Iwan III van Rusland: Verskil tussen weergawes

|opskrif3 = Opvolger

|3 = [[Wasili III van Rusland|Wasili III]]

|4 = [[Rjoerik-dinastie|Rjoerik]]

|opskrif5 =

|10 = 27 Oktober 1505

|opskrif11 = Eggenote

|opskrif12 =

|12 =

|opskrif15 =

|15 =

}}

'''Iwan III''' of '''Iwan die Grote''' ([[Russies]]: Иван III Васильевич; [[22 Januarie]] [[1440]] – [[27 Oktober]] [[1505]]) was die [[grootprins]] van [[Moskou]] en van [[Rusland|"die hele Rusland"]] (всея Руси). Hy het die grootte van sy land verdriedubbel, die oorheersing van die [[Goue Horde]] oor [[Rusland]] beëindig, die [[Moskouse Kremlin]] laat herstel en die fondament gelê vir die onafhanklike Russiese staat. Hy was een van die langs regerende heersers in die geskiedenis.

 

Iwan was die oudste seun van [[Wasili II van Moskou|Wasili II]]. Hy was in die laaste jare van sy pa se bewind medeheerser en het hom in 1462 opgevolg. Iwan het die beleid van sy voorgangers voortgesit om die grondgebied van die Russiese volk te verenig. Hy het egter enige gewelddadige konfrontasie met sy bure sover moontlik vermy tot die toestande ten volle in sy guns was. Moskou het teen dié tyd ’n magtige staat geword, terwyl die omringende state swakker geword het. Iwan het 43 jaar lank regeer voor hy op 27 Oktober 1505 oorlede is en deur sy seun [[Wasili III van Rusland|Wasili]] opgevolg is.

 

Sy eerste veldtog was teen [[Nowgorod]], wat by [[Litaue]] hulp gevra het. In 1471 het hulle egter oorgegee en ’n groot gebied in die noorde aan Iwan afgestaan. Hy het hulle in 1477 weer aangeval en nadat hulle deur die Russiese leër omsingel is, het hulle Iwan in 1478 as leier van die stad en al sy gebiede erken.<ref>Michael C. Paul, "Secular Power and the Archbishops of Novgorod up to the Muscovite Conquest," ''Kritika'' 8, No. 2 (2007):268.</ref>

 

Hy het ook oorlog teen sy broers gemaak en die gebiede wat hulle geërf het, oorgeneem. Hy het verder gelas dat alle prinse se grondgebied na die heersende grootprins moet gaan ná hul dood in plaas van na hul erfgename, en so het hy vir altyd ’n einde gemaak aan die semi-onafhanklike stadstate waaruit die Russiese grondgebied sedert die dae van [[Kiëf-Roes]] bestaan het.

 

 

Iwan se seun by sy eerste vrou, [[Maria van Twer]], is in 1490 oorlede. Hy het ’n seun, Dmitri, agtergelaat wat in 1497 deur sy oupa Iwan III as sy opvolger aangewys is. Later het Iwan van plan verander en [[Wasili III van Rusland|Wasili]], sy oudste seun by sy tweede vrou, [[Sophia Paleologue]], in 1502 as medeheerser aangewys. Dmitri is tronk toe gestuur, waar hy in 1509 sonder ’n vrou of kinders oorlede is toe sy oom reeds regeer het.

 

 

Iwan het sy bes gedoen om Moskou ’n waardige opvolger van Konstantinopel te maak en het baie buitelandse kunstenaars genooi om in Moskou te kom bly. Onder hulle was die Italianer [[Aristotele Fioravanti|Ridolfo di Fioravante]], wat verskeie katedrale en paleise in die Kremlin gebou het. Hierdie monument van die Moskouse kuns is een van die steeds bestaande simbole van die mag en glorie van Iwan III.

 

 

 

Die verdere uitbreiding van Moskou is vergemaklik deur die dood van [[Casimir IV van Pole|Casimir IV]], koning van [[Pole]] en grootprins van [[Litaue]], in 1492 waarna Pole en Litaue geskei is. Casimir se seun, [[Alexander van Pole]], was nou op die Litause troon. Hy was so ’n swak leier en so onkapabel om sy grondgebied te verdedig dat hy met Iwan se dogter, [[Helena van Moskou|Helena]], getrou het in ’n poging om sy land te red. Iwan was egter so vasberade om soveel as moontlik van Litaue in te palm dat Alexander in 1499 in ’n oorlog betrokke geraak het teen sy skoonpa. Eindelik het Alexander vrede gekoop met grondgebied: [[Tsjernigof]], [[Starodoeb]], [[Nowgorod-Sewerski]] en 16 ander dorpe en stede.

 

 

{{CommonsKategorie|Ivan III of Russia}}

 

{{Rjoerik-dinastie}}