Oekraïens: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
No edit summary Etikette: Teruggerol Selfoonbydrae Wysiging op selfoonwerf |
k Wysigings deur 84.21.152.104 teruggerol na laaste weergawe deur KabouterBot Etiket: Terugrol |
||
Lyn 1:
: ''Hierdie artikel handel oor die taal. Vir die etniese groep, sien [[Oekraïners]].''
{{Inligtingskas Taal
|naam=Oekraïens
|inheemsenaam=українська мова<br />''oekrajins'ka mowa''
|uitspraak=[ukrɑˈjiɲsʲkɐ ˈmɔwɐ]
|familiekleur=Indo-Europees
|state={{vlagland|Oekraïne}}<br />{{vlagland|Rusland}}<br />{{vlagland|Wit-Rusland}}<br />{{vlagland|Moldowa}}<br />{{vlagland|Hongarye}}<br />{{vlagland|Kasakstan}}<br />{{vlagland|Pole}}<br />{{vlagland|Roemenië}}<br />{{vlagland|Slowakye}}
|streek=[[Oos-Europa]]
|sprekers=34,7 miljoen<ref>{{cite web |url=http://www.ethnologue.com/language/ukr |title=Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Ukrainian |publisher=[[Ethnologue]] |access-date=8 November 2017 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200408101016/https://www.ethnologue.com/language/UKR |archive-date=8 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>
|rang=26
|skrif=[[Cyrilliese alfabet]]
|fam1=[[Indo-Europese tale|Indo-Europees]]
|fam2=[[Slawiese tale|Slawies]]
|fam3=[[Oos-Slawiese tale|Oos-Slawies]]
|fam4=[[Suidoos-Slawiese tale|Suidoos-Slawies]]
|nasie={{vlagland|Oekraïne}}<br />''{{vlagland|Transnistrië}}''
|agentskap=Instituut van Oekraïens
|iso1=uk|iso2=ukr|iso3=ukr
|kaart=[[Lêer:Idioma ucraniano.png|250px|Verspreiding van Oekraïens]]
}}
[[Lêer:Ukraine census 2001 Ukrainian.svg|duimnael|links|Verspreiding van Oekraïens in [[Oekraïne]] volgens [[oblast]]e in 2001]]
[[Lêer:Map of Ukrainian dialects.png|duimnael|links|Verspreiding van Oekraïense [[dialek]]te in Oekraïne en aangrensende lande]]
[[Lêer:Ukrainians en.svg|duimnael|links|Verspreiding van Oekraïens aan die begin van die 20ste eeu]]
'''Oekraïens''' (українська мова, ''oekrajins'ka mowa'', [ukrɑˈjiɲsʲkɐ ˈmɔwɐ]) is die tweede mees gesproke van die twaalf oorlewende tale in die [[Slawiese tale|Slawiese groep]] van die groot [[Indo-Europese tale|Indo-Europese taalfamilie]]. In geografies-taalkundige opsig word dit saam met [[Russies]] en [[Wit-Russies]] as een van die [[Oos-Slawiese tale]] geklassifiseer. Net soos [[Slowaaks]] neem dit 'n sentrale posisie in aangesien sy taalgebied aan dié van enkele [[Wes-Slawiese tale]] grens. Vroeër het dit ook aan [[Bulgaars]], 'n [[Suid-Slawiese tale|Suid-Slawiese taal]], gegrens voordat die twee taalgebiede deur [[Roemeens]] en [[Hongaars]] van mekaar geskei is.<ref>[http://www.encyclopediaofukraine.com/display.asp?linkpath=pages%5CU%5CK%5CUkrainianlanguage.htm ''Internet Encyclopedia of Ukraine: Ukrainian language'']</ref>
Sodoende het Oekraïens 'n aandeel gehad aan die historiese ontwikkeling van al drie Slawiese taalgroepe – Oos-, Wes- en Suid-Slawies. Vandag grens die Oekraïense taalgebied aan Russies in die ooste en noordooste, Wit-Russies in die noorde, en [[Pools]], Slowaaks en drie nie-Slawiese tale – Hongaars, Roemeens en [[Moldawies]] – in die weste. Voordat [[Oekraïners]] hulle weer in die steppes van Suid-Oekraïne gevestig het, was dié streek 'n gebied waar Oekraïens met verskillende [[Turkse tale]] tale soos [[Krim-Tataars]] in kontak gekom het.
Die taal word nie net in Oekraïne gepraat nie, maar ook in [[Wit-Rusland]], [[Moldowa]], [[Rusland]] en menigte ander lande. Soos Russies en Wit-Russies word dit in die [[Cyrilliese alfabet]] geskryf wat met enkele spesifiek Oekraïense tekens aangevul is.
In Oekraïne word naas Oekraïens ook die tale Russies, Krim-Tataars, Roemeens, Hongaars, Bulgaars, Pools, [[Duits]], Wit-Russies, Slowaaks, [[Grieks]] en [[Roma]] gepraat.
Oekraïens is nou verwant aan Russies, maar bevat 'n baie groot aantal Poolse leenwoorde, as gevolg van die feit dat Oekraïne eeue lank deel uitgemaak het van die [[Pools-Litause Gemenebes]]. In die suidoostelike helfte van die land oorheers Russies, in die noordwestelike helfte oorheers Oekraïens. Volgens die volkstelling van 2002 sou 67% van die burgers van die staat Oekraïens praat en 31% Russies.
In die tsaristiese Rusland was die skriftelike gebruik van Oekraïens (wat toe amptelik bekend gestaan het as die "Kleinrussiese [[dialek]] van die Russiese taal") verbode. Onder die [[Sowjetunie|Sowjetbewind]] het die taal beduidend meer erkenning gekry, maar het nog steeds teruggestaan vir Russies. Na die onafhanklikheid van Oekraïne (1991) is Oekraïens as die enigste [[amptelike taal]] erken, waardeur die posisie van die taal aansienlik versterk is. In die praktyk beklee Russies nog steeds 'n baie belangrike posisie. Na beramings het sowat 90% van die bevolking kennis van albei tale.
== Skryfstelsel ==
| |||