|
GRAWP EAT TOO MUCH BEANS, HAVE GASS. MAKE HURRICANE, MY BAD.
{| {{Prettytable-R}}
|+ '''Orkaan Katrina'''
|-
! colspan="2" style="background: #ff4343; text-align:center" | Orkaan van die [[Saffir-Simpson-Hurrikan-Skaal|Kategorie 5]]
|-
|colspan="2" style="text-align:center" | [[Beeld:Hurricane Katrina August 28 2005 NASA.jpg|thumb|center|Katrina op 28 Augustus 2005]]
|-
| Gevorm op:
| 23 Augustus 2005
|-
| Volledig afgeswak op:
| 31 Augustus 2005
|-
| Windsnelhede:
| 280 km/h <br /> Windstote tot by 340 km/h
|-
| Laagste lugdruk:
| 902 [[hPA]] ([[mbar]])
|-
| Totale skade berokken:
| $81,2 miljard VSA-dollar
|-
| Slagoffers:
|≥1 836
|-
|Gebiede, wat <br> deur Katrina geraak is::
|[[Bahama-eilande]],<br> [[Florida]], <br> [[Kuba]], [[Louisiana]] (veral <br> [[New Orleans]]), [[Mississippi]], <br> [[Alabama]] <br> Groot dele van die <br> oostelike vasteland van <br> [[Noord-Amerika]]
|}Die tropiese '''Orkaan Katrina''' was een van die ergste natuurrampe wat die [[Verenigde State]] ooit getref het. Die storm het in [[Augustus]] [[2005]] meer as 1 800 menselewens geëis - die grootste aantal slagoffers sedert die Okeechobee-orkaan van die jaar [[1928]] - en 'n skade van 81,2 miljard VSA-dollar berokken, die hoogste wat ooit by 'n natuurramp in die VSA aangeteken is. Die VSA-regering moes net soos die plaaslike owerhede kritiek verduur nadat hulle die uitwerkings van die orkaan aanvanklik onderskat het en noodmaatreëls te laat getref is. Ook die reddingsaksies is nie doeltreffend gekoördineer nie. Die federale, staats- en plaaslike owerhede se onvermoë om hierdie natuurramp doeltreffend te hanteer is deur die Amerikaanse Kongres ondersoek, en Michael Brown, die hoof van die ''Federal Emergency Management Agency'' [[FEMA]], die ramphanteringsagentskap van die Departement van Binnelandse Veiligheid in Washington, DC, het as gevolg van skerp kritiek oor sy optrede bedank.
[[Beeld:Katrina 2005 track.png|thumb|left|250px|Die baan van Katrina]]
Katrina het tydens die Atlantiese orkaan-seisoen van die jaar 2005 in laat Augustus gevorm en tot die sesde sterkste Atlantiese orkaan en die derde sterkste orkaan, wat die vasteland ooit getref het, ontwikkel. Dit was die elfde storm, wat van 'n naam voorsien is, die vyfde [[orkaan]], die derde sterk orkaan en die tweede [[orkaan]], wat tydens die orkaan-seisoen van 2005 binne die kategorie 5 geval het.
Die [[orkaan]] het groot dele van die noordelike en sentrale kusgebiede van die Amerikaanse Golfkus verwoes, waarby die internasionale mediadekking veral op die rampsalige gevolge gekonsentreer het, wat die storm vir die stad [[New Orleans]] in [[Louisiana]] en die kusgebiede van die deelstat [[Mississippi]] ingehou het. Weens die grootte van die stormfront is selfs kusgebiede verwoes, wat meer as 100 myl (160 kilometer) van sy sentrum af geleë was.
