|
}}
'''Alfred Bernhard Nobel''' (geb. [[21 Oktober]] [[1833]] in [[Stockholm]], [[Swede]] – † [[10 Desember]], [[1896]], [[Sanremo]], [[Italië]]) was 'n [[Swede|Sweedse]] chemikus, ingenieur, uitvinder, wapenvervaardiger en die uitvinder van [[dinamiet]]. Hy was die eienaar van Bofors, 'n groot wapenvervaardiger, wat hy omgeskakel het vanafaanvanklik 'n yster- en staalmeule was wat hy omgeskakel het. In sy testament het hy bepaal dat sy beduidende fortuin gebruik moes word om die [[Nobelprys]]e tot stand te stigbring. Die sintetiese element [[nobelium]] is ook na hom vernoemgenoem.
== Biografie ==
Nobel was die derde seun van [[Emmanuel Nobel]] (1801-1872) en [[Ahlsell Nobel]] (1805-1889). Sy vader het uit 'n baie arm boerefamilie gekom, maar deur harde werk roem verwerf as militêre ingenieur roem verwerf.
'''Alfred Nobel''' is op die 21<sup>ste</sup> Oktober 1833 gebore. en het toe inIn [[1842]] saamhet methy en sy gesin na [[Sint Petersburg]] verhuis waar sy pa (die uitvinder van laaghout) 'n [[seemyn]]-fabriek gestig het. Alfred het daar [[chemie]] gestudeer onder leiding van Professorprof. [[Nikolay Zinin]]. In [[1859]] is die bestuur van die fabriek aan die tweede seun, [[Ludvig Nobel]] (1831-1888), toevertrou wat dit baie uitgebrei het.
Alfred het saam met sy pa na [[Swede]] teruggekeer nanadat die familiebesigheidfamiliesaak bankrot gespeel het en hom toegewy aan die studie van [[plofstof|plofstowwe]] gewy, veral die veilige vervaardiging van [[nitrogliserien]] (wat in [[1847]] deur [[Ascanio Sobrero]] ontdekuitgevind is, een van sy medestudente byaan die [[Universiteit van Torino]]). Verskeie ontploffings het plaasgevind by die fabriek by Heleneborg in Swede te Heleneborg wat aan die familie behoort het plaasgevind; een van die ontploffings, in [[1864|1864,]] het tot die dood van Alfred se jonger broer Emil en verskeie ander werkers gelei. 'n Maand later het Emmanuel Nobel 'n beroerte gekry en lamverlam gewordgeraak.
== Dinamiet ==
Uiteindelik, in [[1866]]-1867, het Alfred Nobel die probleem rakende die beveiliging van die plofstof opgelos. Aangesien [[nitrogliserien]] 'n hoogs onstabiele vloeistof is, het hy sekere absorberende materiaal daarby gevoeg en ditsodoende daardeurdie moontlikveilige gemaakberging omen ditvervoer veiligdaarvan temoontlik berg en te vervoergemaak. Maar omOm die mengsel te laat ontplof, het egter 'n speisalespesiale slagdoppie vereis. Die nuwe vorm van nitrogliserien is dinamiet ('krag' in [[Grieks]]: ''dynamis'') genoem.
== Nobelprys ==
Die grondlegginggrondslag van die [[Nobelprys]] is begin in [[1895]] gelê toe Alfred Nobel sy testament geskryf het en die meeste van sy besittings vir die stigting daarvan nagelaat het. Sedert [[1901]] het die prys mans en vrouensvroue vereer vir hullehul uitstaande bydraes tot die [[fisika]], [[chemie]], [[geneeskunde]], [[literatuur]] en vir [[vrede]]swerk.
Die plofstof dinamiet het aan sy uitvinder 'n fortuin besorg. Deur die NobelprysewatNobelpryse wat toegeken moes word, onder meer vir die bevordering van vrede, het die man wat een van die dodelikste oorlogswapens uitegevinduitgevind het, gehoop om 'n bydrae te lewer tot die internasionale vrede en begrip.
AlhoewelHoewel Nobel ongetroud gebly het, het sy biograwe aangedui dat hy tenin minstesy drielewe liefdesverhoudingeminstens in sydrie leeftydliefdesverhoudings gehad het.
== Sien ook ==
| 