Krap-newel: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Uitgebrei |
k Robot: standardisering van verwysingsjablone en invoeging van argiefskakels. Ondersteun: shorturl.at/klqM2 |
||
Lyn 24:
Die '''Krap-newel''' (ook bekend as '''Messier 1''' of '''NGC 1952''') is ’n [[Newel#Soorte newels|supernova-oorblyfsel]] en [[pulsar]]wind-[[newel]] in die [[sterrebeeld]] [[Bul (sterrebeeld)|Bul]]. Dit is in 1731 deur [[John Bevis]] waargeneem; dit stem ooreen met die helder [[supernova]] [[SN 1054]] wat in 1054 gesien is deur Arabiese, Sjinese en Japannese sterrekundiges.
Dit is sowat 6 500 [[ligjare]] (2 000 [[parsek]]) van die [[Aarde]] af en het ’n deursnee van 11 ligjare. Dit is deel van die Perseus-arm van die [[Melkweg]] en sit uit teen sowat 1 500 km per sekonde. In die middel van die newel lê die Krap-pulsar, ’n polsende ster van 28-30 km breed.<ref>{{cite web |title=Crab Nebula: The Spirit of Halloween Lives on as a Dead Star Creates Celestial Havoc |url=http://chandra.harvard.edu/photo/2006/crab/ |publisher=Chandra X-ray observatory |date=24 Oktober 2006 |access-date=11 Februarie 2012 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190904044557/https://chandra.harvard.edu/photo/2006/crab/ |archive-date=4 September 2019 |url-status=live|df=dmy-all}}</ref>
Die newel is die eerste sterrekundige voorwerp wat verbind is met ’n historiese supernova-ontploffing en was in 1758 die eerste [[Messier-voorwerp]] wat gelys is.
Line 46 ⟶ 41:
Al is die Krap-newel die fokus van baie belangstelling onder sterrekundiges, kon sy afstand nog nie presies vasgestel word nie, ongeag die gebruik van verskeie metodes. In 2008 was die konsensus dat dit 6 500 ± 1 600 ligjare van die Aarde af is.
Die Krap-newel self is in 1968 ontdek. Deur sy uitsetting terug te spoor (met ’n aanname dat die uitsettingspoed voortdurend afneem vanweë die newel se massa) is vasgestel die newel het verskeie dekades ná 1054 ontstaan, wat beteken sy uitwaartse snelheid het sedert die supervova minder verlangsaam as wat aangeneem is.<ref name="Trimble1968">{{cite journal |last1=Trimble |first1=Virginia Louise |authorlink=Virginia Louise Trimble |title=Motions and Structure of the Filamentary Envelope of the Crab Nebula |journal=Astronomical Journal |volume=73 |issue= |page=535 |date=1968 |bibcode=1968AJ.....73..535T |doi=10.1086/110658 |url=https://thesis.library.caltech.edu/1562/1/Trimble_vl_1968.pdf}}</ref> Hierdie kleiner verlangsaming in snelheid word toegeskryf aan [[energie]] van die pulsar wat in die newel se magneetveld ingestuur word, en dit dwing die filamente om uit te sit.<ref name="Bejgeretal2003">{{cite journal |last1=Bejger |first1=M. |last2=Haensel |first2=P. |last-author-amp=yes |title=Accelerated expansion of the Crab Nebula and evaluation of its neutron-star parameters |journal=Astronomy and Astrophysics |volume=405 |issue=2 |pages=747–751 |date=2003 |bibcode=2003A&A...405..747B |doi=10.1051/0004-6361:20030642 |arxiv=astro-ph/0301071}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.astronomy.com/news/2007/06/crab-nebula-exploded-in-1054 |title=Crab Nebula exploded in 1054 |work=Astronomy.com |date=8
== Verwysings ==
| |||