Harm Oost: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
No edit summary |
Skryfwerk uitgebrei |
||
Lyn 1:
[[Beeld:Harm Oost.jpg|duimnael|regs|220px|Harm Oost.]]
'''Harm Oost''' (gebore in Oostwold, provinsie [[Groningen (provinsie)|Groningen]], op [[21 Julie]] [[1877]] – oorlede in Garsfontein, [[Pretoria]], op [[18 Mei]] [[1964]]) was 'n [[joernalis]], [[skrywer]] en [[politikus]]. Die [[Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge]] het hom per geleentheid beskryf as "een van die kleurrykste figure in die wordingsgeskiedenis van die Afrikanervolk"<ref name=":0">Afrikaner Geskiedenis: <nowiki>http://www.afrikanergeskiedenis.co.za/generaals/biografiese-profiele/harm-oost/</nowiki></ref>.
== Vroeë lewe ==
Hy het op 18-jarige leeftyd in die [[Transvaal]] aangekom uit [[Nederland]] as onderwyser en skoolgehou in die distrik [[Pretoria]] asook op [[Louis Trichardt]]. Oost het hom dadelik met die Boerevolk en sy Republikeinse staatsvorm vereenselwig. Met die uitbreek van die [[Tweede Vryheidsoorlog]] het hy aangesluit by die Zoutpansberg-kommando en geveg in die veldslae van [[Slag van Colenso|Colenso]], [[Slag van Spioenkop|Spioenkop]] en [[Slag van Pietershoogte]]. Hy word gevange geneem by [[Boshof]] as lid van die los kommando wat agter die Engelse linies met dinamiet gewerk het en na [[St. Helena]] as banneling gestuur. Hy is ter dood veroordeel, maar is op die laaste oomblik deur lord Methuen se tussenkoms begenadig.<ref>{{af}} Nienaber, P.J. 1949. ''Hier Is Ons Skrywers! Biografiese Sketse van Afrikaanse Skrywers''. Johannesburg: Afrikaanse Pers-Boekhandel.</ref> In 1904 het hy teruggekeer na die Transvaal en 'n onderwyser geword<ref name=":0" /> in die Christelike Nasionale Onderwysbeweging, waarna hy hom aansluit by die redaksie van ''[[Die Volkstem|De Volksstem]]''.
Oost was die assistent van die adjunk-hoofredakteur, [[Gustav Preller]]. Van omstreeks 1908 af het Oost min of meer onafhanklik van die hoofkoerant opgetree toe hy 'n landbou-byblad met die naam ''De Boer'' moes behartig. Die hoofblad het genl. [[Louis Botha]] van die [[Suid-Afrikaanse Party]] se politiek ondersteun en die byblad dié van genl. [[J.B.M. Hertzog]], later stigter van die [[Nasionale Party]].
Lyn 54:
== Skrywer ==
Reeds in [[1901]] publiseer hy sy bundel realistiese ''Schetsen uit Zuid-Afrika'' in Nederlands. Uit hierdie tyd is ook die reeks van drie romans in Nederlands geskrewe oor die [[Anglo-Boereoorlog]], ''Gevonden'', ''Geroepen'' en ''Gestreden''.
In ''Ou Daniël'' is die dialoog in Afrikaans maar die toneelaanduidings in Nederlands. Hierdie is ʼn eerste poging tot ʼn maatskaplike probleemdrama in Afrikaans en is so ʼn vroeë voorloper van die latere werke van Grosskopf en Fagan. Die drama handel oor die pogings van ʼn ou boer om sy grond teen gewetenlose uitbuiters te beskerm, sodat hy kan voortgaan met sy konserwatiewe en etiese landelike leefwyse, in stede van ʼn suiwer materialistiese bestaan. Dit is ook die eerste uitbeelding van die armblanke in die Afrikaanse letterkunde<ref>Esat: <nowiki>http://esat.sun.ac.za/index.php/Harm_Oost</nowiki></ref>.
Hy skryf ook verskeie nie-fiksie werke. ''Wie is die skuldiges?'' is sy herinneringe aan die [[Maritz-rebellie|1914-Rebellie]]<ref>Esaach: <nowiki>http://www.esaach.org.za/index.php?title=Oost,_Harm</nowiki></ref>, volgens sy mededeling geskryf in opdrag van ʼn versoek van generaal [[Christiaan de Wet]] dat die nageslag die waarheid moet weet. Hierdie waarheid is volgens hom dat generaals [[Louis Botha]] en [[Jan Christian Smuts|Jan Smuts]] die skuldiges was wat bloed op hulle hande gehad het in die Rebellie van 1914. Hulle het hulle rug op hulle volk gedraai en op hulle eie mense geskiet. Smuts het selfs sover gegaan om vir [[Jopie Fourie]] op [[20 Desember]] [[1914]] te laat teregstel, ondanks die smeekbedes van duisende Afrikaners.
