Nikolaas II van Rusland: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
kNo edit summary
Lyn 149:
Nadat die Tweede Doema soortgelyke probleme as die Eerste ervaar het, het die nuwe eerste minister, Stolipin (vir wie Witte as "reaksionêr" beskryf het), die Doema eensydig ontbind en die verkiesingswette so verander dat toekomstige Doemas ’n konserwatiewer aard het en dat hulle oorheers word deur die liberaal-konserwatiewe [[Oktobristeparty]] van Aleksander Goetsjkof. Stolipin, ’n bekwame politikus, het ambisieuse planne gehad vir hervorming. Dit het ingesluit die beskikbaarstelling van lenings aan die laer klasse om grond te kan koop, met die doel om ’n boereklas lojaal aan die kroon te skep. Toe die Doema vyandig bly, het Stolipin egter nie gehuiwer nie om artikel 87 van die grondwet op te roep wat die tsaar in staat stel om "dringende en buitengewone" noodmaatreëls af te kondig "tydens die reses van die Staasdoema".
 
Die Derde Doema het ’n onafhanklike liggaam gebly. Hierdie keer was die lede versigtig. In plaas daarvan dat hulle met ywer probeer regeer het, het opponerende partye saamgewerk om die liggaam as ’n geheel te ontwikkel. Hulle het mag probeer behou deur hul vingers op die nasionale "beursie" te hou. Hulle het die reg gehad om ministers agter geslote deure te ondervra oor hul voorgestelde uitgawes. Hierdie sessies, wat deur Stolipin onderskryf is, was vir albei kante opvoedkundig en mettertyd is wedersydse antagonisme vervang deur weersydse respek. Selfs op die gebied van militêre uitgawes, waar die Oktober-manifes duidelik besluite aan die keiser oorlaat, was ’n Doemakommissie aan die werk. Dit het bestaan uit aggressiewe patriotepatriotte wat nie minder gretig as Nikolaas was om die gevalle eer van die Russiese weermag te herstel nie, en die kommissie het dikwels uitgawes aanbeveel wat meer was as wat voorgestel is.
 
[[Lêer:Stolypin monument Kyiv 1.jpg|duimnael|links|upright|Die monument vir Stolipin in Kiëf.]]
Mettertyd het Nikolaas ook meer vertroue in die Doema gekry. "Hierdie Doema kan nie daarvan beskuldig word dat hulle die mag probeer oorneem nie en daar is geen rede om met hulle vas te sit nie," het hy in 1909 aan Stolipin gesê.<ref name="massie246">[[#Massie1967|Massie (1967)]] bl. 246</ref> Ongelukkig is Stolipin se planne deur konserwaties aan die hof ondermyn. Reaksionêre soos prins Wladimir Orlof het voortdurend vir die tsaar vertel die blote bestaan van die Doema is ’n klad op outokrasie – iets wat keiserin Aleksandra in elk geval altyd geglo het. Stolipin, het hulle geskinder, is ’n verraaier en geheime rewolusionêr wat met die Doema saamsweer om die regte wat God aan die tsaar gegee het, te steel. Witte was ook heeltyd besig met ’n gekonkel teen Stolipin. Hoewel Stolipin niks met Witte se val te doen gehad het nie, het Witte hom blameer. Verder het Stolipin onwetend die tsarina kwaad gemaak. Hy het ’n ondersoek na Raspoetin gelas en die resultaat aan die tsaar gegee, wat dit gelees het maar niks gedoen het nie. Stolipin het ook eie reg gebruik en Raspoetin gelas om Sint Petersburg te verlaat. Aleksandra het heftig kapsie gemaak, maar Nikolaas het geweier om sy eerste minister teen te gaan.<ref name="massie247">[[#Massie1967|Massie (1967)]] bl. 247.</ref>
 
