Rooikat: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
Lyn 27:
}}
 
Die '''Rooikat''' (''Felis caracal'') is 'n [[soogdier]] en 'n [[karnivoor]] en lid van die katfamilie (''Felidae - Felinae''). Daar is 36 wildekatspesies regoorin die wêreld. Daar is drie hoofgroepe in die katfamilie: die groot katte (''Panthera''), die jagluiperd (''Acinonyx'') en die klein katte (''Felis''). Die rooikat is lid van die ''felis''-groep.
 
Verwarring bestaan oor die naam van die rooikat weens verwaringverwarring met ander katte soos die Lynxlos (Eng. lynx) en die Bobcat omdat die rooikat ook al bekend gestaan het as die ''Lynx caracal''. Die rooikat deel 'n paar unieke eienskap met die Lynxlos. Hulle het albei 30 tande waar die meeste katte 28 tande het. Die rooikat is nader verwant aan die ''Felis Serval'' ([[tierboskat]]) as aan die ''Felis Lynx'' of die ''Felis Rufus'' (die Engelse "Bobcat", ook bekend as die Rooi Lynxrooilos).
 
== Voorkoms ==
Lyn 35:
 
* In [[Noord-Afrika]] kom die rooikat in lande soos [[Marokko]], [[Algerië]], [[Tunisië]], [[Egipte]], [[Libië]] voor asook in die suide van [[Soedan]].
* In [[Sub-Sahara Afrika suid van die Sahara]] kom die rooikat voor in lande soos [[Mauritanië]], [[Senegal]], [[Ethiopië]], [[Somalië]], [[Uganda]], [[Kenia]], [[Tanzanië]], [[Angola]], [[Zambië]], [[Malawi]].
* In [[Suider-Afrika]] kom die rooikat in lande soos [[Suid-Afrika]], [[Namibië]], [[Botswana]], [[Zimbabwe]], en [[Mosambiek]] voor.
 
Lyn 43:
 
== Beskrywing ==
Die rooikat word beskou as een van die mooiste wildekatte. Die rooikat word herken aan sy rooibruin (taankleurige) pels en lang swart haartossels aan die punte van sy gepunte ore en kort dik stert. Die gesig van die rooikat word belyn deur 'n swart streep wat vertikaal deur elke oog loop en deur sy wit ken en swart bolip. Daar is wit merke op sy keel, ken en maag. Die agterpote is heelwat langer as die voorpote. Die rooikat is 'n mediumgrootte grasieuse kat, wat groter as die wildekat en kleiner as die [[luiperd]] is. Die rooikat se skouerhoogte is tussen 40cm40 en 45 cm. Die volwasse mannetjie weeg 17 kg en die wyfie 11.,5 kg. Die rooikat is soepel en kragtig gebou met lang bobene en skerp intrekbare kloue.
1
 
== Gedrag ==
[[Lêer:Caracal in South Africa - by Shaun MItchem.jpg|thumb|250px|'n Rooikat in sy natuurlike habitat.]]
Lyn 51:
Die rooikat is 'n skugter dier wat in skeure, boomstompe en ou erdvarkgate wegkruip gedurende die dag, en meestal aktief is in die nag wanneer hy jag. 'n Wye verskeidenheid prooi word gejag deur die rooikat: van klein diere (soos klein wildsbokke, ape, bobbejane, dassies en hase), reptiele en voëls (soos tarentale en poue). Wildsbokke wat gejag word sluit in: [[bosbok]]ke, [[rooibok]]ke en [[rietbok]]ke. Hulle jag meestal voëls wat op die grond nesmaak, terwyl die voël sit en slaap. Die rooikat is egter ook bekend daarvoor dat hy baie hoog kan spring om voëls, in vlug, met sy skerp kloue uit die lug te kan vang. Groter prooi, wat tot dubbel die gewig kan wees van die rooikat, word bekruip, bespring en met 'n nekbyt gedood.
 
Rooikatte kan goed boomklimboom klim om groter roofdiere te ontduik en om 'n beter perspektief te kry oor die jagveld. 'n Jong mannetjie kan tot 95 km ver beweeg om sy eie gebied af te baken deur te urineer. Wyfies bly naby aan hul geboorteplek en hul gebiede sal soms oorvleuel met dié van hul moeder. Die rooikat kan vir lang tye sonder water oorleef aangesien hy die meeste van sy vloeistof kan verkry uit die vog in die vesels van sy prooi.
 
== Lewensiklus ==
[[Lêer:Caracal hunting in the serengeti.jpg|thumb|250px|'n Rooikat op jag in die Serengeti.]]
Die rooikat is seksueel volwassegeslagsryp na ongeveer 20 maande. Paring kan in enige tyd van die jaar plaasvind, maar geskied hoofsaaklik in die wintermaande; Mei en Junie in Suid-Afrika. Paring vind gewoonlik plaas oor 'n tydperk van ses dae. Die wyfie se dratyd is ongeveer twee maande waarna sy 2 tot 3 klein katjies (met 'n maksimum van 5 klein katjies) baar. 'n Klein katjie weeg ongeveer 300 gram by geboorte en tel ongeveer 21 gram per dag op na geboorte. Die kleintjies het reeds by geboorte die kenmerkende kleureienskappe van 'n volwasse rooikat. Die kleintjies is hulpeloos en kwesbaar en moet deur die moeder versorg word. Die wyfie dra byna daagliks haar kleintjies in haar bek na 'n nuwe veilige bestemming om te verhoed dat ander roofdiere die kleintjies opspoor en opvreet. Die mannetjie dra nie by tot die grootmaak van die klein katjies nie. Die kleintjies word blind gebore en hul oë gaan eers na ongeveer 'n week oop. Hulle begin vleis eet as hul ongeveer 45 dae oud is en bereik onafhanklikheid binne 9 tot 12 maande. Die lewensverwagting van 'n wilde rooikat is 15 jaar terwyl 'n rooikat in aanhouding tot 17 jaar oud kan word.
 
== Interaksie met die mens ==
Lyn 65:
== Interessante feite ==
[[Lêer:Caracal kitten.jpg|thumb|upright|'n rooikat katjie]]
* Die voormalige Tygerberg Dieretuin vannaby Kaapstad gebruikhet die rooikat as embleem gebruik.
* Twintig rooikatvelle is nodig om een pels te maak.
* Rooikatte kan maklik mak gemaak word maar is moeilik om aan te hou in huise.