Digvorm: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k redigering
Lyn 23:
* <nowiki>http://nl.wikipedia.org/wiki/Gedicht</nowiki>
* <nowiki>http://en.wikipedia.org/wiki/Category:Poetic_form</nowiki>.
In hierdie afdelingartikel word die volgende soorte maklike gedigvorme behandel, met voorbeelde by elk:
* Limeriek
* Pantoen
Lyn 41:
* As dit nie eerste nie, maar die middelste letters is wat beklemtoon word, word dit ‘n ''mesostigon'' genoem.
* ’n Prettige oefening is om in pare te werk en dan moet elke persoon sy/haar naam skryf en so ook waar hy/sy graag sou wou wees en waarom. Daarna skryf die ander persoon ’n wens vir die eerste persoon in die vorm van sy/haar naam.
'''Voorbeelde :'''
 
1.
 
'''''<u>Estelle</u>''''' het geskryf dat sy graag op ’n glyplank sou wees omdat dit haar laat jonk voel en vryheid ervaar :
 
'''<u>E</u>'''stelle, mag jy
Lyn 61:
2.
 
'''''<u>Martie</u>''''' het geskryf dat sy graag Tafelberg sou wou uitklim omdat sy daar vry voel :
 
'''<u>M</u>'''artie, mag jy
Lyn 77:
3.
 
'n Mens kan ook dieselfde doen met name van bekende sprokiekarakters om die spot te dryf :
 
Die naam '''<u>''RAPONSIE''</u>''':
Lyn 106:
'''Senryu''' se inhoud is meer persoonlik en het te make met mense, verhoudings, ook humor met deernis.
 
'''Voorbeelde van Haiku's :'''
 
1.
Lyn 198:
(Digter onbekend)
 
'''Voorbeelde van Senryu's :'''
 
1.
Lyn 243:
31 klankgrepe: 5 – 7 – 5 – 7 – 7
 
'''Voorbeelde :'''
 
1.
Lyn 321:
 
•          haiku as begin (5 - 7 – 5 klankgrepe)
 
•          word tanka (+ 7 + 7 klankgrepe)
 
'''Voorbeelde :'''
 
<nowiki>#</nowiki>1 
Line 348 ⟶ 349:
 
wag die orakel: magies
<nowiki>#</nowiki>3
 
<nowiki>#</nowiki>3
 
<u>André se haiku</u> ''':'''
 
suutjies op sokkies
Lyn 359:
waar die stilte sing
 
<u>estelleke se haiku</u> ''':'''
 
die takke hang swaar
Lyn 401:
reël 5:      2 klankgrepe, OF ‘n ander woord vir die titel.
 
'''Voorbeelde :'''
 
1.
Lyn 469:
Soms is daar ‘n titel wat as opsomming in die sesde reël staan.
 
'''Voorbeelde :'''
 
1.
Lyn 508:
Die woorde tussenin kan bou op die verskille en die onderliggende verbande.
 
'''Spesifieke woordsoorte''' :
 
s.nw
Lyn 524:
s.nw
 
'''Voorbeelde :'''
 
1.
Lyn 595:
<u>Rympatroon</u>: aabba
 
Die Afrikaanse skrywer wat as die limeriek-koning bekend staan, is '''Philip de Vos'''. Hy sê as dit nie presies pas in die spesifieke vorm nie, is dit bloot ‘n lawwe versie. <u>Sy voorbeelde</u> :
 
Daar's vyf reëls in 'n limerick:
Lyn 607:
Is die fyn draai van die briek
 
<u>Vorm :</u>
 
'n Tannie woonagtig in Bloem
Lyn 619:
En spuit hom glo poegaai met Doom.
 
<u>Ritme :</u>
 
taTAM tataTAM tataTAM
Lyn 631:
taTAM tataTAM tataTAM
 
'''Voorbeelde :'''
 
1.
 
<u>Gebaseer op ‘n ekologiese spotprent :</u>
 
'n Jagter van Groot Buffelsbaai
Lyn 651:
2.
 