Teen die tyd van die sluipmoord op Stolipin deur Dmitri Bogrof, ’n student en polisie-informant, op 18 September 1911 in ’n teater in [[Kiëf]], was Stolipin moeg vir die laste van sy amp. Vir ’n man wat duidelike besluitneming verkies het, was dit frustrerend om saam met ’n tsaar te werk wat in fatalisme en mistisisme geglo het. Nikolaas het byvoorbeeld eenkeer ’n ongetekende dokumentedokument teruggestuur met die woorde: "Ondanks die mees oortuigende argumente ten gunste van ’n positiewe besluit in hierdie saak, dring ’n innerlike stem al hoe meer daarop aan dat ek nie verantwoordelikheid daarvoor aanvaar nie. Tot dusver het my gewete my nie in die steek gelaat nie. Daarom gaan ek in hierdie geval met wat dit vir my voorskryf. Ek weet jy glo ook '’n tsaar se hart is in die hande van God'. Laat dit so wees. Ek aanvaar ’n groot verantwoordelikheid voor God vir alle wette wat ek uitvaardig, en ek is te eniger tyd gereed om verantwoording te doen vir my besluit."<ref name="massie247" />
 
Aleksandra, wat geglo het Stolipin het die bande gesny wat haar seun lewend hou, het die eerste minister gehaat.<ref name="massie247" /> In Maart 1911, in ’n woedebui en met die stelling dat die tsaar nie meer vertroue in hom het nie, het Stolipin gevra om te bedank. Twee jaar tevore, toe hy terloops opgemerk het dat hy wil bedank, het Nikolaas vir hom gesê:
Lyn 189:
 
=== Eerste Wêreldoorlog ===
Op 28 Junie 1914 is [[aartshertog Frans Ferdinand van Oostenryk-Este]], die erfgenaam van die Oostenryk-Hongaarse troon, in [[Sarajevo]] in ’n sluipmoordaanvansluipmoordaanval gedood. ’n Oorlog was nie onafwendbaar nie, maar die leiers, diplomate en 19de-eeuse verbondskappe het ’n klimaat vir grootskaalse konflik geskep. Die begrip [[Pan-Slawisme]] en gedeelde etnisiteit het simpatie tussen Rusland en Serwië geskep. Territoriale konflik het gelei tot mededinging tussen Duitsland en Frankryk en tussen Oostenryk en Serwië, en as gevolg daarvan het bondgenootskapsnetwerke oor Europa ontwikkel. Die Drievoudige Entente en die [[Drievoudige Verbond]] is reeds voor die oorlog gevestig. Nikolaas wou nie Serwië alleen laat met die ultimatum deur Oostenryk-Hongarye nie, maar ook nie ’n oorlog ontketen nie. In ’n reeks briewe tussen hom en keiser Wilhelm II van Duitsland het albei hul hoop op vrede uitgespreek en elkeen het probeer om die ander sover te kry om terug te tree. Nikolaas het gehoop dat Rusland net aan die Oostenrykse grens sal hoef te mobiliseer om ’n oorlog met Duitsland te verhoed.
 
