Volksraad van die Zuid-Afrikaansche Republiek: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
regterlike mag |
Samestelling van die volksraad |
||
Lyn 2:
Die Grondwet van die Zuid-Afrikaansche Republiek het, anders as in die vroeëre boererepublieke, voorsiening gemaak vir afsonderlike instellings vir wetgewende, uitvoerende en regterlike mag. Uitvoerende mag het by die President en die Uitvoerende Raad berus. Alle staatsamptenare, met die uitsondering van die regterlike amptenare was aan die President ondergeskik. Die President is direk deur stemgeregtigde kiesers verkies vir 'n tydperk van 5 jaar nadat hy per versoekskrif of rekwisisie as kandidaat voorgestel is. Die Uitvoerende Raad het verder bestaan uit die Kommandant-Generaal, wat ook direk verkies is, twee lede wat deur die volksraad verkies is en 'n Staatsekretaris wat ook deur die volksraad verkies is. In terme van regterlike mag is voorsiening gemaak vir 'n Hof van Landdros, vier tot ses heemrade en jurielede vir elke distrik. Drie van die landdroste sou 'n hooggeregshof uitmaak wat ook as rondgaande en appèlhof sou dien.<ref name="Rep"/>
Die Grondwet het bepaal dat ''"De Volsraad zal het hoogste gezag des lands zijn, en de Wetgewende Magt"''. Die grondwet het voorts bepaal dat die Volksraad sou bestaan uit verteenwoordigers of ''lasthebbers'' van die volk. Aanvanklik het die Volksraad uit twaalf lede bestaan wat tussen dertig en sestig jaar oud moes wees. Volksraadslede is vir 'n tydperk van twee jaar verkies en die helfte moes jaarliks aftree. Lede was egter herkiesbaar. In [[1873]] is die aantal Volksraadslede vermeerder na agt-en-twintig en die ampstermyn is verleng na vier jaar. Volksraadlidkandidate moes ten minste drie jaar stemgeregtig wees, in die Republiek woon, vaste eiendom in die Republiek besit en voor [[1889]] ook lidmaat van die [[Nederduits Hervormde Kerk]]. Volksraadslede moes geen ''onterende'' vonnisse teen hulle gehad het nie. Slegs wit mans kon Volksraadslede wees. In 1873 is bepaal dat elke distrik drie verteenwoordigers sou hê en die dorpe [[Potchefstroom]], [[Rustenburg]] en [[Lydenburg]] elk 'n bykomende lid. In 1886 is die aantal lede vir die distrikte [[Pretoria]], Potchefstroom, Rustenburg en Lydenburg na drie verminder en dié van die res van die distrikte na twee. <ref name="Rep"/>
Die Volksraad van die ZAR is in [[1890]] in twee kamers verdeel om die [[Boere]] beheer te gee oor staatsaangeleenthede, terwyl "buitelanders" (hoofsaaklik in die [[myn]]bedryf) steeds 'n sê kon hê in plaaslike aangeleenthede. Dis gedoen om Britse klagtes te vermy. Hierdie [[tweekamerstelsel|tweekamerwetgewing]] het bestaan uit 'n 'n ''Tweede Volksraad'' wat alle wit mans van 16 of ouer stemreg gegee het, en 'n ''Eerste Volksraad'' (die hoogste regeringsvlak in beheer van staatsbeleid) wat stemreg aan persone bo 30 met permanente eiendoms- en verblyfreg gegee het.
| |||