Hudsonbaai: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k →‎Geskiedenis: + skakel
k Hersien & The Canadian Encyclopedia
Lyn 17:
| Opvangsgebied =
| Omtrek =
| Invloei = Albany, [[Churchillrivier|Churchill]], Nelson, Nottaway, Severn
| Uitvloei = Arktiese Oseaan/Atlantiese Oseaan
| Eiland = Belcher-eilande, Coats-eiland, Mansel-eiland, [[Southampton-eiland]]
Lyn 24:
| Rangorde_volume =
}}
 
Die '''Hudsonbaai''' ([[Engels]]: ''Hudson Bay'', [[Frans]]: ''Baie d'Hudson'') is 'n [[Landhoofde en baaie|baai]] in die noordooste van [[Kanada]]. Sy uitgestrekte wateroppervlakte beslaan 1,23 miljoen vierkante kilometer, en die baai dreineer 'n baie groot gebied wat onder meer dele van [[Ontario]], [[Quebec]], [[Saskatchewan]], [[Alberta]], die grootste deel van [[Manitoba]], dele van [[Noord-Dakota]] en [[Minnesota]], en die suidooste van [[Nunavut]] insluit. 'n Kleiner tak van Hudsonbaai, Jamesbaai, lê in die suide.
 
[[Lêer:Wpdms ruperts land.jpg|duimnael|links|'n Kaart van Rupert's Land wat deur die Britse ''Hudson's Bay Company'' beheer is]]
[[Lêer:Churchill Seaport 1996-08-12.jpg|duimnael|links|Die seehawe van Churchill (Manitoba)]]
Die '''Hudsonbaai''' ([[Engels]]: ''Hudson Bay'', [[Frans]]: ''Baie d'Hudson'') is 'n [[Landhoofde en baaie|baai]] in die noordooste van [[Kanada]]. Sy uitgestrekte wateroppervlakte beslaan 1,23 miljoen vierkante kilometer, en die baai dreineer 'n baie groot gebied wat onder meer dele van [[Ontario]], [[Quebec]], [[Saskatchewan]], [[Alberta]], die grootste deel van [[Manitoba]], dele van [[Noord-Dakota]] en [[Minnesota]], en die suidooste van [[Nunavut]] insluit. 'n Kleiner tak van Hudsonbaai, Jamesbaai, lê in die suide.
 
Die Internasionale Hidrografiese Organisasie (IHO) lys Hudsonbaai in sy ''Special Publication 23 (Limits of Oceans and Seas, vierde uitgawe)'' as 'n deel van die [[Arktiese Oseaan]]. In die ooste word die baai deur die Hudson-seestraat met die [[Atlantiese Oseaan]] se [[Labradorsee]] verbind en in die noorde deur die Foxe-bekken (wat nie as deel van Hudsonbaai beskou word nie) met die res van die Arktiese Oseaan. In die noorde van die Hudsonbaai is [[Southampton-eiland]], die grootste eiland, geleë. Ander eilande sluit in Belcher-eilande in die suidooste, Coats- en Mansel-eiland in die noorde. Sy geografiese koördinate is 78° tot 95° Wes, 51° tot 70° Noord.
 
Lyn 35:
== Geskiedenis ==
[[Lêer:HenryHudson.jpg|duimnael|links|upright|Henry Hudson]]
Hudsonbaai is vernoem na Henry Hudson wat die baai in [[1610]] met sy skip ''Discovery'' verken het. Op sy vierde seereis het hy om die weskus van [[Groenland]] en uiteindelik na Hudsonbaai geseil en kaarte van die grootste deel van die ooskus geteken. Die ''Discovery'' het egter tydens die winter in die ys vasgevang geraak, en die bemanning moes aan land gaan waar hulle aan die suidelike punt van die Jamesbaai oorleef het. Toe die ys in die lente gebreek het, was Hudson van plan om die res van die gebied te verken. Op [[22 Junie]] [[1611]] het sy bemanning egter gemuit.
 
Sestig jaar later het die skip ''Nonsuch'' die baai bereik en handel met die plaaslike Cree gedryf wat bewervelle aan die Europeërs verkoop het. Hierdie handelsbande het die aanleiding tot die stigting van die Hudsonbaai-kompanjie (''[[Hudson's Bay Company]]'') gegee wat hierdie naam nog steeds dra. Die Britse Kroon het aan die kompanjie 'n handelsmonopolie vir die Hudsonbaai-bekken (wat Rupert's Land genoem is) toegeken. [[Frankryk]] het hierdie monopolie aanvanklik betwis en 'n aantal militêre ekspedisies na die gebied gestuur, maar sy aanspraak in die Verdrag van Utrecht in [[April]] [[1713]] laat vaar.
 
Die Hudsonbaai-kompanjie het in hierdie tydperk verskeie forte en handelsposte langs die kus opgerig wat meestal by die mondings van groot [[rivier]]e geleë was soos byvoorbeeld Fort Severn (Ontario), York Factory en Churchill (beide Manitoba). Die strategiese ligging van hierdie forte en poste het die verkenning van die binneland en veral ook die handel met [[inheemse volke]] vergemaklik. Die Eerste Nasies-stamme van die gebied het hul pelse na die handelsposte gebring van waar die kompanjie dit regstreeks na Europa vervoer het – wat oor 'n korter afstand bereik kon word as [[Montreal]]. Die kompanjie het tot by die vroeë 20ste eeu van hierdie handelsposte gebruik gemaak.
 
In [[1870]], toe die handelsmonopolie afgeskaf is, is die gebied met 'n oppervlakte van sowat 3,9 miljoen vierkante kilometer as deel van die Noordwes-gebiede aan Kanada afgestaan. Weens 'n verandering in die naamkonvensie staan ''Hudson's Bay'' in Engels nou amptelik as ''Hudson Bay'' bekend. Daar word egter nog steeds dikwels met die ou benaming na die baai en die kompanjie verwys.
 
== Eksterne skakels ==
{{CommonsCommonsKategorie-kategorie inlyn|Hudson Bay}}
* {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Hudson-Bay|title=Hudson Bay|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=245 MaartAugustus 20182020}}
* {{en}} {{cite web|url=https://www.thecanadianencyclopedia.ca/en/article/hudson-bay|title=Hudson Bay|publisher=The Canadian Encyclopedia|accessdate=5 Augustus 2020}}
 
{{Waterliggame van die wêreld}}
 
{{Normdata}}