[[Lêer:Bundesarchiv Bild 183-R43302, Kaiser Wilhelm II. und Zar Nikolaus II..jpg|duimnael|upright|Nikolaas II (regs) en keiser Wilhelm II van Duitsland in 1905. Nikolaas dra ’n Duitse leëruniform en Wilhelm een van die Russiese husare.]]
Lyn 196:
Op 28 Julie het Oostenryk-Hongarye amptelik oorlog verklaar teen Serwië. Op 29 Julie 1914 het Nikolaas ’n telegram aan Wilhelm II gestuur met die voorstel dat die Oostenryk-Serwiese probleem aan die Haagse Konferensie voorgelê word. Wilhelm II het nie in sy antwoord die kwessie van die Haagse Konferensie aangeraak nie.<ref>[http://www.gutenberg.org/catalog/world/readfile?fk_files=1630347&pageno=1 The Evidence in the Case. A Discussion of the Moral Responsibility for the War of 1914, as Disclosed by the Diplomatic Records of England, Germany, Russia, France, Austria, Italy and Belgium], deur James M. Beck (James M. Beck – LL.D. Late Assistant Attorney-General of the U. S. Author of "The War and Humanity."), ([http://www.gutenberg.org/catalog/world/readfile?fk_files=1630347&pageno=81 p.81], [http://www.gutenberg.org/catalog/world/readfile?fk_files=1630347&pageno=106 bl. 106])</ref><ref>Palaeologus, M.G. (1991) ''[http://militera.lib.ru/memo/french/paleologue/index.html Tsarist Russia during World War]'', Moscow: International Relations, bl. 155, 156 (Russies); 1ste uitg.: Paléologue M.G. La Russie des Tsars pendant la grande guerre.— Paris: Plon, 1922. (Chapter XII); [http://www.gwpda.org/memoir/FrAmbRus/pal1-08.htm Maurice Paléologue. An ambassador's memoirs] (Volume 1, hoofstuk VIII)</ref><ref>Buchanan, G. (1923) [https://archive.org/stream/mymissiontorussi01buchuoft#page/200/mode/1up/search/+Hague ''My Mission to Russia and other diplomatic memories'']. Londen: Cassell. bl. 200. Archive.org. Besoek op on 1 Mei 2014.</ref><ref>Churchill, Winston (1931) ''The unknown war''. Londen: C. Scribner's Sons, bl. 170.</ref><ref>[[#Massie1967|Massie (1967)]] bl. 84, 320 in die Russiese uitgawe</ref><ref>Martin Gilbert. The First World War: A Complete History, 1994, bl. 27</ref><ref>John Keegan. The First World War, 1998, bl. 63</ref><ref>Hew Strachan, ''The First World War, Vol I: To Arms'' (2001), bl. 85</ref><ref>Hamilton, Richard F. and Herwig, Holger H. (2003) ''Origins of World War One'', Cambridge University Press, {{ISBN|0521817358}}, bl. 514</ref><ref>Zubov, Andrei (red.) (2010) ''History of Russia XX Century Volume I, 1894–1939'', AST Publishers, bl. 291</ref> Graaf Witte het aan die Franse ambassadeur, Maurice Paléologue, gesê die Russiese oogpunt van die oorlog was malligheid; Slawiese solidariteit was eenvoudig nonsens en Rusland sou nie enige baat by die oorlog vind nie.<ref>[[#Tames|Tames]], bl. 43</ref>
 
Rusland het op 30 Julie opdrag gegee vir algemene mobilisasie, maar wou steeds nie aanval as vredesonderhandelingvredesonderhandelinge sou plaasvind nie. Duitsland het uit reaksie op Russiese mobilisasie sy eie mobilisasieplanne aangekondig. Duitsland het Rusland gevra om binne die volgende 12 uur te demobiliseer.<ref>{{cite web|author=Josef und Ulli |url=http://www.geocities.com/Athens/Rhodes/6916/ww1.htm |title=Germany during World War One |publisher= |date= |accessdate=7 September 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20091018191920/http://geocities.com/Athens/Rhodes/6916/ww1.htm|archivedate=18 Oktober 2009 }}</ref> Toe die altimatum om 19:00 in Sint Petersburg verval, het die Duitse ambassadeur in Rusland met die Russiese minister van buitelandse sake, Sergei Sazonof, vergader en drie keer gevra of Rusland nie wou heroorweeg nie. Toe, met ’n handdruk, het hy die nota oorhandig waarin Rusland se uitdaging aanvaar word. Op 1 Augustus is oorlog verklaar. Binne minder as ’n week, op 6 Augustus, het Frans Josef die Oostenryk-Hongaarse oorlogsverklaring teen Rusland onderteken.
 
Met die uitbreek van oorlog op [[1 Augustus]] [[1914]] was Rusland heeltemal onvoorbereid.<ref name="tames42">[[#Tames|Tames]], bl. 42</ref> Voor die oorlog het die weermag 1&nbsp;400&nbsp;000 soldate gehad; met die mobilisasie het nog 3&nbsp;100&nbsp;000 reserwes bygekom en nog miljoene is op ’n gereedheidsgrondslag geplaas. In elke ander opsig was Rusland egter onvoorbereid vir oorlog. Duitsland het 10 keer meer treinspore per vierkante kilometer as Rusland gehad, en terwyl Russiese soldate gemiddeld 1&nbsp;290&nbsp;km moes reis na die front, het Duitse soldate minder as ’n kwart van dié afstand gereis. Rusland se swaarnywerheid was nog te klein om die enorme leërs toe te rus wat die tsaar op die been gebring het en die land se ammunisiereserwes was jammerlik klein. Daar was ’n tekort aan enigiets van wapens en vervoermiddels tot stewels.
Lyn 209:
Nederlae aan die front het wanorde tuis gekweek. Eers was Duitsers die teiken, en drie dae lank in Junie is winkels, bakkerye, fabrieke, privaat huise en langoedere van mense met Duitse vanne geplunder en afgebrand. Die woedende skare het hulle tot die regering gewend en geëis die keiserin moet in ’n klooster toegesluit, die tsaar afgesit en Raspoetin gehang word.
 