Katrina het op [[23 Augustus]] 2005 oor die [[Bahama-eilande]] gevorm en as 'n matige kategorie 1-orkaan oor die deelstaat [[Florida]] beweeg, waar dit tot oorstromings gelei en 'n aantal menselewens geëis het. Dit het daarna oor die [[Golf van Meksiko]] aansienlik versterk en sodoende tot een van die ergste orkane in die moderne geskiedenis ontwikkel. Die storm het nog eens verswak, voordat dit as 'n orkaan van die kategorie 3 op 29 Augustus weer die vasteland getref het. Op daardie oggend is die suid-ooste van Louisiana en die grensgebied tussen Louisiana en Mississippi verwoes.
Groot skade is in stede soos Slidell (Louisiana), [[Mobile]] ([[Alabama]]) en Waveland, Biloxi en Gulfport (Mississippi) berokken. Damwalle, wat die Pontchartrainmeer van die stad New Orleans geskei het, is deur die orkaan gebreek. Vier vyfdes van die stadsgebied van New Orleans en 'n groot deel van die omliggende gebiede is weke lank oorstroom. Groot windskade is ook in die binneland veroorsaak.
==Die verloop van die storm==
Katrina is op 23 Augustus as die twaalfde tropiese orkaan-laagdrukgebied oor die suid-oostelike Bahama-eilande gevorm. Die orkaan het as gevolg van die wisselwerking tussen 'n tropiese golf en die oorblyfsels van die tiende tropiese laagdrukgebied-storm ontstaan. Aangesien die meteorologiese omstandighede gunstig was vir die vorming van 'n groter storm, het die laagdrukgebied reeds teen die oggend van 24 Augustus orkaansterkte bereik en is voortaan "Katrina" genoem. Katrina het toe in die rigting van die deelstaat Florida beweeg.
[[Beeld:Hurricane Katrina wind swath.gif|thumb|left|200px|Die verloop van Orkaan Katrina]]
Kort nadat dit as 'n kategorie 1-orkaan geklassifiseer is, het Katrina soggens op 25 Augustus die gebied tussen die stede Hallandale en Aventura naby Miami (Suid-Florida) oorgesteek. Nege mense het hier hulle lewens verloor. Katrina het daarna 'n bietjie begin verswak en is vir enkele ure herklassifiseer as 'n tropiese storm.
[[Beeld:Hurricane Katrina Eye viewed from Hurricane Hunter.jpg|thumb|right|200px|Die oog van die orkaan, soos gesien vanuit 'n vliegtuig]]
Sodra die storm weer die waters van die Golf van Meksiko bereik het, het danksy hoë temperature en die kringvormige warm seestroming van Loop Current, wat nuwe energie aan die storm verskaf het, binne 'n uur opnuut tot orkaansterkte versnel.
Op 27 Augustus het Katrina graad 3 op die Saffir-Simpson-orkaanskaal bereik, wat van haar die derde Groot Orkaan van die jaar gemaak het. Soggens op 28 Augustus het die orkaan selfs graad 5 en om een uur namiddag uiteindelik sy maksimale sterkte bereik. Katrina het die Amerikaanse Golfkus op 29 Augustus met volle krag getref. Alhoewel dit enkele weke later deur Orkaan Rita nog oortref is, was Katrina een van die geweldigste orkane ooit in die Golf van Meksiko, met windsnelhede van tot by 280 kilometer per uur (wat in windstote tot by 344 km/h versnel het) en 'n ongewoon lae lugdruk van net 902 mbar.
Die owerhede het die plaaslike bevolking gewaarsku om die gebied onmiddellik te ontruim, en 1,3 miljoen mense het vanuit die gebied van New Orleans na ander dele van die suidelike VSA gevlug.
Die orkaan, wat intussen weer tot graad 3 verswak het, het vroeg soggens op 29 Augustus die suidkus naby Buras-Triumph in Louisiana met windsnelhede van 200 km/h bereik. Katrina het vervolgens oor die suid-oostelike Louisiana beweeg en haar orkaansterkte bybehou totdat sy die deelstaat Mississippi bereik het. Naby die hoofstad Jackson, sowat 240 kilometer noord van die Golfkus, het die orkaan verswak. Naby Clarksville in Tennessee is die orkaan tot 'n tropiese laagdrukgebied afgeskaal, maar sy uitlopers het op 31 Augustus selfs die gebied van die oostelike [[Groot Mere]] en die [[Kanada|Kanadese]] provinsies [[Ontario]] en [[Québec (provinsie)|Québec]] nog geraak.
