Evolusie: Verskil tussen weergawes

 

In [[biologie]] is '''evolusie''' die proses waardeur nuwe trekke in bevolkings ontwikkel en dié dan voortgedra word van geslag tot geslag. Met die verloop van duisende jare het die proses nuwe [[spesie]]s ontwikkel, tot vandag se 1&nbsp;562&nbsp;663 spesies.<ref>[http://www.redlist.org/info/tables/table1 Die rooilys van bedreigde spesies]</ref> Die filogenetiese "boom" op die regterkant toon die oorspronklike gemeenskaplike stam van, en latere verhoudings tussen die drie hoofdomeine van lewende wesens aan.

In die [[1930's]] het wetenskaplikes Darwin se werk met die teorie van [[Gregor Mendel]] oor oorerflikheid, gekombineer tot 'n nuwe evolusie-sintese bekend as [[Neo-Darwinisme]]. Dié sintese beskryf evolusie as 'n verandering in die frekwensie van [[alleel|allele]] in 'n bevolking van een geslag tot die volgende. Die meganismes wat hierdie veranderinge veroorsaak is die grondmeganismes van bevolkingsgenetika: natuurlike seleksie, en [[genetiese skuiwing]] (Engels ''genetic drift''), wat op sy beurt afhang van die genetiese verskeidenheid veroorsaak deur [[mutasie]], [[genetiese rekombinasie]] en [[geenvloei]].<ref>"Hoe om evolusie te verstaan", [[Universiteit van Kalifornië, Berkeley]], by http://evolution.berkeley.edu/evolibrary/article/0_0_0/evo_17 en http://evolution.berkeley.edu/evolibrary/article/0_0_0/evo_16.</ref> Hierdie teorie het die sentraal-organiserende beginsel van moderne biologie geword, met direkte toepasbaarheid op onderwerpe soos [[antibiotiese weerstandigheid]], [[eusosiaalheid]] in insekte, en die verbysterende [[biodiversiteit]] van die [[wêreld]].

 

 

== Getuienis ter ondersteuning van evolusie ==

=== Morfologies ===

* Die teenwoordigheid van [[fossiel]]getuienis verskaf 'n geleentheid vir die absolute bevestiging van die ouderdom van uitgestorwe spesies, deur middel van [[radiometriese datering]].

* [[Paleontologie|Paleontoloë]] kan evolusie ondersoek deur ontleding van fossielgetuienis, soos dié in die ryk fossielteenwoordigheid van die [[Burgess-skalie]].<ref> [http://www.burgess-shale.bc.ca/history/history.htm Die geskiedenis van die Burgess-skalie]</ref>

==== Seleksie en aanpassing ====

{{hoof|Natuurlike seleksie}}

[[Natuurlike seleksie]] ontstaan deurdat lede van dieselfde spesie weens die lede se belewenis van verskillende gebeure en omgewings langer of korter oorleef. Diegene wat langer oorleef het 'n hoër mate van suksesvolle voortplantingsgeleenthede. Dit is nie 'n lukrake proses nie; dit selekteer vir mutasies wat beter of slegter aangepas is vir die betrokke omstandigheid. Die kernrol wat dit speel in evolusie het 'n sterk verbintenis daartussen en die studie van [[ekologie]] veroorsaak.

Natuurlike seleksie kan onderverdeel word in twee kategorieë: