Akkadiese Ryk: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
k Kategorie:Antieke Nabye Ooste bygevoeg (HotCat.js) |
Inligting bygewerk |
||
Lyn 50:
Die '''Akkadiese Ryk''' ([[wigskrif]]: <sup>URU</sup>''Akkad'' KI of KUR A.GA.DÈ.KI., "land van Akkad"; [[Hebreeus]]: אַכַּד, ''Akkad'') was ’n antieke Semitiese ryk wat om die stad [[Akkad]] en die omringende gebied gesentreer was. Die hele gebied was in antieke [[Mesopotamië]] as Akkad bekend. Die ryk het al die inheemse [[Akkadies]]sprekende [[Semiete]] en die [[Sumeries]]sprekendes onder een bewind verenig.
Die Akkadiese Ryk het oor [[Mesopotamië]], die [[Levant]] en dele van die huidige [[Iran]] regeer.<ref name="WebsterNinthNewCollege">Mish, Frederick C., Editor in Chief. "Akkad" ''Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary''. ninth ed. Springfield, MA: Merriam-Webster 1985. ISBN 0-87779-508-8).</ref>
Die [[Vroeg-Dinastieke Periode]] is gevolg deur die Oud-Akkadiese Tyd (ca. 2300-2100 v.C.). wat gekenmerk is deur nuwe maghebbers, die [[Akkadies|Akkadiër]]<nowiki/>s, en 'n nuwe taal, Akkadies. Oud-Akkadies is die oudste vorm van enige oorgelewerde [[Semitiese taalfamilie|Semitiese]] taal.
Die verandering in spreektaal en politieke mag was waarskynlik die gevolg van 'n inval deur nomade uit die steppe rondom die rivierdale. Die eerste koning van [[Akkadies|Akkad]] - ʼn stad waarvan die oorblyfsels nog nie gevind of geïdentifiseer is nie was die legendariese [[Sargon die Grote]] (2334- 2279 v.C.). Volgens legende is hy net soos Moses deur sy moeder, 'n priesteres van die godin [[Isjtar]] (of Inanna), in 'n biesiemandjie op die rivier geplaas.
Hy is deur 'n waterputter gevind en grootgemaak en het gevorder tot skinker van koning [[Ur-Zababa]] van [[Kizji|Kisj]]. As koning van Akkad het hy eers die noordelike deel van Mesopotamië en die ryk van die [[Elamiete]] in die ooste verower.
Volgens oorlewering het hy ook [[Klein-Asië]] diep binnegedring, maar eers in sy latere lewe het hy daarin geslaag om [[Sumer]], dit wil sê die res van die stadstate, te verower. Daardeur het die eerste "wêreldryk" in die geskiedenis tot stand gekom. Vanweë die versterkte mag van die koning het die mag van die afsonderlike stadstate en veral die van die tempel afgeneem.
Sargon se seuns het die meer of minder georganiseerde ryk in stand gehou en sy kleinseun [[Naram-Sin]] (2254- 2218 v.C.) het dit selfs nog verder na die noorde uitgebrei. Hy het hom "die koning van die 4 windstreke" genoem en hom goddelike status toegeëien. Volgens oorlewering het hy sy hoogmoed te ver gevoer en onder andere teen [[Nippur]] en sy god, [[Enlil]], gesondig.
Onder [[Naram-Sin]] se opvolger het die Oud-Akkadiese Ryk begin verval en gekrimp tot klein gebiede rondom die stede Akkad en Kisj. Invalle deur naburige volke, veral die Goeteërs, het tot die verval bygedra. In die daaropvolgende tydperk van verwarring het sommige stadstate, soos Lagasj en Uruk, opnuut selfstandig geword, terwyl ander, soos [[Umma]], onder die gesag van die Goeteërs was.
[[Utu-Chengal]], die vors van [[Urk|Uruk]], het daarin geslaag om die barbaarse [[Goeteërs]] vir goed te verdryf en [[Ur-Nammu]] het die stigter geword van 'n nuwe ryk onder die derde dinastie van Ur.
<br />
== Verwysings ==
{{Verwysings}}▼
* Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409591, volume 18, bl. 137
▲{{Verwysings}}
[[Kategorie:Mesopotamië]]
| |||