==Die gevolge==
[[Beeld:KatrinaNewOrleansFlooded.jpg|thumb|right|200px|Oorstromings in New Orleans]]
Tot dusver is 1 302 sterfgevalle amptelik bevestig, terwyl volgens die Amerikaanse TV-nuuskanaal CNN in Januarie 2006 nog steeds sowat 3 200 mense vermis word. Die burgemeester van New Orleans, Ray Nagin, het die aantal sterfgevalle aanvanklik selfs op sowat 10 000 geraam.
In die eerste dae ná die orkaan het baie mense op die dakke van hul huise gevlug om vir hul redding te wag. Die voorsiening van drinkwater aan die plaaslike bevolking is ernstig bedreig, nadat 'n waterleiding gebreek het en met vloedwater besmet is.
Katrina is die duurste werwelstorm ooit, wat die VSA getref het. Die skade van meer as 1 100 miljard rand, wat Katrina berokken het, oortref selfs dié van Orkaan Andrew, wat die suide van Florida in [[1992]] verwoes het, en dié van die seebewing in die Indiese Oseaan, wat tot die [[tsoenami]]-ramp van 2004 gelei het.
Volgens deskundiges is meer as 'n miljoen mense dakloos gelaat, en vyf miljoen mense het sonder krag gesit. In baie gebiede, veral New Orleans, het plundery 'n probleem geword. Ook straatgevegte, verkragtings en moorde het voorgekom. In New Orleans is op 1 September 'n noodtoestand verklaar, en die goewerneur van Louisiana het aan die Nasionale Garde toegestaan om plunderaars te skiet.
Aangesien ook konvooie van nooddienste aangerand is, is polisiemanne uit New Orleans ontbied om teen die bendes op te tree. Weens die groot aantal plunderaars en die feit dat die tronke en polisiestasies ook oorstroom is, was daar egter geen kans om misdadigers vir 'n lang tyd aan te hou.
[[Kategorie:Natuurrampe]] [[Kategorie:Storms]]
[[ar:إعصار كاترينا]]
[[az:Katrina qasırğası]]
[[bs:Uragan Katrina]]
[[ca:Huracà Katrina]]
[[cs:Hurikán Katrina]]
[[da:Orkan Katrina (2005)]]
[[de:Hurrikan Katrina]]
[[en:Hurricane Katrina]]
[[eo:Uragano Katrina]]
[[es:Huracán Katrina]]
[[et:Katrina (orkaan)]]
[[fa:توفان کاترینا]]
[[fi:Hurrikaani Katrina]]
[[fr:Ouragan Katrina]]
[[ga:Hairicín Katrina]]
[[he:הוריקן קתרינה]]
[[hi:हरिकेन कट्रीना]]
[[hr:Uragan Katrina]]
[[id:Badai Katrina]]
[[io:Uragano Katrina]]
[[it:Uragano Katrina]]
[[ja:ハリケーン・カトリーナ]]
[[ko:허리케인 카트리나]]
[[nl:Katrina (orkaan)]]
[[nn:Orkanen Katrina]]
[[no:Orkanen Katrina]]
[[pl:Huragan Katrina]]
[[pt:Furacão Katrina]]
[[ru:Катрина (ураган)]]
[[sh:Uragan Katrina]]
[[simple:Hurricane Katrina]]
[[sk:Hurikán Katrina]]
[[sr:Ураган Катрина]]
[[sv:Orkanen Katrina]]
[[th:พายุเฮอร์ริเคนแคทรีนา]]
[[tr:Katrina kasırgası]]
[[uk:Ураган "Катріна"]]
[[vi:Bão Katrina]]
[[zh:颶風卡特里娜]]
| 