Moldowa: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Lyn 116:
:''Hoofartikel: [[Moldawiese Sosialistiese Sowjetrepubliek]].''
[[Lêer:Bundesarchiv Bild 137-065360, Bessarabien, Abtransport von Umsiedlern.jpg|duimnael|links|300px|Etniese Duitsers gaan woon in 1940 in Bessarabië.]]
In die [[Stalin]]istiese tydperke 1940–1941 en 1944–1953 het die deportasie van plaaslike inwoners na die [[Oeralgebergte|Oeral]], [[Siberië]] en Noord-[[KazachstanKasakstan]] gereeld plaasgevind. Die grootstes hiervan was op 12–13 Junie 1941 en 5–6 Julie 1949, met onderskeidelik 18&nbsp;392 en 35&nbsp;796 mense net uit die Moldawiese SSR.<ref name="tismrep">[http://www.presidency.ro/static/ordine/RAPORT_FINAL_CPADCR.pdf Tismăneanu Report], pbl. 747 en 752</ref> Ander vorme van vervolging sluit in 32&nbsp;433 politieke arrestasies, waarna mense tereggestel (in 8&nbsp;360 gevalle) of na die [[Goelag]] gestuur is.
 
In 1946, weens ’n groot droogte en buitensporige produksiekwotas deur die Sowjet-regering, het die suidwestelike deel van die USSR ’n groot [[hongersnood]] ondervind.<ref>[http://www1.fee.uva.nl/pp/mjellman/ Michael Ellman], [http://www.paulbogdanor.com/left/soviet/famine/ellman1947.pdf The 1947 Soviet Famine and the Entitlement Approach to Famines] ''Cambridge Journal of Economics'' 24 (2000): 603–630.</ref> In 1946–1947 was daar volgens historici 216&nbsp;000 sterfgevalle en 350&nbsp;000 gevalle van wanvoeding net in die Moldawiese SSR.<ref name="tismrep"/> In 1944–53 was daar verskeie weerstandsgroepe teen die USSR in Moldawië, maar die [[FSB|NKWD]] en later [[FSB|MGB]] het die lede eindelik gearresteer en tereggestel of verban.<ref name="tismrep"/>
 
In die tydperk ná die oorlog het die Sowjetunie baie mense (hoofsaaklik Russe, Belo-Russe en Oekraïners) na Moldawië gestuur, veral na stedelike gebiede, om op te maak vir die verlies aan inwoners weens die oorlog en verbanning van die plaaslike bevolking.<ref>Pal Kolsto, ''National Integration and Violent Conflict in Post-Soviet Societies: The Cases of Estonia and Moldova'', Rowman & Littlefield, 2002, ISBN 0-7425-1888-4, pgbl. 202</ref> In die 1970's en 1980's het die Moldawiese SSR ’n aansienlike deel van die Sowjet-begroting gekry vir nywerheids- en wetenskapgeriewe en behuising. In 1971 het die Sowjet-raad van ministers ’n besluit aanvaar oor "die verdere ontwikkeling van [[Chişinău|Kisjinef]]" (die hedendaagse Chisinau) en meer as ’n miljard [[roebel]] toegeken vir bouprojekte.<ref>{{cite web|url= http://www.kishinev.info/architecture_en|title= Architecture of Chișinău|publisher= on Kishinev.info|accessdate= 12 Oktober 2008}}</ref> Met nog geld later en gekwalifiseerde spesialiste uit die res van die Sowjetunie is Moldawië se nywerheid verder uitgebrei.
 
Die Sowjet-regering het ’n veldtog begin om ’n Moldawiese etniese identiteit te ontwikkel onafhanklik van dié van die [[Roemene]]. Volgens amptelike Sowjet-beleid was die [[Moldawies]] wat die plaaslike bevolking gepraat het, ’n ander taal as [[Roemeens]]. Om ’n onderskeid tussen die twee te maak is Moldawies tydens die Sowjet-tyd in die [[Cyrilliese alfabet]] geskryf, in teenstelling met Roemeens, wat sedert 1860 in die [[Latynse alfabet]] geskryf word.
 
In die 1980's, in die politieke toestande wat deur [[glasnost]] en [[perestroika]] geskep is, is die Demokratiese Beweging van Moldawië gestig, wat in 1989 bekend geword het as die nasionalistiese [[Volksfront van Moldowa]] (FPM).<ref name="lang matei">Horia C. Matei, "State lumii. Enciclopedie de istorie." Meronia, București, 2006, pbl. 292-294</ref><ref>"[http://miris.eurac.edu/mugs2/do/blob.pdf?type=pdf&serial=1047909431571 Romanian Nationalism in the Republic of Moldova]" deur Andrei Panici, American University in Bulgaria, 2002; pbl. 40 en 41</ref> Nes verskeie ander Sowjet-republieke van 1988 af, het Moldawië begin voorbrand maak vir onafhanklikheid. Op 27 Augustus 1989 het die FPM ’n massademonstrasie in Kisjinef gereël wat bekend geword het as die Groot Nasionale Raad. Die raad het druk op die Moldawiese owerhede uitgeoefen om ’n taalwet op 31 Augustus 1989 te aanvaar waarvolgens Moldawies in die Latynse alfabet die amptelike taal van die Moldawiese SSR is. Die verband tussen dié taal en Roemeens is ook bevestig.<ref name="lang matei"/> Die Kommunistiese Party van Moldawië het ook in dié jaar minder gewild geword en in November is groot opstande gehou.<ref>{{cite web|url=http://basarabialiterara.com.md/?p=3231|title=Ion Costaș: 7 APRILIE 2009 NE AMINTEșTE DE 10 NOIEMBRIE 1989|date=28 February 2010|language=Roemeens|publisher=Basarabia Literară [[.ro]]|accessdate=21 Maart 2012}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.europalibera.org/content/article/1871579.html|title=Igor Cașu, Chișinău 7 noiembrie 1989: "Jos dictatura comunistă!"|date=7 November 2009|language=Roemeens|publisher=Radio Free Europe|accessdate=21 Maart 2012}}</ref>
 
==== Onafhanklikheid (1990) ====