Slag van Blaauwberg: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
→Gebeure: Skakel |
Skakel Verdragboom |
||
Lyn 7:
|place=[[Blaauwbergstrand]]
|result=Britse oorwinning
|combatant1=[[
|combatant2= [[Bataafse Republiek]]
|commander1=Luitenant Generaal Sir [[David Baird]]
Lyn 19:
Die '''Slag van Blaauwberg''', wat naby [[Kaapstad]] op [[8 Januarie]] [[1806]] geveg is, was 'n klein maar deurslaggewende militêre botsing. Dit het Britse heerskappy in [[Suid-Afrika]] gevestig wat menige gevolge gedurende die [[19de eeu|19de]] en [[20ste eeu]] sou hê. 'n Tweehonderdjarige herdenking is in Januarie [[2006]] gehou.
== Agtergrond ==
Die slag word gesien as deel van die [[Napoleontiese Oorloë]] in [[Europa]]. Op daardie stadium het die [[Kaapkolonie]] aan [[Nederland]], wat toe as die [[Bataafse Republiek]] bekend gestaan het, behoort. Nederland was op daardie stadium onder [[Frankryk|Franse]] beheer. Weens die belangrikheid van die seeroete om die Kaap het die Britte besluit om die kolonie in besit te neem om te verhoed dat dit – en die seeroete – in Franse hande val. 'n [[Britse Vloot|Britse vloot]] is in Julie [[1805]] na die Kaap gestuur om te verhoed dat Franse troepeskepe wat deur [[Napoleon]] gestuur is die garnisoen in die Kaap kon versterk.
Lyn 25:
Die kolonie is deur Luitenant Generaal [[Jan Willem Janssens]] bestuur, wat ook die hoof van die militêre magte was. Die magte was klein en van swak gehalte en het buitelandse eenhede ingesluit wat deur die Bataafse regering gehuur is. Hulle is deur plaaslike burgermageenhede gerugsteun.
== Gebeure ==
Die eerste Britse oorlogskip het die Kaap op Oukersaand in 1805 bereik en twee voorraadskepe naby die [[Kaapse Skiereiland]] aangeval. Janssens het sy garnisoen op gereedheidsgrondslag geplaas. Toe die hoofvloot [[Tafelbaai]] op [[4 Januarie]] [[1806]] binnevaar het hy die garnisoen gemobiliseer, krygswet afgekondig en die burgermag opgeroep.
Na 'n vertraging wat deur rowwe see veroorsaak is, het twee Britse infanteriebrigades, onder die bevel van Luitenant Generaal Sir [[David Baird]], by [[Melkbosstrand]], noord van Kaapstad, geland op [[6 Januarie| 6]] en [[7 Januarie]]. Janssens het sy troepe verskuif om hulle af te sny. Hy was van mening dat 'n oorwinning as onmoontlik beskou kon word, maar dat die eer van die vaderland 'n geveg vereis het<!-- moet kyk vir oorspronklike Nederlandse teks-->". Sy bedoeling was om die Britte op die strand aan te val en dan na die binneland te onttrek waar hy gehoop het hulle kon wag tot Franse troepeskepe op sou daag.
Op die oggend van [[8 Januarie]], terwyl Janssens se stadigbewegende kolonne steeds deur die veld beweeg het, het Baird se brigades egter hulle opmars na Kaapstad begin en die hange van die Blaauwberg, tans "[[Bloubergstrand|Blouberg]]" gespel, 'n paar kilometer voor Janssens bereik. Janssens het sy magte tot stilstand gebring en 'n lyn oor die veld gevorm.
Die slag het teen sonsopkoms begin met wedersydse kanonvuur. Dit is gevolg deur 'n aanval deur Janssens se berede burgermageenheid en sarsies musketvuur van beide kante. Een van Janssens se gehuurde buitelandse eenhede het uit die binnekolonne van die veld af gehardloop. 'n Britse bajonetaanval het ontslae geraak van die eenhede aan Janssens se regterflank en hy het die res van die troepe beveel om terug te val.
