P.J. Cillié: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Foto bygevoeg |
No edit summary |
||
Lyn 1:
[[Lêer:P.J. Cillié.jpg|duimnael|P.J. Cillié]]
'''P.J. Cillié''' (*[[18 Januarie]] [[1917]], [[Stellenbosch]] –†[[20 Oktober]] [[1999]], [[Kaapstad]]) was 'n [[joernalis]] en later redakteur van ''[[Die Burger]]'' en voorsitter van die direksie van [[Naspers|Nasionale Pers]]. Hy skryf ook gereelde rubrieke vir ''Die Burger'' wat later gebundel word.<ref>Stellenbosch Writers: http://www.stellenboschwriters.com/cilliepiet.html</ref>
== Lewe en werk ==
=== Vroeë lewe en herkoms ===
Petrus Johannes Cillié is op 18 Januarie 1917 op Stellenbosch gebore as die tweede jongste seun en een van sewe kinders van die gesin. Sy vader is professor Gabriël Gideon Cillié, die eerste rektor van die [[Universiteit van Stellenbosch]] nadat dit van naam verander het vanaf Victoria Kollege, en Maria Elizabeth van Niekerk, leier in die Afrikaanse Christelike Vroue Vereniging. Hy het vier broers (Charl Daniel, Johannes Hendrik, Gabriël Gideon en Sybrand Johannes van Niekerk) en twee susters (Angelique Maria en Martha Helena).<ref>Geni: https://www.geni.com/people/Petrus-Johannes-Cilli%C3%A9/6000000039625182008</ref>
=== Opleiding en loopbaan as joernalis ===
Sy skoolopleiding is aan Stellenbosch Boys High School (later [[Paul Roos Gimnasium]]), waar hy in [[1935]] matrikuleer en tweede geplaas word in die Kaapprovinsie. Hy behaal onderskeidings in [[Engels]], [[Latyn]], [[Grieks]], [[Wiskunde]] en [[Skeikunde]]. Hierna studeer hy verder aan die Universiteit van Stellenbosch en behaal in 1935 die B.Sc.-graad in Wiskunde en Fisika met lof.
Onmiddellik hierna begin hy op 1 Desember 1935 sy loopbaan as joernalis by ''Die Burger''. Hy word bevorder tot hoofsubredakteur net voor die [[Tweede Wêreldoorlog]], word daarna buitelandse redakteur in [[1944]] en in [[1945]] assistent-redakteur terwyl hy steeds buitelandse redakteur bly. Gedurende die [[1948]] verkiesing word hy geskuif na binnelandse en politieke aangeleenthede en vanaf [[1 April]] [[1954]] tot Junie [[1977]] is hy redakteur. Hy is veral bekend vir sy politieke rubriek wat onder die skuilnaam Dawie in hierdie koerant verskyn en hy behartig ook die ''Trinkie''-rubriek. Teen die einde van 1977 word hy nie-uitvoerende voorsitter van [[Nasionale Pers]] Beperk se raad van direkteure en onder sy leierskap neem hierdie groep die drie swart publikasies, ''[[City Press
=== Lewe na aftrede ===
Na sy aftrede aan die einde van 1977 word die nagraadse Departement van Joernalistiek aan die Universiteit van Stellenbosch op sy inisiatief gestig en is hy vanaf [[1978]] tot [[1983]] verbonde aan hierdie departement, waarna hy vanaf [[1984]] lid is van die Raad van die Universiteit van Stellenbosch. Hy lewer in 1981 die [[N.P. van Wyk Louw]]-gedenklesing onder die titel ''Van Wyk Louw se rol in die vrymaking van die Afrikaner''.
Gedurende sy loopbaan gaan hy ook op verskeie buitelandse sendings. In
=== Persoonlike lewe en sterfte ===
Hy trou op [[13 Augustus]] [[1936]] met Elizabeth Frederika Bester van [[Hopefield]] en hulle het twee dogters, Maria Elisabeth en Angelique Marya. In sy vrye tyd is hy ’n vaardige klavier- en orrelspeler en behartig selfs vir ’n ruk die orrelspel in die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|NG Kerk]] Bloubergstrand. Sy vrou is op [[15 Junie]] [[1997]] oorlede en hy is op 20 Oktober 1999 in sy huis in [[Oranjezicht]] in [[Kaapstad]] oorlede.<ref>Anoniem. ''Naspers verloor groot gees.'' Die Burger, 21 Oktober 1999</ref>
== Skryfwerk ==
=== Bundels ===
Uit sy verspreide artikels en aantekeninge word die bundel ''Tydgenote''<ref>Meiring, Piet. Tydskrif vir Geesteswetenskappe. Jaargang 21 no. 2, Junie 1981</ref> saamgestel oor mense van betekenis uit die openbare lewe wat hy geken het.
''Eet jou rape eerste''<ref>Van Reenen, Rykie. Die Burger, 12 Desember 1980</ref> is ’n bundel waarin hy essays en geleentheidstukke oor allerhande alledaagse onderwerpe bundel. “''Trinkie''” is ’n keur deur Rykie van Reenen uit sy bydraes tot hierdie rubriek in ''Die Burger''.
[[Koos Human]] neem ''Mamba skryf vir omie Matys'' uit ''Trinkie'' op in sy bloemlesing ''Willekeur''.
''Baanbrekers vir vryheid'' (gedagtes oor [[Afrikaners]] se rol in [[Suid-Afrika]]) word in [[1990]] genomineer vir die Rapportprys.
=== Kinderverhale ===
''Glippie en Slippie'' is ’n kinderverhaal.
Hy lewer ook ’n bydrae as vertaler van kinderboeke.
=== Ander skryfwerk ===
Benewens boeke in sy eie naam maak Cillié vele bydraes tot ander boeke en lewer talle bydraes tot tydskrifte, asook ’n aantal akademiese lesings. Merwe Scholtz neem ''My vader, G.G. Cillié'' op in die versamelbundel ''Vertellers'' en ''Die engeltjie wat agtergebly het'' in ''Vertellers 2''.
== Eerbewyse ==
Sedert 1965 is hy lid van die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]]. In [[1975]] vereer die Universiteit van Stellenbosch hom met ’n eredoktorsgraad (D.Litt. (honoris causa)) en hy verower die Markus Viljoen-medalje vir Afrikaanse joernalistiek in
== Publikasies ==
Werke wat uit sy pen verskyn sluit in:<ref>Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Cilli%C3%83%C2%AB,_Petrus_Johannes</ref><ref>Worldcat: http://www.worldcat.org/identities/np-cillie,%20petrus%20johannes/</ref><ref>Worldcat: http://www.worldcat.org/search?q=au%3ACillie%CC%81%2C+P.+J.&qt=hot_author</ref>
{| class="wikitable"
!Jaar
Line 87 ⟶ 88:
* Kannemeyer, J.C. ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1''. Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk 1984
* Kannemeyer, J.C. ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2''. Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983
* Kannemeyer, J.C. ''Die Afrikaanse literatuur
=== Tydskrifte en koerante ===
|