Geskiedenis van die Kaapkolonie: Verskil tussen weergawes

Die geskrewe '''geskiedenis''' van die area bekend as die '''Kaapkolonie''' (en later as die [[Kaapprovinsie]]) in [[Suid-Afrika]] het begin toe [[Bartolomeus Dias]], 'n [[Portugal|Portugese]] ontdekkingsreisiger, die [[Kaap die Goeie Hoop]] in [[1488]] ontdek het. Later het [[Vasco da Gama]] in [[1497]] langs die hele kus van Suid-Afrika gevaar terwyl hy onderweg na [[Indië]] was. Die [[Portugese]] was slegs geintereseed in die rykdom van [[Asië]] en het nie belang gestel om 'n permanenete nedersetting in die [[Kaapkolonie|Kaap]] te stig nie. Die [[NederlandNederlanders]]ers het wel besluit om 'n handelstasie te stig sodat hulle skepe met water en ander voorrade kon aangevul kon word vir die reis na die ooste. Dit was dus slegs as 'n halfwegstasie beskou en die aanvanklike doel was nie om 'n kolonie te vestig nie.

Ná hul terugkeer na HollandNederland probeer van die oorlewendes die [[Verenigde Oos-Indiese Kompanjie]] oortuig om 'n handelsentrum in die Kaap te open.

'n Nederlandse ekspedisie van 90 [[Calvinisme|Calvinistiese]] setlaars, onder leiding van [[Jan van Riebeeck]] en die [[Politieke Raad]], stig die eerste permanente nedersetting naby die [[Kaap die Goeie Hoop]] in [[1652]]. Jan van Riebeeck was op een van die reddingskepe wat die gestrande seevaarders gered het en ná hy die land gesien het, het hy besluit om later weer terug te keer na die Kaap. Hulle kom in die hawe van die moderne [[Kaapstad]] aan op [[6 April]] [[1652]] met vyf skepe: die ''Reijer'', die ''Oliphant'', die ''Goede Hoop'', die ''Walvisch'' en die ''Dromedaris''. Die Kaap was onder Nederlanse bestuur vanaf 1652 tot 1695 en weer vanaf 1803 tot 1806. <ref>J. A. Heese, Die Herkoms van die Afrikaner 1657 -– 1867. A. A. Balkema, Kaapstad, 1971. CD Colin Pretorius 2013. ISBN 978-1-920429-13-3. Bladsy 15.</ref> Die Kolonie[[Nederlandse Kaapkolonie]] self begin in [[1671]] met die eerste aankoop van grond vanaf die [[Khoikhoi]] buite die grense van die [[fort]] wat deur Van Riebeeck gebou is.

Die eerste koloniste was, vir die groter deel, vanuit die laer werkersklas en het min omgegee vir die ontwikkeling van 'n Kolonie, maar ná 'n Kommissaris in [[1685]] aangestel is om meer setlaars te trek, het 'n meer immigrante begin aankom wat hulle permnent hier wou vestig. [[Frankryk|Franse]] [[vlugteling]]e begin ook in die Kaap aankom nadat hulle [[Frankryk]] verlaat het na die opsegging van die [[Edik van Nantes]]. Hierdie klein groep immigrante het 'n merkbare invloed op die karakter van die Nederlandse setlaars gehad. As gevolg van die instelling van 'n beleid deur die VOC wat eksklusiewe [[Nederlandse taal|NederlandstaligeNederlands]]talige onderrig verplig het, asook streng wette van samekoms, het die Franse [[Hugenoot|Hugenote]] teen die middel van die [[18de eeu]] nie meer 'n aparte identiteit gehandhaaf nie en die kennis van [[Franse taal|Frans]] het verdwyn. Hulle is ge-assimuleergeassimuleer in die plaaslike bevolking.

Die Kaapse koloniste het uiteindelik al die grond na die noorde en ooste vanaf hul basis by [[Kaapstad]] van die [[Khoikhoi]] in besit geneem. Baie Khoikhoi is in die daaropvolgende oorloe gedood. Behalwe díé wat in oorloë gesterf het, is hele Khoikhoistamme uitgewis deur [[pokke]]-[[epidemie]]s in [[1713]] en [[1755]]. 'n Paar oorblywende stamme het hul onafhanklikheid behou, maar die oorgrote meerderheid van die Khoikhoi het as veewagters begin werk vir die koloniste. Die Nederlandse regering het in [[1787]] 'n wet in plek gestel wat die [[nomadiesNomade|nomadiese]]e Khoikhoi aan sekere beperkings onderhewig gemaak het. Die direkte gevolg van hierdie wet was om die Khoikhoi nóg meer afhanklik van die koloniste te maak, of om hulle te dwing om noordwaarts, heeltemal verby die koloniale grens te migreer. Díé van hulle wat weggetrek het moes wees die vyandigheid van hul ou vyande, die [[San]], in die gesig staar, wat op die vlaktes van die [[Nieuwveldberg|Nieuwveld]]- en [[SneeuwbergSneeuberge]]e tot by die [[Oranjerivier]] gewoon het.

