Meteoorreën: Verskil tussen weergawes

 

’n '''Meteoorreën''' is ’n groot getal [[Meteoor|meteore]] wat oënskynlik uit dieselfde punt in die lug kom. Dit word veroorsaak deur strome kosmiese brokstukke, wat [[meteoroïde]]s genoem word, wat die [[Aarde]] se [[atmosfeer]] teen hoë snelhede in parallelle bane binnedring. Die meeste meteore is kleiner as ’n korrel sand en daarom disintegreer feitlik almal sonder om die Aarde te tref. Intense of ongewone reëns staan bekend as '''meteoorstorms''' – dit is wanneer meer as duisend meteore per uur waargeneem word.<ref name="MeteorShowers">{{cite book | last = Jenniskens | first = P. | date = 2006 | title = Meteor Showers and their Parent Comets | publisher = Cambridge University Press | isbn = 978-0-521-85349-1 }}</ref> Die Meteoordatasentrum lys sowat 600 vermoedelike meteoorreëns, waarvan omtrent honderd goed gevestig is.<ref>[http://www.ta3.sk/IAUC22DB/MDC2007/Roje/roje_lista.php Meteor Data Center list of Meteor Showers]</ref>

 

== Geskiedenis ==

 

Die eerste groot meteoorstorm in die moderne tyd was die [[Leoniede|Leonides]] van November 1833. Een raming was meer as 100&nbsp;000 meteore per uur,<ref>[http://www.space.com/scienceastronomy/astronomy/leonids_1833_011114.html Space.com] The 1833 Leonid Meteor Shower: A Frightening Flurry</ref> maar volgens ’n ander een was daar meer as 200&nbsp;000 meteore in die tydperk van nege uur wat die storm oor die hele [[Noord-Amerika]] oos van die [[Rotsgebergte]] geduur het.<ref name=MAC>[http://leonid.arc.nasa.gov/history.html Leonid MAC] Brief history of the Leonid shower</ref> Die Amerikaanse sterrekundige Denison Olmsted (1791−1859) het die gebeure die akkuraatste beskryf – nadat hy in die laaste weke van 1833 inligting versamel het, het hy sy bevindings in Januarie 1834 aan die ''American Journal of Science and Arts'' voorgelê; dit is in Januarie–April 1834<ref>{{cite journal|last=Olmsted|first=Denison|title=Observations on the Meteors of November 13th, 1833|journal=The American journal of science and arts|date=1833|volume=25|pages=363–411|url=http://www.biodiversitylibrary.org/page/30964366|accessdate=21 Mei 2013}}</ref> en Januarie 1836 gepubliseer.<ref>{{cite journal|last=Olmsted|first=Denison|title=Facts respecting the Meteoric Phenomena of November 13th, 1834.|journal=The American journal of science and arts|date=1836|volume=29|issue= 1|pages=168–170|url=http://www.biodiversitylibrary.org/page/31127293}}</ref> Hy het opgemerk die meteoorreën was van korte duur en is nie in [[Europa]] gesien nie, asook dat die meteore vanuit een punt in die [[sterrebeeld]] [[Leeu (sterrebeeld)|Leeu]] gekom het. Hy het voorspel die meteore se oorsprong is ’n wolk deeltjies in die lug.<ref name="Kronk">[http://meteorshowersonline.com/leonids.html Observing the Leonids] Gary W. Kronk</ref> Navorsing het voortgeduur, maar die jaarlikse voorkoms van reëns het die navorsers dronkgeslaan.<ref>[http://www.usskyhistory.blogspot.com/2013/05/fw-russell-meteor-watch-organizer.html F.W. Russell, Meteor Watch Organizer], deur Richard Taibi, 19 Mei 2013, besoek op 21 Mei 2013</ref>

 

== Uitstralingspunt ==

 

Omdat die deeltjies van ’n meteoorreën almal in parallelle bane en teen dieselfde spoed beweeg, sal dit vir ’n waarnemer op Aarde lyk asof hulle vanuit een punt in die lug kom. Dié uitstralingspunt, wat deur perspektief veroorsaak word, lyk nes parallelle spoorlyne wat oënskynlik almal in die verte by een punt verdwyn wanneer ’n mens van die middel van die spore af kyk.

 

== Oorsprong van meteoorreëns ==

 

’n Meteoorreën is die gevolg van ’n wisselwerking tussen ’n [[planeet]] soos die Aarde en strome brokstukke van ’n [[komeet]]. Komete laat ’n spoor agter deurdat water verdamp en stukke van die komeet afbreek. Whipple<ref>Whipple F.L. (1951). "A Comet Model". II. Physical Relations for Comets and Meteors. Astrophys. J. 113, 464</ref> het komete beskou as "vuil sneeuballe" wat bestaan uit rots wat in ys vasgevang is en om die Son wentel. Die "ys" kan bestaan uit [[water]], [[metaan]], [[ammoniak]], ’n ander vloeistof of ’n kombinasie daarvan. Wanneer die ys warm word en verdamp, laat dit ’n spoor van stof, sand en klippies agter.

 

== Buiteaardse meteoorreëns ==

 

Enige ander voorwerp in die [[Sonnestelsel]] met ’n redelik deursigtige atmosfeer kan ook meteoorreëns hê. Omdat die [[Maan]] in dieselfde omgewing as die Aarde is, kan dit dieselfde reëns ervaar; die Maan het egter sy eie verskynsels, hoofsaaklik vanweë sy gebrek aan ’n behoorlike atmosfeer – soos dat meteore sy [[Maan se natriumspoor|natriumspoor]] versterk.<ref>[http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1029/91GL02543/full A possible meteor shower on the Moon], deur D.M. Hunten, R.W.H. Kozlowski en A.L. Sprague; artikel eerste aanlyn gepubliseer op 7 Desember 2012, {{doi|10.1029/91GL02543}}</ref>