In Julie 1915 het koning [[Christiaan X van Denemarke]], ’n kleinneef van die tsaar, Hans Niels Andersen na Tsarskoje Selo gestuur met ’n aanbod om as bemiddelaar op te tree. Hy het verskeie kere tussen Londen, Berlyn en [[Petrograd]] gereis en in Julie die tsaar se ma, Maria Fjodorowna, gespreek. Nikolaas het koning Christian se aanbod van die hand gewys omdat hy gevoel het dit sou veraadverraad wees om ’n aparte vredesooreenkoms met die [[Sentrale Moondhede]] te teken terwyl sy bondgenote Brittanje en Frankryk in die oorlog bly.<ref>Hall, C (2006) ''Little Mother of Russia'', Holmes and Meier, {{ISBN|0841914222}}, bl. 264</ref>
 
Die energieke en bekwame generaal Aleksei Poliwanof het Soechomlinof as oorlogsminister vervang, maar dit het nie die strategiese posisie verbeter nie.<ref name="tames42" /> Ná die groot Russiese terugval en die verlies van [[Pole]] het Nikolaas die rol van hoofbevelvoerder in September 1915 oorgeneem nadat hy sy kleinneef groothertog Nikolaas afgedank het. Dit was ’n fout, want die tsaar is daarna persoonlik verbind met die voortdurende verliese aan die front. Hy was ook meestal ver weg van Sint Petersburg by die hoofkwartier in Mogilef, en toe die rewolusie in Petrograd uitbreek, kon hy dit nie keer nie. Eintlik was dit grootliks ’n simboliese stap, want alle belangrike militêre besluite is deur die stafhoof, generaal Michail Aleksejef, geneem en Nikolaas het nie veel meer gedoen as om die troepe en hospitale te inspekteer nie.<ref>King, Greg and Wilson, Penny (2003) ''The Fate of the Romanovs'', John Wiley & Sons, {{ISBN|0471207683}}</ref>
 
[[Lêer:Nicholas II with his family in Yevpatoria.jpg|duimnael|Nikolaas en sy gesin in die [[Krim]] (Mei 1916).]]
Die Doema het steeds ’n beroep gedoen om politieke hervormings, en politieke onrus het deur die oorlog voortgeduur. Nikolaas was afgesny van die openbare mening en het nie besef hoe sake agteruitgaan nie. Met Nikolaas aan die front is binnelandse sake en beheer oor die hoofstad in die hande van keiserin AlexandraAleksandra gelaat. Aleksandra se verhouding met Raspoetin en haar Duitse agtergrond het die gesag van die dinastie egter skade berokken. Nikolaas is verskeie kere oor Raspoetin se skadelike invloed gewaarsku, maar het niks daaraan gedoen nie. Gerugte oor en beskuldigings teen Aleksandra en Raspoetin was volop; Aleksandra is selfs daarvan beskuldig dat sy verraadagtige simpatie met Duitsland het. Woede oor Nikolaas se gebrek aan optrede en die groot skade wat Raspoetin se invloed aan Rusland se oorlogspogings en aan die monargie aanrig, het eindelik gelei tot Raspoetin se moord deur ’n groep adellikes onder leiding van prins [[Feliks Joesoepof]] en [[Groothertog Dmitri Pawlowitsj van Rusland|groothertog Dmitri Pawlowitsj]], ’n neef van die tsaar, vroeg die oggend van {{OuVormDatum|30 Desember|1916|17 Desember}}.
 
=== Ineenstorting ===