Boorgat: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
kNo edit summary |
Verbeter |
||
Lyn 1:
[[Lêer:Ceneri Base Tunnel Drilling Jumbo.jpg|duimnael|Boorwerk vereis dikwels doelgemaakte en hoogs tegniese toerusting, soos dié wat gebruik is vir boorwerk in die Ceneri-tonnel.]]
'n '''Boorgat''' is hoofsaaklik 'n vertikale skag van beperkte deursnee om grondwater te bereik en te onttrek, [[aardgas]] te ontgin, minerale bloot te lê en selfs grondmonsters te neem met die oog op bemestingsaanbevelings. Boorwerk kan ook onderneem word om te bepaal of persele vir geboue, paaie, brûe en ander strukture geskik is en horisontale boorwerk kan aangepak word om
Verteenwoordigende monsters (byvoorbeeld van grond en rotse) word gewoonlik eers geneem om dit visueel te bestudeer en daarna aan laboratoriumtoetse te onderwerp om kwaliteit en kwantiteit te bepaal en daarvolgens besluite te neem. Gelokaliseerde boorgattoetse vir ingenieursdoeleindes sluit ook toetse in soos druktoetse, waterdraer-inligting en selfs seismiese toetse.
== Geskiedenis van boorgate ==
Die vroegste geskiedenis van boorgate is toe die [[China|Chinese]] sowat 2 200 jaar gelede geboor het om minerale uit die aarde te haal. Hoewel die boorwerk deur ’n kragkombinasie van mans en osse gedoen is, was dit heel doeltreffend en is dieptes van 100-600 meter gehaal. In die 11de eeu n.C. het die Chinese reeds ’n diepte van tot 3 000 meter gehaal. Dit het tot 10 jaar geneem om een enkele boorgat te voltooi.
[[Lêer:Pneumatic drills, Rammelsberg, Lower Saxony, Germany, 2015-05-17.jpg|duimnael|Pneumatiese bore is een van die groepe bore wat vir gerigte boorwerk ingespan word.]]
Die Weste het eers in die negentiende eeu daarin geslaag om boorwerk suksesvol te onderneem en die eerste gepatenteerde rotsboor is deur J.J. Couch van [[Philadephia]] in [[Amerika]] ontwerp. Die boorstaaf het deur ’n silinder gedraai en is vorentoe gewerp deur ’n suier-aksie. Teen sowat 1890 is boorwerk makliker gemaak toe ’n boormasjien met ’n hamer-aksie deur C.H. Shaw van Denver ontwerp is. Pneumaties gedrewe, het dit die voorloper van moderne toerusting geword.
Die probleem om die dele wat uitgeboor is na die oppervlakte te bring, is later opgelos deur ’n hol boor te ontwerp wat met ’n lugkanaal werk. Die saamgeperste lug wat aan die onderkant van die boorgat geblaas word, verseker dat die stukkies na bo beweeg. ’n Mengsel van [[bentoniet]] (wat hoofsaaklik uit kleiagtige minerale bestaan) en water – ook boormodder genoem – word gebruik om boorsels tot bo te bring en ook die boor te smeer en te verkoel.
Die [[Mont Blanc-tonnel]] tussen [[Frankryk]] en [[Italië]] was die eerste tonnel waar die totale deursnee gelyktydig deur horisontale boorwerk en skietwerk in ’n enkele proses afgehandel is.
Verskeie pogings is oor die jare gemaak om in die aarde se mantel, wat ’n deel van 40% van die aarde se radius van sowat 6 500 kilometer uitmaak, te boor. Die mantel is direk geleë onder die aardkors, wat sowat 4,8 kilometer tot 40 kilometer dik kan wees. Wetenskaplikes het die mantel vir die eerste keer in 1958 aangedurf met boorwerk in die bodem van die [[Stille Oseaan]] naby Guadalupe, [[Mexico]], maar die Amerikaanse Kongres het die befondsing in 1966 gestaak.
Die Russe het egter in 1970 met hul Kola-projek begin toe Russiese geoloë in die omgewing van Skandinawië begin boor het. Die deursnee van die boorgat was slegs sowat 23 cm en dit het twee dekades geneem om uiteindelik ’n diepte van meer as 12 kilometer te bereik. Dit is in 1992 gestaak toe die boorwerk met baie hoë temperature te make gekry het (hitte van tot 300°C op ’n diepte van 8 km is moontlik) en die hitte die toerusting beskadig het. Dit word steeds as die diepste boorwerk tot nog toe geag.
| |||