Wikipedia

Melodie: Verskil tussen weergawes

Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
EvZ (besprekings | bydraes)
479 edits
Skoonmaak ná publikasie
No edit summary
Lyn 1:
[[Lêer:BachFugueBar.png|duimnael|’n Maat uit [[Johann Sebastian Bach|J. S. Bach]] se [[Fugue|Fuga]] No. 17 in A-mol, BWV 862, uit ''[[The Well-Tempered Clavier|Das Wohltemperierte Klavier]]'' (Deel I), ’n voorbeeld van kontrapunt.{{Geluid|BachFugueBar.mid|PlaySpeel}} Die twee stemme (melodieë) op elke [[Notebalk|balk]] kan onderskei word deur die rigting van die dwarsbalkies.<br />
{{Geluid|BachFugueBar4.mid|VoiceStem 4}}, {{Geluid|BachFugueBar3.mid|VoiceStem 3}},<br />
{{Geluid|BachFugueBar2.mid|VoiceStem 2}}, {{Geluid|BachFugueBar1.mid|VoiceStem 1}}]]
 
’n '''Melodie''' (uit [[Grieks]] μελῳδία, ''melōidía'', "sang"),<ref>{{Cite book|chapter-url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3Dmelw|chapter=μελῳδ-ία|title=Melodia|author=[[Henry Liddell|Henry George Liddell]], [[Robert Scott (philologist)|Robert Scott]]|work=[[A Greek–English Lexicon]]|publisher=Perseus Digital Library, Tufts University}}</ref> ook '''wysie''', '''stem''' of '''lyn''', is ’n liniêre opeenvolging van musieknote wat die luisteraar as ’n eenheid waarneem. In die letterlikste sin is ’n melodie ’n kombinasie van [[toonhoogte]] en [[ritme]], terwyl die term in meer figuurlike sin die ander elemente van musiek, soos toonkleur kan insluit. Dit kan as die voorgrond beskou word van die [[begeleiding]] in die agtergrond. ’n Lyn of [[party]] hoef nie ’n voorgrondmelodie te wees nie.
 
Line 7 ⟶ 8:
 
== Elemente ==
Met die oog op hoeveel verskillende elemente en style van melodie daar is, "beperk baie bestaande verklarings [van melodie] ons tot spesifieke stilistiewe modelle, en hulle is te eksklusief".<ref name="Kliewer">Kliewer, Vernon (1975). </ref> Paul Narveson het in 1984 beweer dat meer as driekwart van melodiese onderwerpe nie deeglik ondersoek is nie.<ref>Narveson, Paul (1984). </ref>
 
Die melodieë wat in die meeste Europese musiek wat voor die 20e eeu geskryf is, bestaan, asook in populêre musiek deur die 20e eeu heen, het "vaste en maklik herkenbare frekwensiepatrone", herhalende "gebeurtenisse, dikwels periodies, op alle struktuurvlakke" en "herhaling van tydsdure en patrone tydsduur".<ref name="Kliewer">Kliewer, Vernon (1975). </ref>
 
In the 20e eeu het melodie "gebruik gemaak van ’n groter verskeidenheid noothulpbronne was wat in enige ander tydperk van [[Westerse]] [[Klassieke musiek|musiek]] die gewoonte was". Hoewel die [[diatoniese toonleer]] nog gebruik is, het die [[chromatiese toonleer]] "in algemene gebruik" geraak.<ref name="Kliewer">Kliewer, Vernon (1975). </ref> Komponiste het ook ’n strukturele rol toegeken aan "die kwalitatiewe dimensies" wat vroeër "byna uitsluitlik vir toonhoogte en ritme behou is". Kliewer sê: "Die noodsaaklike elemente van enige melodie is tydduur, toonhoogte en kwaliteit ([[toonkleur]]), tekstuur en klanksterkte."<ref name="Kliewer">Kliewer, Vernon (1975). </ref> Al is dieselfde melodie moontlik herkenbaar wanneer dit met ’n groot verskeidenheid toonkleure en dinamiek gespeel word, is laasgenoemde moontlik steeds ’n "element van liniêre ordening".<ref name="Kliewer">Kliewer, Vernon (1975). </ref>
 
== Voorbeelde ==
Line 18 ⟶ 19:
* [[Rock music|''Rock''-musiek]], melodiese musiek en ander vorme van [[populêre musiek]] en [[volksmusiek]] is geneig om een of twee melodieë ([[Vers (populêre musiek)|vers]] en [[refrein]]) te kies en daarby te hou; die frasering en woorde kan verskil.
* [[Indiese klassieke musiek]] steun swaar op melodie en [[ritme]], en nie soveel op [[harmonie]] nie, aangesien die musiek geen akkoordwisseling bevat nie.
* [[Bali|Balinese]]nese [[gamelan]]musiek maak dikwels gebruik van ingewikkelde variasies op ’n enkele melodie wat gelyktydig gespeel word. Dit word [[heterofonie]] genoem.
* In Westerse [[klassieke musiek]] lei [[komponis]]te dikwels ’n aanvanklike melodie, of [[Tema (musiek)|tema]], in en skep dan variasies. Klassieke musiek het dikwels etlike melodiese lae, wat [[polifonie]] genoem word, soos dié in ’n [[fuga]], ’n soort [[kontrapunt]]. Dikwels word melodieë gebou op [[Motief (musiek)|motiewe]] of kort melodiese fragmente, soos die opening van Beethoven se Vyfde Simfonie. [[Richard Wagner]] het die konsep van 'n ''[[leitmotif]]'' bekend gemaak: ’n motief of melodie wat geassosieer word met 'n sekere idee, persoon of plek.
* Hoewel toonhoogte en tydduur van primêre belang is in melodieë in die meeste [[populêre musiek]] en klassieke musiek uit die [[tydperk van klassieke Westerse harmonie]] het die belangrikheid van toonhoogte en tydduur van minder belang geword in [[kontemporêre musiek]] van die 20e en 21e eeu en het toonkleur belangriker, soms die belangrikste, geword. Voorbeelde sluit in [[musique concrète]], [[klangfarbenmelodie]], Elliott Carter se ''Eight Etudes and a Fantasy'' (wat ’n beweging insluit met net een noot), die derde beweging van Ruth Crawford-Seeger se Strykkwartet 1931 (later geherorkestreer as ''Andante for string orchestra''), wat die melodie skep uit ’n onveranderde stel toonhoogtes deur "dissonante dinamiek", en György Ligeti se ''Aventures'', waarin herhalende spraakklanke die liniêre vorm skep.
Line 32 ⟶ 33:
* Szabolcsi, Bence (1965). ''A History Of Melody'', Barrie and Rockliff, Londen.
* Trippett, David (2013). ''Wagner's Melodies''. Cambridge University Press.
 
[[Kategorie:Musiekteorie]]
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/wiki/Melodie"