Indo-Europese tale: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
k Bygewerk |
Opruim |
||
Lyn 45:
[[Lêer:IE2500BP.png|duimnael|Verspreiding in ongeveer [[500 v.C.]]]]
[[Lêer:IE1500BP.png|duimnael|Na-[[Romeinse Ryk]] en [[Trek tydperk]] verspreiding]]
Die moontlikheid van 'n [[Proto-Indo-Europees|gemene oorsprong]] vir die uiteenlopende tale is vir die eerste keer voorgestel deur die Nederlander [[Marcus Zuerius van Boxhorn]]. Hy was 'n 17de-eeuse taalkundige met 'n groot kennis van [[Latyn]]. Hy het tewens [[Russies]], [[Persies]] en [[Turks]] bestudeer. Hy het geweet van Xenofon se reise na [[Indië]], waardeur hy ooreenkomste met [[Sanskrit]] kom opmerk het. Dit het daartoe gelei dat hy gelykenisse tussen verskillende Indo-Europese tale ontdek het, waarby hy die bestaan van 'n primitiewe gemeenskaplike taal
Die bekendste en later ontdekker is egter die agttiende-eeuse Engelsman [[William Jones (filoloog)|Sir William Jones]] wat ooreenkomste in van die vier oudste tale wat toe bekend was opgemerk het naamlik, [[Latyn]], [[Grieks]], [[Sanskrit]], en [[Persies]]. Stelselmatige vergelyking van dié en ouer tale onderneem deur [[Franz Bopp]], het die teorie ondersteun. In die [[19de eeu]] het vakkundiges die groep "Indo-Germaans" of soms "[[Aries]]" genoem. Toe dit egter later duidelik word dat daar 'n verband is tussen meeste van Europa se tale, is die naam uitgebrei na Indo-Europees. 'n Voorbeeld hiervan is die sterk ooreenkomste wat ontdek is tussen [[Sanskrit]] en ouer gesproke [[dialek]]te van [[Litaus]] en [[Lets]].
Lyn 54:
Die verskeie subgroepe van die Indo-Europese familie sluit in (in historiese volgorde wat betref die oudste opgespoorde teks <!--first attestation-->):
*
* [[Indo-Irannese tale]], wat van die gemene voorouertaal, [[Proto-Indo-Irannees]] afstam
** [[Indo-Ariaan]], insluitend [[Sanskrit]], met stawing <!--attested--> <!--attesteer is 'n regte werkwoord, maar 'stawe' is ook mooi-->uit die [[2de millennium v.C]]
Lyn 66:
* [[Balto-Slawiese tale]], deur baie vakkundiges beskou as afgelei van 'n gemeenskaplike proto-taal later as Proto-Indo-Europees, terwyl ander skepties is oor die moontlikheid en van mening is dat Balties en Slawies glad nie meer verwant is as enige ander twee takke van Indo-Europees nie. Leksikografiese ooreenkomste is egter geweldig groot.
** [[Slawies|Slawiese tale]] — dokumente uit die [[9de eeu]], vroegste tekste in [[Ou Kerkslawies]].
** [[Baltiese tale]] — dokumente uit die [[14de eeu]], en vir tale wat eers so laat geattesteer is, behou hulle ongewoon baie argaïese eienskappe wat aan [[Proto-Indo-Europees]] toegeskryf word. Dié argaïese eienskappe kan veral in die agtervoegsels van die selfstandige naamwoorde en dié naamwoorde se nominatiefagtervoegsels gevind word.
* [[Albanees]] — geattesteer van die [[16de eeu]]; verwantskappe met [[Illiries]], [[Dacies]], of [[Thracies]] voorgestel.
Bo en behalwe die klassieke tien takke hierbo gelys, is daar verskeie uitgestorwe tale waaroor daar baie min bekend is:
*
* [[Venetiese taal]] — na aan Italies.
* [[Messapies]]— taal nie ontsyfer nie.
* [[Frigiese taal]] — taal van antieke [[Frigië]].
* [[Paionia|Paioniese taal]];
* [[Thraciese taal]]
* [[Daciese taal]] — moontlik verwant aan Albanees.
| |||