<u>Gebaseer op die sprokie “Rooikappie” :</u>
 
’n Girl met ’n rooie punthoed
Lyn 701:
|}
 
'''Voorbeelde :'''
 
1.
Lyn 863:
* Daar word van enjambement gebruik gemaak;
* Die Persiese kwatryn is bekend daarvoor dat dit met min woorde baie sê.
'''Voorbeeld :'''
{| class="wikitable"
|'''Kwatryne'''
Line 914 ⟶ 915:
* Na die laaste sin van die kwatryn volg ‘n stilte, sodanig dat die koeplet die stelling in die kwatryn relativeer. 
 
'''Voorbeelde :'''
 
1.
Line 955 ⟶ 956:
Hierdie kort wense in eenlyn-versvorm is geskep deur estelleke (2009-2016) terwyl sy in die Boland gewoon het. Hier het sy bewus geraak van die gesprek tussen die natuur en haar eie lewe. Sy is geïnspireer deur Ierse wense en die Engels-Ierse digters en filosowe John O’Donohue en David Whyte.
 
Hieronder is wat sy sê oor die proses :
* Stap in die natuur en wees bewus van alles rondom jou.
* Skryf neer wat jy sien, hoor, ruik en aanraak. Wees bewus van jou gevoelens.
* Reflekteer oor jou lewe.
* Leef poëties en kombineer hierdie element van die natuur met ’n wysheid wat jy ontdek het in jou lewe. Dit kan ook ’n oplossing van ’n konflik in jouself of die natuur wees.
'''Voorbeelde :'''
* Mag ‘n wolk voor die son inskuif as jy warm kry en jy die goud in die dou raaksien as jy honger is;
* Mag die wind met jou tiekiedraai om die spinnerakke in jou kop weg te waai;
Line 994 ⟶ 995:
’n Goeie begin is “Mag jou dag ...”, maar daar is nie regtig reëls nie. Laat jou herinnering aan die persoon jou lei.
 
<u>Leef poëties :</u> 
 
Skryf ’n eerste poging, neem ’n sluk koffie en laat die woorde speel in jou gedagtes. Skep iets kort, iets treffend.
 
'''Voorbeelde :'''
* Mag 'n neongroen ballon haar tou om jou vinger span en sagkens knoop vandag sodat oral waar jy loop jy 'n bundel lug kan lees in die wind en onthou van malvalekkers en oranje vingers en plastiekbekers met aangemaakte koeldranksap en Disney-karakters helderkleurig teen die kant.
* Geluk, jongeling! Mag jy vandag 'n versuikerde koppie tee drink en terugteug aan soete herinneringe op lendelam dankies in 'n ruimte vol gras tussen Jakarandas en fyn blaartjies wat sag neerstof oor 'n samesyn van gedagtes en glimlagte skeef soos 'n fiets in 'n boom wat skuins oor jou kop hang vandag op jou verjaarsdag.
Line 1 026 ⟶ 1 027:
* Die lied het ‘n '''aanhef''' waarin die persoon bekendgestel word, dikwels in die vorm van ‘n '''vergelyking of metafoor'''.
 
'''Voorbeelde :'''
 
1.
Line 1 163 ⟶ 1 164:
“Die digkuns laat hom, net soos skoonheid, nie netjies definieer nie, maar miskien is die mees beduidende formele verskil tussen prosa en poësie enjambement, soos Giorgio Agamben sê. Die ware toets is egter myns insiens ’n subjektiewe, praktiese een, want as jy kragtige poësie gelees het, weet jy dit. Daar is, in die woorde van Owen Barfield, ’n “gevoelde verandering in bewussyn”, ’n diep resonansie. Wanneer ’n verhalende of anekdotiese gedig daarin slaag om ’n reël, ’n beeld of ’n paar gewone woorde so te raam dat dit begin galm en spook in die binneste van die leser, is dit poësie.”
 
'''Voorbeelde :'''
 
1.
Line 1 280 ⟶ 1 281:
Die voorbeelde is bekende gedigte in die Afrikaanse letterkunde en is baie lank. Leerders se ballades hoef natuurlik nie so lank te wees nie.
 
'''Voorbeelde :'''
 
1.