Saam met [[Hjalmar Reitz]] en I.M. Goodman skryf hy ook ''Die Nasionale Boek'', wat ʼn geskiedenis is van die ontstaan en groei van die [[Nasionale Party]] en wat dit bereik het en kort lewensbeskrywings bevat van sy stigters, leiers en ondersteuners. ''Ons land en ons volk'' van [[1932]] sluit hierby aan en is ʼn Nasionale jaarboek. Saam met [[J.F.W. Grosskopf]] vertaal hy ''ʼn Chamberlain tegen Engeland: Duitse oorlogsopstellen door een Engelsman'' wat in [[1917]] gepubliseer word.
== Sterfte ==
Harm Oost is oorlede op sy plaas in die ouderdom van 87 op [[18 Mei]] [[1964]] ná 'n aanval van 'n beroerte.
==
Na sy dood rig die Afrikaanse Skrywerskring ʼn gedenkplaat op sy graf in Pretoria op, wat op [[25 Oktober]] [[1969]] onthul word.
{{Verwysings}}▼
== Publikasies ==
Werke wat uit sy pen verskyn sluit in<ref>Digitale Bibliotheek voor Nederlandse Letteren: <nowiki>http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=oost053</nowiki></ref><ref>Worldcat: <nowiki>http://www.worldcat.org/search?q=au%3AOost%2C+Harm%2C&qt=hot_author</nowiki></ref>:
{| class="wikitable"
!Jaar
!Naam van publikasie
|-
|1901
|''Schetsen uit Zuid-Afrika''
''Gevonden''
|-
|1902
|''Geroepen''
|-
|1903
|''Gestreden''
|-
|1906
|''Ou Daniël''
|-
|1931
|''Die Nasionale boek'' (saam met Hjalmar Reitz en I.M. Goodman)
|-
|1932
|''Ons land en ons volk''
|-
|1956
|''Wie is die skuldiges?''
|}
=== Vertaling ===
{| class="wikitable"
!Jaar
!Naam van publikasie
|-
|1917
|''ʼn Chamberlain tegen Engeland: Duitse oorlogsopstellen door een Engelsman'' – H.S. Chamberlain (saam met J.F.W. Grosskopf)
|}
== Bronne ==
* {{af}} [[P.J. Nienaber|Nienaber, P.J.]] ''Hier Is Ons Skrywers! Biografiese Sketse van Afrikaanse Skrywers''. Johannesburg: Afrikaanse Pers-Boekhandel.▼
* {{af}} Swart, dr. M.J. (voorsitter redaksiekomitee). 1980. ''Afrikaanse kultuuralmanak''. Aucklandpark: Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge.▼
* {{af}} Potgieter, D.J. (ed). 1973. ''[[Standard Encyclopaedia of Southern Africa]]''. Cape Town: Nasionale Opvoedkundige Uitgewery (Nasou).▼
=== Boeke ===
* Antonissen, Rob. ''Die Afrikaanse letterkunde van aanvang tot hede''. Nasou Beperk Derde hersiene uitgawe Tweede druk 1964
* Dekker, G. ''Afrikaanse Literatuurgeskiedenis.'' Nasou Beperk Kaapstad Elfde druk 1970
* Kannemeyer, J.C. ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1''. Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk 1984
* Kannemeyer, J.C. ''Die Afrikaanse literatuur 1652-2004.'' Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005
* Lindenberg, E. (red.) ''Inleiding tot die Afrikaanse letterkunde''. Academica Pretoria en Kaapstad Vierde uitgawe Eerste druk 1973
▲*
* Nienaber, P.J.; Senekal, J.H en Bothma, T.C. ''Mylpale in die geskiedenis van die Afrikaanse letterkunde.'' Afrikaanse Pers-Boekhandel Tweede hersiene uitgawe 1963
* Nienaber, P.J. et al. ''Perspektief en Profiel''. Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Derde hersiene uitgawe 1969
▲*
▲*
* Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel I''. J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998
* Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel 3'' .Van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 2006
=== Tydskrifte en koerante ===
* Coetzee, Abel. ''Oom Harm Oost''. Tydskrif vir Letterkunde. Nuwe reeks 8 no. 1, Februarie 1970
=== Ongepubliseerde dokumente ===
* Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein. Oost, Harm – Biografie
{{DEFAULTSORT:Oost, Harm}}
[[Kategorie:Suid-Afrikaanse politici]]
| |||