Amoer: Verskil tussen weergawes

| oorsprong = KruispuntSaamvloei van [[Argoen]] en [[SchilkaSjilka]]

| stroomgebied_lande = [[Rusland]], [[Volksrepubliek van SjinaChina]]

Die '''Amoer''' ([[Russies]]: Амур), '''Heilong Jiang''' ([[SjineesChinees]]: 黑龙江) of '''Sahaliyan Ula''' ([[Mantsjoe]]) is die wêreld se negende langste [[rivier]] en vorm die grens tussen die [[Russiese Verre-Ooste]] en Noordoos-[[SjinaChina]] ([[Mantsjoerye]]).

In baie historiese geskrifte word na bogenoemde twee gebiede verwys as onderskeidelik [[Buite-Mantsjoerye]] ([[Russiese Mantsjoerye]]) en [[Binne-Mantsjoerye]]. Die SjineseChinese provinsie [[Heilongjiang]] aan die suideroewer sowel as die Russiese [[Amoer-oblast]] '''Amoer''' aan die noorderoewer is na die rivier genoem. Die naam "Swartrivier" (''sahaliyan ula'') is deur die [[Mantsjoes]] en die [[Qing-dinastie]] gebruik – hulle het die rivier as heilig beskou.

Die Amoer het altyd ’n belangrike rol gespeel in die betrekkinge tussen [[Rusland]] en [[SjinaChina]]. In [[1689]] is die [[Argoen-rivier]]rivier as die grens tussen die lande vasgestel ná ’n botsing by die Amoer. Twee eeue later het die Russe die verswakking van die Qing-dinastie uitgebuit en is die grens in 1858 by die [[Verdrag van Aigun]] na die Amoer verskuif.

Deur die tyd het gereelde grenskonflikte oor die rivier plaasgevind – die ergstes was in 1900 met die verdrywing van die SjineseChinese uit [[Blagowesjtsjensk]] in die Amoer-oblast en die botsing tussen die [[Sowjetunie]] en SjinaChina in 1969 oor ’n paar eilande. Eers in 2005 is ’n volledige ooreenkoms oor laasgenoemde bereik.

Sedert die middel van die [[20ste eeu]] verskuif die bedding van die Amoer algaande noordwaarts, ’n proses wat versnel word deur SjineseChinese bouwerk soos studamme. Dit het ’n oorstromingsgevaar tot gevolg, veral vir die stad [[Chabarofsk]].

Die Amoer ontstaan uit die noordelike rivier die [[Sjilka-rivier|Sjilka]], waarvan die water kom uit die [[Henti-gebergte]] in [[Mongolië]] en die suidelike rivier die [[Argoen-rivier|Argoen]], wat weer ontspring in die [[Groot Hinggan-gebergte]] in die noordooste van SjinaChina. Die twee riviere kom by die SjineseChinese dorp [[Moguhe]] in die Heilongjiang-provinsie bymekaar en vorm die Amoer.

Die rivier vloei daarna ooswaarts deur ’n uiteenlopende landskap van [[woestyn]]e, [[steppe]], [[toendra]] en [[taiga]] in die rigting van die [[Stille Oseaan]] se kus. Suidwes van die Russiese stad [[Nikolajefsk aan die Amoer]] vloei die rivier in die [[Straat van Newelskoi]], ’n onderdeel van die [[Straat van Tartarye]] wat die eiland [[Sachalin]] van die vasteland skei. Die Straat van Tartarye is direk verbind aan [[See van Ochotsk]] noord daarvan en die [[Japannese See van Japan]] suid daarvan.

Die Amoer se belangrikste sytakke is die [[Zeja-rivier|Zeja]], [[Boereja-rivier|Boereja]], [[Amgoen-rivier|Amgoen]], [[Songhua-rivier|Songhua]], [[Toengoeska-rivier|Toengoeska]], [[Oessoeri-rivier|Oessoeri]] en [[Anjoei-rivier|Anjoei]].

As die Sjilka se sytak die [[Onon-rivier|Onon]] bygereken word, is die Amoer se rivierstelsel sowat 4 000 km lank.

=== SjinaChina ===