Soos die koloniste in die binneland inbeweeg het, het hulle met die San in kontak gekom. Veediefstal het algemeen voorgekom en die boere moes drasties optree om hulle vee te beskerm. Hulle het Komandos op die been gebring en onder beheer van Veldkornette en Kommodante het hulle 'n georganiseerde front gevorm. Namate die bevolking toegeneem het, het die stelsel van Plaaslike Regering ontwikkel.

Die Nederlandse koloniste het ook [[slaafSlawerny|slawe]] vanaf [[Indië]], [[Indonesië]], [[Madagaskar]] en [[Mosambiek]] ingevoer. Vermenging tussen blanke koloniste en slawe het die kern gevorm van die ontstaan van die [[Kaapse Kleurlinge]], wat tans die meerderheid van die bevolking in die [[Wes-KaapprovinsieKaap]]provinsie uitmaak.

[[Lêer:Nederlandse Kaapkolonie.svg|thumb|200pxduimnael|Groei van die Nederlandse Kaapkolonie]]

Nie die stryd met die inheemse bevolking of die gesukkel om [[landbou]] winsgewend in die [[Karoo]] of [[veld]] te maak het die vooruitgang van die koloniste sóveel teruggehou as die noue en tiranniese beleid wat die VOC ingeneem het nie. Die Kompanjie het die kolonie se beleid van ope immigrasie gestop, die handel gemonopoliseer, die administratiewe, wetgewende en regsprekende magte in een liggaam saamgesnoer, die boere voorgeskryf watter gewasse om te verbou, groot persentasies van elke oes opgeëis en hulle lewe moeilik gemaak; dit het gelei tot verminderde verdere ontwikkeling van industrie en ondernemings. Dit het gelei tot 'n afkeer van die VOC, en 'n vryheidsgesinde uitkyk het ontwikkel wat die [[boere]] gekenmerk het vir baie geslagte. Hulle strewe om te ontsnap van die onderdrukking van die VOC het die boere genoop om verder en verder weg te [[trek]] van die regeringsetel. Die Kompanjie, in 'n poging om hierdie emigrante te beheer, het 'n magistraat ([[Drostdy]]) op [[Swellendam]] in [[1745]] gesetel, en nóg een op [[Graaff-Reinet]] in [[1786]]. Die owerhede het die [[Gamtoosrivier]] as die oostelike grens van die kolonie bestempel, maar die trekkers het dit binnekort oorgesteek. In 'n poging om botsing met die '[[Swart]]stamme' (die [[Xhosa]]) te verhoed het die Nederlanders ingestem om in [[1780]] die [[Groot-Visrivier]] die grens van die kolonie te maak. In [[1795]] het die swaar-belaste boere van die grensdistrikte, wat geen beskerming teen die Xhosa geniet het nie maar self onderwerp is aan streng reëls deur die owerhede in Kaapstad en in [[Europa]], die amptenare van die VOC uitgedryf en onafhanklike regerings by [[Colonie van Swellendam|Swellendam]] en [[Republiek van Graaff-Reinet|Graaf-Reinet]] opgestel.

Nederland is deur die [[Franse Weermag]] oorwin onder die leierskap van [[Napoleon Bonaparte|Napoléon Bonaparte]] in [[1795]]. [[Groot-Brittanje]] het dadelik op hierdie swakheid van die Nederlandse grondgebiede reageer, en die Britse weermag, onder [[James Henry Craig|Generaal Sir James Henry Craig]] vaar na [[Kaapstad]] om die kolonie te beskerm namens die [[Stadhouer]] [[Willem V van Oranje|Prins Willem V van Oranje]] teen die Franse. Die goewerneur van Kaapstad het eers geweier om enige instruksies van die prins te gehoorsaam, maar na die Britte gedreig het om kragdadig op te tree het hy ingestem. Wat sake nóg vererger het was die feit dat die Khoikhoi hulle vorige meesters verlaat het en na die Britte gestroom het. Die boere van Graaff-Reinet het nie oorgegee tot 'n weermag teen hulle gestuur is nie, en in [[1799]] en weer in [[1801]] het hulle in [[opstand]] gekom. In [[Februarie]] [[1803]], as gevolg van die [[Vrede van Amiens]], het die kolonie onder die beheer van die [[Bataafse Republiek]] gekom, wat vele nodige veranderings gebring het, net soos die Britte gedurende hul agtjarige regering van die kolonie gemaak het: een van Generaal Craig se eerste optredes was die afskaffing van marteling tydens regstoepassing.