Evangelie volgens Tomas: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Wwikix (besprekings | bydraes) kNo edit summary |
No edit summary |
||
Lyn 1:
{{Gnostisisme}}
Die '''Evangelie volgens Tomas''' is 'n versameling van gesegdes en uitsprake wat aan [[Jesus Christus|Jesus van Nasaret]] toegeskryf word, kort samesprake en tonele wat in 'n uitspraak van Jesus kulmineer. Dit bevat 'n aantal ooreenkomste met uitsprake wat in die krities-geskiedkundige navorsing oor die [[Nuwe Testament]] aan die sogenaamde bron "Q" toegeskryf word, maar geen verhale oor die lyde en opstanding van Jesus nie.
Die teks word derhalwe in letterkundige opsig nie by die [[
== Dokumente ==
Die Evangelie van Tomas het reeds in die antieke oudheid spoorloos verdwyn; sommige proto-ortodokse kerkvaders het egter in hulle nota's na hierdie geskrif verwys soos Hipplytos van Rome in die jaar [[235]]. Ander kerkvaders het die evangelie by die [[Apokriewe boeke|apokriewe geskrifte]] gereken wat hulle om teologies-dogmatiese redes as Gnostiese of Manigeïese tekste verwerp het.
Lyn 13:
== Datering ==
Vanweë 'n groot aantal ooreenkomste neem baie navorsers aan dat die outeur kennis gehad het van die sinoptiese evangelies en sy werk dus ná hierdie evangelies ontstaan het. Die oorspronklike versie word op die tydperk tussen [[150]] en [[180]] gedateer. Nogtans bevat die Evangelie van Tomas ook uitsprake van Jesus wat die indruk skep dat hulle baie oud moet wees en moontlik selfs gelyktydig met die logia-bron ontstaan het. Dertien dubbel-ooreenkomste met die [[Evangelie volgens Markus]] en die "bron Q" steun hierdie hipotese; hulle word by die oudste uitsprake gereken en het hulle oorsprong waarskynlik by Jesus self.
Line 19 ⟶ 18:
== Outeurskap ==
In die proloog word na "Didimus Judas Tomas" as die outeur van die evangelie verwys. ''Didimus'' is die Griekse, ''Tomas'' die Aramese woord vir "tweeling", sodat dieselfde naam hier verdubbel is. Die Evangelie volgens Johannes verwys na ene "Tomas Didimus" (21:2), 'n Siriese manuskrip van dié evangelie noem ook ene "Judas Tomas" (14:22). Buite die Nuwe Testament verwys die apokriewe Handelinge van Tomas uit die 3de eeu na ene "Judas Tomas".
Andersyds kom in die Nuwe Testament vyf mans met die naam Judas voor. Dit is onbekend of een van hulle die byname Didymus of Tomas gehad het. Ook een van Mani se dissipels het die naam Tomas gedra.
Moontlik het 'n onbekende outeur die indruk probeer skep dat die logia deur die apostel Didimus Tomas geskryf is. Volgens die [[Evangelie volgens Johannes]] was hy die mees geskikte kandidaat aan wie ongewone gedagtegange sou kon toegeskryf word. Andersyds beweer die Evangelie van Tomas dat elke mens tenminste oor 'n potensiële verbintenis tot 'n hemelse engel of sogenaamde ewige ewebeeld sou beskik
Dit is ook opmerklik dat die Evangelie van Tomas daarnaas op 'n prominente plek (Log 12) ook na Jesus se broeder Jakobus verwys. Hy het moontlik ou tradisies bewaar
== Oorsprong ==
Line 41 ⟶ 40:
In die Asiatiese gebied het [[Eusebius van Caesarea]] 'n Evangelie volgens Tomas by die suiwer heterodokse apokriewe gereken en dit in een groep met die Evangelies van Petrus en Matthias ingedeel. Ook Philippus van Side verklaar omtrent [[430]] in aansluiting op Eusebius in 'n fragment van sy kerkgeskiedenis dat "die meeste Oues" die Evangelie van Tomas net soos dié van die Hebreërs en dié van Petrus "volledig verwerp" en beweer dat "hierdie skrifte die werke van ketters sou wees".
'n Aantal Griekse outeurs reken 'n "Evangelie volgens Tomas" by die skrifte wat deur die Manigeërs gebruik of
Die Pseudo-Gelasiaanse Dekreet sluit by sy katalogus van ''libri non recipiendi'' ook 'n ''Evangelium nomine Thomae, quibus Manichaei utuntur, apocryphum'' in. Dit is nie duidelik of daar na die Evangelie van Tomas of die Kindheids-evangelie van Tomas verwys word nie. Dieselfde geld vir nog twee verwysings na 'n Evangelie van Tomas
== Verhouding tot Gnosis en Manigeïsme ==
Line 56 ⟶ 55:
== Bronne en verdere leesstof ==
* Klaus Berger en Christiane Nord: ''Das Neue Testament und frühchristliche Schriften''. Insel Verlag, Frankfurt am Main 2001, bl.645-670. ISBN 3-458-16970-9
* Erik van Ruysbeek, Marcel Messing: ''Das Thomasevangelium''. Patmos, Düsseldorf 2004. ISBN 3-491-69404-3
* Uwe-Karsten Plisch: ''Was nicht in der Bibel steht. Apokryphe Schriften des frühen Christentums.'' Deutsche Bibelgesellschaft 2006 ISBN 978-3-438-06036-5
* Reinhard Nordsieck: ''Das Thomas-Evangelium. Einleitung. Zur Frage des historischen Jesus. Kommentierung aller 114 Logien.'' Neukirchener Verlag, Neukirchen-Vluyn 2006 (3de druk) ISBN 3-7887-1867-6
* [[Elaine Pagels]]: ''Das Geheimnis des fünften Evangeliums : warum die Bibel nur die halbe Wahrheit sagt ; mit dem Text des Thomasevangeliums''. München : C. H. Beck 2004. ISBN 3-406-52242-4 (oorspronklike Amerikaanse uitgawe: ''Beyond Belief : The Secret Gospel of Thomas''. New York: Random House 2003)
* [[Gerhard Marcel Martin]]: ''Das Thomas-Evangelium. Ein spiritueller Kommentar''. Stuttgart: Radius-Verlag 2005. ISBN 3-87173-160-9
=== Aanlyn-boeke in ''The Gnosis Archive'' ===
{{
* Merillat, Herbert Christian: ''The Gnostic Apostle Thomas. Twin of Jesus''. (1997)
[[Kategorie:Evangelies|Tomas]]
| |||