Lyn 36:
Toe die slag begin het het Janssens 2 049 troepe gehad. Sy totale verliese en weggevlugtes was 353. Baird het die slag met 5 399 begin, en het 212 verliese gely.
Van Blaauwberg af het Janssens binnelands beweeg na 'n plaas in die [[Tygerberg]] gebied, en vandaar het sy troepe binnelands na die Elandskloof in die [[Hottentots Hollandberge]], omtrent
Die Britse magte het die buitewyke van Kaapstad op [[9 Januarie]] bereik. Om te verhoed dat Kaapstad en sy burgerlike bevolking aangeval word het die kommandant van Kaapstad, Luitenant-kolonel Hieronymus Casimir von Prophalow, 'n wit vlag uitgestuur. Hy het die buitefortifikasies aan Baird oorhandig, en later in die dag is die terme van oorgawe onderhandel.
Die formele "Articulen van Capitulatie" t.o.v. Kaapstad en die Kaapse Skiereiland is die volgende namiddag, [[10 Januarie]], by 'n huis te Papendorp (vandag die woonbuurt [[Woodstock]]) onderteken. Die huis het later as "Treaty Cottage" bekend gestaan, en alhoewel die huis lankal gesloop is, dra die straat langsaan nog die naam "Treatystraat". 'n Ou [[Witmelkhout]]boom<ref>Algemene gids tot BOME. Keith, Paul & Meg Coates Palgrave. 2000. ISBN 1-86872-527-8</ref> in die tuin staan as die
Die Bataafse Goewerneur van die Kaap, lt genl Janssens het egter nog nie homself en sy oorblywende troepe oorgegee nie en het sy plan gevolg om vir so lank moontlik uit te hou in die hoop dat die Franse troepeskepe waarvoor hy soveel maande gewag het sou opdaag en hom red.
Lyn 54:
Die Britse magte het die Kaap beset tot [[13 Augustus]] [[1814]], toe Nederland die kolonie as 'n permanente besitting aan Brittanje oorgegee het. Dit het 'n [[Britse kolonies|Britse kolonie]] gebly totdat dit opgeneem is in die [[Suid-Afrika|Unie van Suid-Afrika]] op [[31 Mei]] [[1910]].
== Oorgawe ooreenkoms ==
Opsomming van die ''Articulen van Capitulatie'' onderteken deur lt kol Von Prophalow, genl maj Baird en kdoor Popham op [[10 Januarie]] [[1806]]:<ref>Soos in die ''Kaapsche Courant'' van 11 Januarie 1806 gepubliseer</ref>
Lyn 73:
Opsomming van die Articulen van Capitulatie wat deur lt genl Janssens en brig gen Beresford op [[18 Januarie]] [[1806]] onderteken en deur genl maj Baird op [[19 Januarie]] bekragtig is:<ref>Soos in die ''The Cape Town Gazette and African Advertiser'' van 25 Januarie 1806 gepubliseer</ref>
* die kolonie word aan Groot-Brittanje oorgegee;
* die Bataafse troepe sou na Simonstad vertrek, saam met hulle wapens, bagasie en in alle ere
* die Bataafse troepe sou nie as krygsgevangenes beskou word nie;
* Janssens se Hottentot-troepe (''sic'') sou ook Simonstad toe trek, waarna hulle of na hulle tuistes kon terugkeer of by die Britse magte kon aansluit;
Lyn 86:
* enige saak wat uit die Articulen voortspruit sou geregtelik en eervol beslis word sonder voorkeur aan enige party.
== Sien ook ==
* [[Kaapstad]]
<!--*[[Military history of South Africa]]
-->
== Verwysings ==
{{Verwysings}}
== Bronne ==
* Lt Gen Janssens se verslag (Kaapse Argiewe: verw. VC80)
* Krynauw, D. ''Beslissing by Blaauwberg''.
* Theal, GM. ''Records of the Cape Colony''.
| |||