Nikolai Tsjernisjefski: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Geskep deur die bladsy "Nikolay Chernyshevsky" te vertaal |
No edit summary |
||
Lyn 1:
{{Inligtingskas Persoon
| naam = Nikolai Sjernisjefski<br/>Никола́й Черныше́вский
'''Nikolai Gawrilowitsj Sjernisjefski''' {{Efn|{{lang-rus|Никола́й Гаври́лович Черныше́вский|p=nʲɪkɐˈlaj ɡɐˈvrʲiləvʲit͡ɕ t͡ɕɪrnɨˈʂɛfskʲɪj}}}} ( {{OuVormDatum|24 July|1828|12 July}} - 17 Oktober 1889) was 'n Russiese rewolusionêr, [[Materialisme|materialistiese]] filosoof, redakteur, kritikus en [[Sosialisme|sosialis]] (wat deur sommige as 'n utopiese sosialis gesien is ). Hy was die leier van die rewolusionêre beweging in die 1860's en het 'n invloed gehad op [[Wladimir Lenin|Vladimir Lenin]], Emma Goldman en Svetozar Marković . ▼
| beeld = Nikolay Chernyshevsky.jpg
| beeldgrootte = 200px
| onderskrif =
| geboortedatum = {{geboortedatum|1828|7|24|}}
| geboorteplek = [[Saratov]], [[Russiese Ryk]]
| sterfdatum = {{sterfdatum en ouderdom|1889|10|17|1828|7|12|}}
| sterfplek = [[Saratov]], [[Russiese Ryk]]
| beroep = [[skrywer]]
}}
▲'''Nikolai Gawrilowitsj Sjernisjefski''' {{Efn|{{lang-rus|Никола́й Гаври́лович Черныше́вский|p=nʲɪkɐˈlaj ɡɐˈvrʲiləvʲit͡ɕ t͡ɕɪrnɨˈʂɛfskʲɪj}}}} (
== Biografie ==
Hy was die seun van 'n [[priester]], en is in 1828 in [[Saratof|Saratov]] gebore, waar hy tot 1846
Hy is geïnspireer deur die werke van Hegel, [[Ludwig Feuerbach]] en Charles Fourier en veral die werke van Vissarion Belinsky en Alexander Herzen
Sjernisjefski was simpatiekgesind teenoor die
In 1855 verdedig Sjernisjefski sy meestersverhandeling getiteld, "Die Estetiese Verhouding van Kuns tot Realiteit", wat bygedra het tot die ontwikkeling van materialistiese estetika in Rusland. Sjernisjefski het geglo dat "Wat van algemene belang in die lewe is - die inhoud van kuns is" en dat kuns 'n "handboek van die lewe" moet wees. Hy het geskryf: 'Die wetenskap is nie skaam om te sê dat
In 1862 word hy gearresteer en in die [[fort van Petrus en Paulus]] ingeperk, waar hy sy beroemde roman
In 1862 is Sjernisjefski gevonnis tot
== Idees en invloed ==
Sjernisjefski was 'n stigter van ''Narodisme'', die Russiese sosialisme, en was opgewonde oor die revolusionêre omverwerping van die tsaar en die skepping van 'n sosialistiese samelewing gebaseer op die ou landelike kommunes. Hy het die grootste invloed op die populistiese jeug van die 1860's en 1870's uitgeoefen.
Sjernisjefski was van mening dat die Amerikaanse demokrasie die beste aspek van die Amerikaanse lewe was. Hy het die verkiesing van [[Abraham Lincoln]] in 1860, verwelkom, wat volgens hom 'n nuwe tydperk vir "die groot [[Noord-Amerika|Noord-Amerikaanse]] mense" was, en dat [[Verenigde State van Amerika|Amerika]] tot hoogtes sou vorder "wat nie sedert [[Thomas Jefferson|Jefferson se]] tyd bereik [[Thomas Jefferson|is]] nie." Hy het hierdie verwikkelinge geprys: "Die goeie reputasie van die Noord-Amerikaanse nasie is belangrik vir alle lande, met die snelgroeiende belang van die Noord-Amerikaanse state in die lewe van die mensdom." <ref>Hecht, 326</ref> ▼
▲Sjernisjefski was van mening dat die Amerikaanse demokrasie die beste aspek van die Amerikaanse lewe was. Hy het die verkiesing van [[Abraham Lincoln]] in 1860
Sjernisjefski se idees is sterk beïnvloed deur Alexander Herzen, Vissarion Belinsky en [[Ludwig Feuerbach|Ludwig Andreas Feuerbach]] . Hy het die klassestryd beskou as 'n manier om die samelewing te laat vooruit beweeg en was 'n voorstander vir die belange van werkende mense. Volgens hom was die massas die belangrikste deelnemer van die geskiedenis. Daar word beweer dat hy die uitdrukking “hoe slegter, hoe beter” gebruik het, om aan te dui dat hoe slegter die maatskaplike omstandighede vir die armes geword het, hoe meer geneig hulle sou wees om 'n rewolusie te loods (alhoewel die frase se oorsprong nie aan hom toegeskryf kan word nie, wat sy geboorte voorafgaan; in 'n brief van 1814 het [[John Adams]] dit byvoorbeeld gebruik tydens 'n bespreking van die aanloop tot die Amerikaanse rewolusie ). ▼
▲Sjernisjefski se idees is sterk beïnvloed deur Alexander Herzen, Vissarion Belinsky en [[Ludwig Feuerbach|Ludwig Andreas Feuerbach]] . Hy het die klassestryd beskou as 'n manier om die samelewing vooruit te laat
Daar is mense wat argumenteer, in die woorde van professor Joseph Frank, dat “Sjernisjefski se roman, "Wat moet gedoen word?", veel meer as Marx se ''[[Das Kapital]]'', die emosionele dinamika verskaf het wat uiteindelik die Russiese rewolusie moontlik gemaak het".
[[Fjodor Dostojefski]] was woedend oor die demagogie van die politieke en sielkundige idees wat in die boek uitgedruk is, <ref>Jane Missner Basrstow Dostoevsky Versus Chernyshevsky in College Literature V, 1. Winter 1978.</ref> en het [[Aantekeninge uit die Ondergrondse]] grotendeels as reaksie daarop geskryf.
Die Russiese [[bolsjewis]] Wladimir Iljitsj Lenin het Sjernisjefski geprys: '... hy het al die politieke gebeure in sy tyd in 'n rewolusionêre gees benader en kon 'n rewolusionêre invloed uitoefen deur te pleit, ondanks al die hindernisse wat deur sensuur in sy pad geplaas
Karl Marx en Friedrich Engels het die werke van Sjernisjefski bestudeer en hom 'n "groot Russiese geleerde en kritikus" genoem.
Line 59 ⟶ 69:
* Works by Nikolay Chernyshevsky at LibriVox (public domain audiobooks)
<references />
{{Normdata}}
{{DEFAULTSORT:Sjernisjefski, Nikolai}}
[[Kategorie:Russiese filosowe]]
[[Kategorie:Filosowe in die 19de eeu]]
[[Kategorie:Sterftes in 1889]]
[[Kategorie:Geboortes in 1828]]
[[Kategorie:
|