Deiksis: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
kNo edit summary
kNo edit summary
Lyn 14:
: Wil ''jy'' saamgaan?
: Hulle het ''my'' probeer seermaak, maar ''sy'' het my te hulp gesnel.
In tale (soos Afrikaans) met geslagtelike (gendered) voornaamwoorde, word die derdepersoon-manlike voornaamwoord as verstekvorm gebruik wanneer “dit” nie gepas is nie, maar die geslag van die voorafgaande term nie bekend of toepaslik is nie.
 
Byvoorbeeld:
Lyn 20:
 
==== Plek ====
Plekdeiksis, ook bekend is ruimtelike deiksis, is gemoeid met die ruimtelike liggings wat op die uitlating betrekking het. Net soos persoonsdeiksis, kan die plek dié van die spreker en aangespreekte wees, of dié van die persone of objekte waarna daar verwys word. Die mees algemene Afrikaanse voorbeelde is die bywoorde “'''hier'''” en “'''daar'''” en die aanwysende voornaamwoorde "'''hierdie'''” en “'''daardie'''”, alhoelwealhoewel dit glad nie die enigste deiktiese woorde is nie.
 
'n Paar voorbeelde:
Lyn 26:
: <span>Ons sal die standbeeld ''hier'' plaas</span>''.''
: Sy het ''daar'' gesit.
Tensy anders aangedui, het plektdeiktieseplekdeiktiese terme gewoonlik betrekking op die ligging van die spreker, soos in
: Die winkel is <span>''oorkant'' </span>''die straat,''
wanneer “oorkant die straat” beteken “aan die oorkant van die straat waar ek nou is.” Alhoewel "hier" en "daar" dikwels gebruik word om na liggings naby aan en ver van die spreker te verwys, kan "hier" ook na die ligging van die aangespreekte verwys indien hy of sy nie op dieselfde plek as die spreker is nie. Met ander woorde, alhoewel
Lyn 48:
 
==== Diskoers ====
Diskoersdeiksis, ook bekend as teksdeiksis, verwys na die gebruik van uitdrukkings binne 'n uitlatinginguitlating wat na gedeeltes van die [[diskoers]] verwys wat die uitlating bevat — insluitend die uitlating self. In
: ''Dit (soos in "hierdie")'' is 'n wonderlike storie.
verwys "dit" byvoorbeeld na 'n daaropvolgende gedeelte van die diskoers, en in
Lyn 54:
verwys "dit" na 'n vorige gedeelte van die diskoers.
 
Daar moet 'n onderskeid tussen diskoersdeiksis en anaforiese woordegebruikwoordgebruik getref word. Anafore kom voor wanneer 'n uitdrukking na dieselfde referent as 'n vorige term verwys, soos in
: Matthew is 'n ongelooflike atleet; ''hy'' het eerste in die wedloop gekom.
Lyons wys daarop dat 'n uitdrukking tegelykertyd deikties en anafories kan wees. In sy voorbeeld