Woord: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k Opruim
Lyn 1:
'n '''Woord''' is die kleinste selfstandig gebruikte taalelement wat in die spreektaal opgebou is uit klanke en in die skryftaal uit letters.
 
== Definisie ==
Verskeie definisies van 'n woord is al geformuleer. Byvoorbeeld; dat dit die deel is tussen die [[morfeem]] en 'n [[sintaktiese]] frase.<ref>Bauer bl. 108</ref> Of dat dit die kleinste betekenisvolle [[linguistiese]] eenheid is wat selfstandig gebruik kan word.<ref>Katamba bl. 11</ref> Daar is eger al jare nie sekerheid oor die definisie van 'n woord nie. Bazell skryf in 1958 dat daar geen ander item is waaroor daar minder ooreenstemming is nie.<ref>Haspelmath bl. 21</ref> Dié mening word ook deur Van Huyssteen bevestig.<ref>Carstens bl. 178</ref> Dit blyk dat 'n universele definisie van 'n woord dus tans nie moontlik is nie. <ref>Carstens bl. 178</ref>
 
Daar kan egter gepoog word om 'n riglyn daar te stel om 'n definisie van 'n woord te formuleer.
Twee begrippe moet eers verstaan word voordat daar na 'n definisie gekyk word. Die begrippe is; [[semantiese]] en [[fonologiese]] strukture. Semantiese strukture (woorde) het 'n taalkundige doel, spesifiek om die betekenis oor te dra. 'n Fonologiese struktuur is klanke, maar kan ook gebare of die geskrewe ([[ortografiese]]) vorm verteenwoordig. Die funksie van die fonologiese struktuur is om simbolies sigbaar of hoorbaar te wees.<ref>Langacker bl. 15</ref>
 
Om die begrip woord beter te beskryf, word sekere ''kriteria vir [[woordstatus]]'' geïdentifiseer. Die kriteria kan nie as absolute terme beskou word nie, maar hoort eerder gesien word as maatstawwe wat deel vorm van die poging om 'n woord te definieer.
Hierdie voorgestelde kriteria vir die bepaling van 'n woord se status is: <ref>Carstens bl. 180</ref>
* Die fonologiese stabilitietstabiliteit en integriteit.<br />Dit beteken dat die woord nie verder opgebreek kan word nie of dat die verskillende dele nie in 'n ander volgorde kan wees nie. Die woord ''brug'' is fonologies stabiel omdat die betekenis behou word ongeag hoe dit uitgespreek word.<br />
* Die fonologiese struktuur is so dat dit saam met 'n groot verskeidenheid ander woorde kan voorkom.<br />Die voorkoms met ander wooordewoorde kan in [[samestellings]] (soos ''brug + speler'') of in 'n [[frase]] soos ''onder die brug'' voorkom. Indien 'n woord hierdie eienskap besit om met ander woorde te kan verbind, word die woord promisku genoem.<br />
* Die woord se struktuur hoort 'n relatiewe stabiele semantiese struktuur te toon.<br />Dus ''brug'' se betekenis is stabiel. Dit beteken die geboude konstruksie of die kaartspel.<br />
* Die woord moet semanties en fonologies onafhanklik wees.<br />Woorde soos ''brug'', ''is'' en ''kan'' is voorbeelde hiervan. Dié woorde kan alleen gebruik word in onafhanklikheid van enige ander woord of [[taalmateriaal]]. Dit is in teenstelling met 'n morfeem (soos ''tjie'') wat afhanklik van 'n ander woord is om in taal gebruik te word.<br />
 
Met bogenoemde kriteria kan 'n ''riglyn'' van wat 'n prototipiese woord is, geformuleer word. Die riglyn is: <br />
'' 'n Woord is 'n (relatief) stabiele, promiskue fonologiese struktuur wat integriteit het en wat met 'n (relatief) stabiele semantiese struktuur geassosieer word. 'n Woord is ook semanties en fonologies onafhanklik. ''<ref>Carstens bl. 178</ref> <ref>Taylor, J.R. 2002. Cognitive Grammar. Oxford: Oxford University Press</ref>
 
