versoek dat Rembrandt bankrot verklaar word. In 1658 is Rembrandt se besittings afgeveil om sy enorme skuld te betaal. Die inventaris bestaan steeds en bied 'n goeie insig om Rembrandt se besittings: buiten skilderye en tekeninge deur Ou Meesters, het hy ook borsbeelde van Romeinse keisers gehad, talle voorwerpe uit Asië (waaronder Japannese wapenrustings) en versamelings van natuurlike geskiedenis en minerale. Die veilings het egter teleurstellende pryse behaal en Rembrandt kon nie anders as om sy huis ook te verkoop nie. Hy is twee jaar toegestaan om 'n ander woning te soek en in 1660 het hy na 'n nederige huurwoning in Rozengracht in Amsterdam verhuis.

 

Kort daarna het Hendrickje in 1663 gesterf toe 'n plaag Amsterdam getref het, waartydens 24 148 mense gesterf het. Titus en Rembrandt het die plaag oorleef en Titus het in 1668 getrou. Kort na die geboorte van sy dogter, Titia, sterf Titus ook aan die plaag en minder as 'n jaar na hom sterf Rembrandt ook, op [[4 Oktober]] [[1669]], op 63 jarige ouderdom. Hy is vier dae later in 'n gehuurde graf in die Westerkerk in Amsterdam begrawe.

 

In 'n brief aan Huyghens het Rembrandt geskryf oor wat hy hoop om met sy kuns te bereik: ''die meeste ende di naetuereelste beweechgelickheijt''. Dit is nie duidelik waarna hierdie "beweeglikheid" verwys nie: sommige meen dit verwys na emosie, terwyl ander glo dat dit na sy doele of materiaal kan verwys. Hoe dit ook al sy, Rembrandt het daarin geslaag om die aardlike en geestelike te vermeng soos min ander Westers kunstenaars kon.<ref>Hughes, p. 6</ref>

 

Tussen die prominenter eienskappe van Rembrandt se werk, is sy gebruik van lig-en-donker, of ''chiaroscuro'', die dramatiese gebruik van lig en skadu, asook sy dramatiese en lewendige voorstelling van sy onderwerpe, met geen teken van die stywe formaliteit wat sy tydgenote dikwels vertoon het nie. Sy gesin - sy vrou, Saskia, sy seun, Titus, en sy houvrou Hendrickje - het dikwels as modelle vir sy werke gedien, veral dié met mitiese of Bybelse temas.

 

Rembrandt se hooftemas van portret-, landskap- en verhalende kuns aangeneem. Veral sy vaardigheid in verhalende kuns is deur sy tydgenote aangeprys: hulle het hom as 'n meesterlike vertolker van Bybelse verhale geprys, met betrekking tot sy vaardigheid in die voorstelling van emosies en sy aandag aan detail.

 

Die werke wat Rembrandt in sy laaste jare geskilder het, sluit 'n aantal selfportrette in wat dikwels onder die beste gereken word, met hul duidelike vertoning van 'n man gevul met die verdriet en sorge wat hom in die laaste jare getref het.

 

<gallery>

File:Rembrandt Harmensz. van Rijn 052.jpg|''Die Vlug na Egipte'' (1627, Museum vir Skone Kunste, Tours)

</gallery>

 

 

Rembrandt het ''Die korporaalskap van Frans Banning Cocq en luitenant Willem Ruytenburgh maak hulself gereed'', beter bekend as ''[[Die Nagwag]]'', tussen 1640 en 1642 geskilder. Hierdie meesterwerk is deur musketiers, die sogenaamde ''Kloveniers'', bestel. In sy werk het Rembrandt afstand gedoen van die konvensie, wat voorgeskryf het dat dergelike groepsportrette styf en formeel moes wees. In plaas hiervan is die Nagwag is 'n aksietoneel: dit toon die oomblik dat die burgerwag uit die poort in die helder sonlig stap. Die skildery is in 1715 na die Trippenhuis, 'n paleisagtige gebou in Amster, geskuif. Daar sou die skildery tussen twee vensters hang, maar dit was te groot, dus is stukke van die skildery afgesny. Deur hierdie verminking van die werk is drie figure uit die toneel verwyder en verskyn die man met die helm, links, en die tromslaner, regs, slegs halfweg. Daar is nou ook minder leë ruimte voor links, sodat die effek van die groep se beweging na links verminder is. Die hooffigure staan nou ongeveer in die middel, waar hulle oorspronklik eers meer na regs sou staan, waardeur Rembrandt die illusie van beweging wou bereik.

 

Met die verloop van tyd het die vernislaag bo-op die skildery so vervuil en verkleur, dat dit soos 'n nagtoneel gelyk het, vandaar die naam "Nagwag". Toe die skildery honderde jare na sy skepping skoongemaak is, blyk dit dat dit eintlik 'n dagtoneel is, waarin musketiers deur 'n poort uit 'n donker hof in helder sonlig in stap.

 

<references />

 

* [[Cees Nooteboom|Nooteboom, C.]], ''Een jongere dubbelganger'', Essay Rembrandt in Leiden, in NRC Handelsblad, Cultureel Supplement, 14 juli 2006

* Noord, Jos van, ''Rembrandt is 399 jaren oud'' nieuwsartikel en interview met [[Arthur Graaff]] en [[Michiel Roscam Abbing]] over Rembrandts geboortejaar, De Telegraaf, 14 juli 2006

* Straten, Roelof van, Rembrandts Leidse Tijd, 1606-1632, Leiden 2005.

* Schwartz, Gary. ''De grote Rembrandt'', Mercatorfonds/Waanders, 352 blz.

* Wilt, Koos de (2006) ''Rembrandt Inc., marktstrategieën van een genie'', Nieuw Amsterdam, ISBN 90-468-0184-5

* [[Jan Wolkers|Wolkers, J.]], ''De spiegel van Rembrandt'', 1999, Uitg. Waanders, Zwolle, i.s.m. de Kunsthal in Rotterdam.

| Surname1 = Hughes

| Given1 = Robert

| Volume = 53

}}

* Gombrich, E.H., ''The Story of Art'', Phaidon, 1995. ISBN 0-7148-3355-X

* Clark, Kenneth, ''Civilisation'', Harper & Row, 1969.

* [http://www.art-drawing.ru/biographies/brief-biographies/1224-rembrandt-harmensz-van-rijn Nederlandse skilder Rembrandt]

{{voorbladster}}

 

[[Kategorie:Nederlandse skilders|Van Rijn, Rembrandt]]