Masels: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
+ Kaarte & Commons |
|||
Lyn 1:
{{Mediese vrywaringsnota}}
{{Inligtingskas siekte
|naam = Masels
Line 13 ⟶ 14:
| MeshID = D008457
}}
[[Lêer:Measles virus.JPG|thumb|200px|Die maselsvirus.]]▼
'''Masels''' is 'n bekende kindersiekte wat steeds in [[epidemies]] in ontwikkelende lande voorkom, ondanks die beskikbaarheid van doeltreffende [[entstof]] om die siekte te voorkom. In [[Suid-Afrika]] is daar byvoorbeeld 122 gevalle van masels aangemeld in die eerste helfte van 1999. Dit is 'n hoogs aansteeklike siekte wat met 'n hoë koors gepaard gaan en veroorsaak word deur 'n klein en baie aansteeklike [[virus]], wat veral in die bloedstroom, die neusslym en die mond- en keelslymvlies setel.
Die kieme word meestal regstreeks van die een persoon na 'n ander oorgedra deur aanraking, deur onregstreekse infeksie deur kieme in die lug (veral as gevolg van die kenmerkende hoesie van die maselspasiënt), of deur voorwerpe wat die pasiënt hanteer het, soos eetgerei of 'n sakdoek. Die aansteekgevaar van masels is die grootste in die inkubasietyd, omdat die pasiënt dan nog glad nie afgesonder is nie, maar reeds die siekte aan ander kan oordra.
== Simptome en tekens van masels ==
[[Lêer:Measles world map - DALY - WHO2004.svg|duimnael|400px|Ongeskiktheids-aangepaste lewensjaar vir masels per 100 000 inwoners in 2004:
{{columns-list|4|
{{sleutel|#b3b3b3|Geen data}}
{{sleutel|#ffff65|≤10}}
{{sleutel|#fff200|10–25}}
{{sleutel|#ffdc00|25–50}}
{{sleutel|#ffc600|50–75}}
{{sleutel|#ffb000|75–100}}
{{sleutel|#ff9a00|100–250}}
{{sleutel|#ff8400|250–500}}
{{sleutel|#ff6e00|500–750}}
{{sleutel|#ff5800|750–1000}}
{{sleutel|#ff4200|1000–1500}}
{{sleutel|#ff2c00|1500–2000}}
{{sleutel|#cb0000|≥2000}}}}]]
[[Lêer:Measles world map-Deaths per million persons-WHO2012.svg|duimnael|400px|Sterftes weens masels per miljoen persone in 2012:
{{columns-list|4|
{{sleutel|#ffff20|0}}
{{sleutel|#ff9a20|1–8}}
{{sleutel|#f08015|9–26}}
{{sleutel|#e06815|27–38}}
{{sleutel|#d85010|39–73}}
{{sleutel|#d02010|74–850}}}}]]
[[Lêer:Measles vaccination coverage world.svg|duimnael|400px|Die situasie van inenting teen masels wêreldwyd in 2010]]
Die inkubasieperiode van masels duur gewoonlik van agt tot veertien dae, en die eerste sigbare simptome van die siekte verskyn meestal nie voor die sewende of agtste dag nie. Die aangetaste persoon voel tam, is koorsig en kla van 'n loperige neus. Later word die oë rooi, tranerig en baie gevoelig vir lig. Na 'n paar dae verskyn die onmiskenbare tekens van masels.
Klein, wit knoppies met 'n pienk rand verskyn soms op die wangslymvlies as die heel eerste kenmerkende teken. Dit word Koplik se knoppies genoem en is vernoem na die man wat dit die eerste keer beskryf het. Die knoppies is egter nie in alle gevalle van masels aanwesig nie. Binne 'n dag nadat die knoppies verskyn het, ontwikkel die kind uitslag wat agter die ore begin en weldra oor die wange, nek en bors versprei. Die klein, onreëlmatige vlekkies is helderrooi, maar word donkerder namate die uitslag toeneem.
Die kind se koors styg tot sowat 39-40 grade [[celsius]] en selfs hoër, en hy of sy voel dus baie siek. Teen die vierde dag na die verskyning van die uitslag begin dit afneem en verdwyn geleidelik.
Line 29 ⟶ 53:
== Behandeling ==
Daar is geen mediese teenmiddel vir die siekte nie. Die pasiënt word in afsondering verpleeg om te verhoed dat die siekte na lede van die gesin oorgedra word. Die verpleging van 'n maselspasiënt bestaan daaruit om die simptome van die siekte te verlig en komplikasies te voorkom. Die pasiënt moet in 'n goed-geventileerde, skemerige kamer lê. Die dieet bestaan uit maklik verteerbare kos en baie vloeistof. Die ontsteekte oë kan met 'n flou boorsuuroplossing behandel word. Met die oog op moontlike komplikasies is dit wenslik om altyd 'n dokter te raadpleeg.
Line 35 ⟶ 58:
Hoewel masels nie lewensgevaarlik is vir groter kinders nie, kan dit ernstige gevare vir babas en kleuters inhou. [[Brongitis]], wat in sekere omstandighede tot long- of [[middeloorontsteking]] kan lei, gaan dikwels met masels gepaard, en dié siekte is veral gevaarlik vir babas en jong kinders wat ook ly aan wanvoeding en ander infeksies. Die beste beskerming teen masels is inenting. 'n Gekombineerde entstof teen masels en Duitse masels, wat in 1960 vir wêreldwye gebruik beskikbaar gestel is, het gelei tot 'n dramatiese afname in die voorkoms van dié siekte.
== Eksterne skakels ==
{{CommonsKategorie-inlyn|Measles}}
[[Kategorie:Virussiektes]]
| |||