== Verskil tussen die vorm van 'n woord en die funksie daarvan. ==
 
'n Woord bestaan uit 'n [[morfeem]] en soms [[affikse]]. Die vorm van 'n woord kan verander word wanneer daar [[wisselvorme]] gevorm word deur affikse of morfeme by die woord te voeg. Sodoende word daar verkleinwoorde, meervoude, geslagte,trappe van vergelyking en om tydsverandering aan te dui. Die woord se betekenis bly dus min of meer dieselfde, dis net 'n ander vorm van die spesifiek woord.
 
Line 25 ⟶ 24:
'''Voorbeelde van vorme''':
 
Verkleining: pad - paadjie
 
Geslagte: seekoeikoei - seekoeibul
 
Meervoud: pad - paaie
 
Trappe van vergelyking: Baie - meer - meeste
 
Intensiewe vorm: koud - yskoud
 
'''Voorbeelde van funksies:'''
Line 47 ⟶ 46:
Voornaamwoord: Kan gebruik word in die plek van 'n s.nw. bv. hy, hulle, ons, wie?
 
Lidwoord: Word saam met 'n s.nw. gebruik bv. ''Die'' bal, '' 'n'' Hond
 
Voorsetsel: Dui die verband van iets ten opsigte van iets anders aan bv. onder, op, deur
Line 56 ⟶ 55:
 
== Sien ook ==
* [[Woordsoort]]<br />
<br />
* [[Woordvorme]]<br />
[[Woordsoort]]<br />
[[Woordvorme]]<br />
 
== Verwysings ==
Line 64 ⟶ 62:
 
== Bronnelys ==
* Bauer, L. 2004. ''A glossary of morphology.'' Edinburgh: Edinburgh University Press. <br />
 
* Carstens, W.A.M. & Bosman. N. (reds.). 2014. ''Kontemporêre Afrikaanse Taalkunde.'' Pretoria: Van Schaik.<br />
* Bauer, L. 2004. ''A glossary of morphology.'' Edinburgh: Edinburgh University Press. <br />
* Crystal, D. 2011. ''The Cambridge Encyclopdia of the English language.''(2nd ed.) Cambridge: Cambridge University Press.<br />
* Carstens, W.A.M. & Bosman. N. (reds.). 2014. ''Kontemporêre Afrikaanse Taalkunde.'' Pretoria: Van Schaik.<br />
* Haspelmath, M. 2011. The indeterminacy of word segmentation and the nature of morphology and syntax. ''Folia Linguistica, ''45(2): 31-80.<br />
* Crystal, D. 2011. ''The Cambridge Encyclopdia of the English language.''(2nd ed.) Cambridge: Cambridge University Press.<br />
* Katamba, F. 2005. ''English words: structure, history, usage.'' London: Routledge.<br />
* Haspelmath, M. 2011. The indeterminacy of word segmentation and the nature of morphology and syntax. ''Folia Linguistica, ''45(2): 31-80.<br />
* Langacker, R.W. 2008. ''A glossary of morphology.'' Oxford: Oxford University Press.<br />
* Katamba, F. 2005. ''English words: structure, history, usage.'' London: Routledge.<br />
* Langacker, R.W. 2008. ''A glossary of morphology.'' Oxford: Oxford University Press.<br />
* http://www.elearning.dev.wcape.school.za/file.php/1/moddata/data/29/03/293/LENTESKOOL_2011_AFRHT_VR_1_2.pdf
* Woordsoorte. 23 Oktober 2011. http://jpswoordaoorteblog.blogspot.com/. 5 Augustus 2014
Line 77 ⟶ 74:
[[Kategorie:Grammatika]]
[[Kategorie:Morfologie (taalkunde)]]
 
[[zh:單字]]