Geraasbesoedeling: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Geskep deur die bladsy "Noise pollution" te vertaal |
Verbeter teks |
||
Lyn 1:
[[File:Traffic_jam_Sao_Paulo_09_2006_30a.jpg|duimnael|
[[File:Qantas_b747_over_houses_arp.jpg|duimnael|
'''Geraasbesoedeling''', ook bekend as omgewingsgeraas of klankbesoedeling, is wanneer geraas 'n skadelike impak het op mense of diere. Die wêreldwye bron van buitelug-geraas word hoofsaaklik veroorsaak deur masjiene en vervoer (veral vliegtuie). <ref name="Senate">Senate Public Works Committee. ''Noise Pollution and Abatement Act of 1972''. S. Rep. No. 1160, 92nd Congress. 2nd session</ref> <ref>C. Michael Hogan and Gary L. Latshaw, [http://www.worldcatlibraries.org/wcpa/top3mset/2930880 "The relationship between highway planning and urban noise"], ''The Proceedings of the ASCE''. Urban Transportation. May 21–23, 1973, Chicago, Illinois. By American Society of Civil Engineers. Urban Transportation Division.</ref> Swak stedelike beplanning kan lei tot meer geraasbesoedeling. Industriële en residensiële fabrieke kan ook lei tot geraasbesoedeling in woongebiede.
Sommige van die hoofbronne van geraas in woongebiede sluit in harde musiek, lawaai van voertuie en vliegtuie, instandhouding van grasperke, nabygeleë [[Konstruksieproses|konstruksie]], skielike ontploffings of jong mense wat skree (bv. by sportgeleenthede). Geraasbesoedeling wat verband hou met huishoudelike kragopwekkers is ook besig om een van die hoofbronne van geraasbesoedeling in ontwikkelende lande te word.
Hoë vlakke van geraas kan bydra tot kardiovaskulêre gevolge by mense en 'n verhoogde kans van koronêre hartsiekte. <ref name=":0">{{Cite journal|title=Environmental Noise and the Cardiovascular System}}</ref> <ref>{{Cite journal|title=Residence close to high traffic and prevalence of coronary heart disease|url=http://eurheartj.oxfordjournals.org/content/27/22/2696}}</ref> Geraasbesoedeling verhoog die kans van dood by diere, deur die invloed wat dit het op die vermoë om prooi op te spoor, asook die voortplanting van diere. Dit dra ook by tot permanente gehoorverlies. <ref>{{Webaanhaling|title=Results and Discussion – Effects – Noise Effect On Wildlife – Noise – Environment – FHWA|url=https://www.fhwa.dot.gov/environment/noise/noise_effect_on_wildlife/effects/wild04.cfm}}</ref> Alhoewel bejaardes kardiale probleme het weens geraasbesoedeling, is kinders veral meer kwesbaar vir geraas, volgens die Wêreldgesondheidsorganisasie. Die nagevolge van geraasbesoedeling op kinders kan permanent wees. <ref>Children and Noise, WHO, http://www.who.int/ceh/capacity/noise.pdf</ref> Geraas is daarom 'n ernstige bedreiging vir 'n kind se fisiese- en sielkundige gesondheid en kan 'n kind se gedrag en leervermoë negatief beïnvloed. <ref>Noise and Its Effects on Children, EPA, https://www.epa.gov/sites/production/files/2015-07/documents/ochp_noise_fs_rev1.pdf</ref> ▼
