Koffie: Verskil tussen weergawes

'''Koffie''' ([[Turks]] ''kahve'' vanaf [[Arabies]] قهوة‎ ''qahwa'', wat "stimulerende drank" beteken) is 'n wyd genuttigde stimulerende drankie wat met geroosterde sade voorberei word. Hierdie sade, wat algemeen bekend staan as [[koffieboon|koffiebone]], enis afkomstig van die [[Coffea|koffieplant]]. Koffie is vir die eerste keer in die 9de eeu gedrink, toe dit in die hooglande van [[Ethiopië]] ontdek is.<ref name="EA763">Mekete Belachew, "Coffee," in von Uhlig, Siegbert, ed., ''Encyclopaedia Aethiopica'' (Weissbaden: Horrowitz, 2003), bl.763.</ref> Van daar het dit na [[Egipte]] en [[Jemen]] versprei en teen die 15de eeu het dit ook [[Persië]], [[Turkye]] en [[Noord-Afrika]] bereik. Vanuit die Moslemwêreld het koffie na [[Italië]] versprei, en toe na die res van [[Europa]] en die Amerikas.<ref>Meyers, Hannah: [http://www.newpartisan.com/home/suave-molecules-of-mocha-coffee-chemistry-and-civilization.html ''"Suave Molecules of Mocha" -- Coffee, Chemistry, and Civilization''], Maart 2005. Verkry op 3 Februarie 2007.</ref>Vandag is koffie een van die gewildste drankies ter wêreld.<ref name=tap>.Villanueva, Cristina M.; Cantor, Kenneth P.; King, Will D.; Jaakkola, Jouni J. K.; Cordier, Sylvaine; Lynch, Charles F.; Porru, Stefano; Kogevinas, Manolis (2006). [http://www3.interscience.wiley.com/cgi-bin/abstract/112141507/ABSTRACT?CRETRY=1&SRETRY=0 ''Total and specific fluid consumption as determinants of bladder cancer risk''] in die ''International Journal of Cancer''. Volume 118:8. Bl. 2040–2047.</ref>

Koffiebessies, wat die koffiesade, of "bone", bevat, word deur verskeie spesies van die klein, immergroen bos van die [[genus]] ''[[Coffea]]'' geproduseer. Die twee algemeenste spesies is ''Coffea canephora'' (ook bekend as ''Coffea robusta'') en ''Coffea arabica'', wat in Latyns-Amerika, Suidoos-Asië en [[Afrika]] verbou word. Wanneer hulle ryp is, word die [[bessie]]s gepluk, geprosesseer en laat droog. Die sade word dan gerooster, waardeur dit 'n aantal fisiese en chemiese veranderinge ondergaan. Die mate, waartoe dit gerooster word, hang af van die smaak wat verlang word. Hulle word dan dikwels gemaal en gebrou, met koffie as die eindresultaat. Koffie kan voorberei en bedien word op 'n verskeidenheid maniere.

Deur die loop van die moderne geskiedenis het koffie in baie samelewings 'n belangrike rol gespeel. In Afrika en Jemen wasis dit tydens godsdienstige seremonies gebruik. Die Ethiopiese Kerk het die nuttiging van koffie gevolglik verban, tot en met die heerskappy van Keiser Menelik II.<ref>Richard Pankhurst, ''Economic History of Ethiopia'' (Addis Ababa: Addis Ababa Universiteit, 1968), bl. 198</ref> In die 17de eeu is dit in die [[Ottomaanse Ryk]] verban vir politieke redes en is dit geassosieer met oproerige politiese aktiwiteite in Europa. Koffie is 'n belangrike handelsproduk: in 2004 was dit die mees uitgevoerde produk in 12 lande<ref>[http://www.fao.org/statistics/yearbook/vol_1_1/pdf/c10.pdf '' FAO Statistical Yearbook 2004 Vol. 1/1 Table C.10: Most important imports and exports of agricultural products (in value terms)(2004).] FAO Statistics Division, 2006.</ref> en in 2005 was dit die wêreld se sewende grootste wettige landboukundige uitvoerartikel.<ref>[http://faostat.fao.org/site/343/DesktopDefault.aspx?PageID=343] ''FAOSTAT Core Trade Data (commodities/years)''. FAO Statistics Division, 2007. Om die waardes te verkry: kies "commodities/years". By "subject", kies "Export value of primary commodity." Onder "country," kies "World." Onder "commodity," hou die shift-sleutel in en kies al die kommoditeite in die "single commodity"-kategorie. Kies die jaar wat verlang word en kies dan "show data".</ref> Die verbouing van koffie en die impak daarvan op die omgewing word met ligte omstredenheid bejeën. Baie studies het die verhouding tussen die drink van koffie en sekere mediese toestande ondersoek; of die effekte van koffie positief of negatief is, word steeds betwis.<ref>Kummer, Corby (2003). ''The Joy of Coffee'', bl 160–165.</ref>