Die gemiddelde vlak van geraas in woongebiede is 97,60 dB, wat die verkiesde gemiddelde waarde van 50 dB reeds oorskry het. <ref>Menkiti Nwasinachi U., Agunwamba Jonah C (2015), Assessment of noise pollution from electricity generators in a high-density residential area, African Journal of Science, Technology, Innovation and Development, Pages 306 –312, Volume 7, Issue 4, https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/20421338.2015.1082370</ref> Navorsing dui daarop dat geraasbesoedeling die hoogste is in lae inkomste-gebiede, asook gebiede waar die minderheidsrasse voorkom. <ref>Casey, Joan A; James, Peter; Morello-Forsch, Rachel. "[https://www.pbs.org/newshour/nation/urban-noise-pollution-worst-poor-minority-neighborhoods-segregated-cities Urban noise pollution is worst in poor and minority neighborhoods and segregated cities]". ''PBS''. Published October 7, 2017. Retrieved January 1, 2018.</ref> Gedokumenteerde probleme wat verband hou met geraasbesoedeling in die stede, gaan so ver terug as die [[Antieke Rome]]. <ref>{{Webaanhaling|url=http://www.medscape.com/viewarticle/554566_2|title=Noise Pollution: A Modern Plague}}</ref>
▲Hoë vlakke van geraas kan bydra tot kardiovaskulêre gevolge by mense en 'n verhoogde kans van koronêre hartsiekte. <ref name=":0">{{Cite journal|title=Environmental Noise and the Cardiovascular System}}</ref> <ref>{{Cite journal|title=Residence close to high traffic and prevalence of coronary heart disease|url=http://eurheartj.oxfordjournals.org/content/27/22/2696}}</ref> Geraasbesoedeling verhoog die kans van dood by diere, deur die invloed wat dit het op die vermoë om prooi op te spoor, asook die invloed wat dit het op die voortplanting van diere. Dit dra ook by tot permanente gehoorverlies by mense en diere. <ref>{{Webaanhaling|title=Results and Discussion – Effects – Noise Effect On Wildlife – Noise – Environment – FHWA|url=https://www.fhwa.dot.gov/environment/noise/noise_effect_on_wildlife/effects/wild04.cfm}}</ref> Alhoewel bejaardes kardiale probleme het weens geraasbesoedeling, is kinders veral meer kwesbaar vir geraas, volgens die Wêreldgesondheidsorganisasie. Die nagevolge van geraasbesoedeling op kinders kan permanent wees. <ref>Children and Noise, WHO, http://www.who.int/ceh/capacity/noise.pdf</ref> Geraas is daarom 'n ernstige bedreiging vir 'n kind se fisiese- en sielkundige gesondheid en kan 'n kind se gedrag en leervermoë negatief beïnvloed. <ref>Noise and Its Effects on Children, EPA, https://www.epa.gov/sites/production/files/2015-07/documents/ochp_noise_fs_rev1.pdf</ref>
== Gesondheid ==
=== Mense ===
[[Lêer:NoiseLevel_LeafBlower.jpg|alt=Noise level from a leaf blower using the NIOSH Sound Level Meter app showing 95.3 decibels.|duimnael|333x333px| Geraasvlak van 'n blaarblaser
Geraasbesoedeling beïnvloed gesondheid en gedrag. Ongewenste geluide (geraas) kan 'n mens se fisiologiese gesondheid beskadig. Geraasbesoedeling kan [[hipertensie]], hoë stresvlakke, tinnitus, gehoorverlies, slaapversteurings en ander kondisies veroorsaak. <ref name=":0">{{Cite journal|date=February 2018|title=Environmental Noise and the Cardiovascular System}}</ref> <ref name="Rosen">S. Rosen and P. Olin, ''Hearing Loss and Coronary Heart Disease'', Archives of Otolaryngology, 82:236 (1965)</ref> <ref>
{{Webaanhaling|title=Noise Pollution|url=http://www.euro.who.int/Noise|publisher=[[World Health Organization]]|date=2018-12-08}}</ref> Volgens 'n oorsig in 2019 van die bestaande literatuur, word geraasbesoedeling geassosieer met 'n vinnige kognitiewe afname. <ref>{{Cite journal|date=2019|title=Ambient Air Pollution, Noise, and Late-Life Cognitive Decline and Dementia Risk|url=https://doi.org/10.1146/annurev-publhealth-040218-044058}}</ref>
| |||