Oos-Berlyn: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
kNo edit summary Etiket: 2017-bronwysiging |
Rescuing 3 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
||
Lyn 88:
=== Bou van die Berlynse Muur ===
[[Lêer:Berlinermauer.jpg|duimnael|250px|Die Berlynse Muur in 1986, soos gesien vanuit Wes-Berlyn]]
Die politieke verdeling van Berlyn is met die bou van die [[Berlynse Muur]] in Augustus 1961 drasties verskerp, terwyl die integrasie van Oos-Berlyn in die DDR bespoedig is. Die Staatsraad van die DDR het Oos-Berlyn in September van dieselfde jaar aan die administratiewe distrikte van die DDR gelykgestel.<ref>
[[Lêer:View over Rotes Rathaus from Berlin TV tower.jpg|duimnael|links|Met uitsondering van enkele geboue is die hele historiese middestad van Berlyn deur altesaam 363 geallieerde lugaanvalle gedurende die Tweede Wêreldoorlog vernietig. Die Oos-Duitse bewind het ná die oorlog sy eie konsep van sosialistiese stedebou verwesenlik sonder om die historiese skaal van geboue in ag te neem. Uitsig oor die ''Rotes Rathaus'' (Rooi Raadsaal) vanaf die Berlynse televisietoring]]
Lyn 108:
In die herfs van 1989 het die politieke en ekonomiese krisis in die DDR verskerp. Terwyl die DDR se 40ste verjaardag op 7 Oktober nog met groot optogte gevier is – lede van die SED se jeugorganisasie ''Freie Deutsche Jugend (FDJ)'' het 'n fakkeloptog met 100 000 deelnemers gereël – het 'n halfmiljoen mense vier weke later, op 4 November, tydens 'n massabetoging van die Oos-Duitse opposisie op die Alexanderplein vergader. Ná die bedanking van Erich Honecker as staatshoof en partyleier op 17 Oktober het die nuwe DDR-bewind onder leiding van Ego Krenz op 9 November die verrassende besluit geneem om die landsgrense – en sodoende ook die Berlynse Muur – oop te stel.
Op 15 Januarie 1990 het betogers die uitgestrekte hoofkwartier van die Oos-Duitse Staatsveiligheidsdiens (''Stasi'') in die Berlynse distrik Lichtenberg binnegedring. Naas meubels is ook 'n groot aantal boeke, dokumente en lêers vernietig.<ref>[http://www.mdr.de/mdr-info/2397065.html ''mdr.de – Andre Damm: 15. Januar 1990: Sturm auf die Stasi-Zentrale'']</ref> Nogtans het die betogers nie toegang tot die geheime argiewe gekry nie, en lede van die DDR-burgerregbeweging vermoed dan ook steeds dat mense opsetlik van die belangrike dele van die gebouekompleks weggehou is sodat ''Stasi''-lede 'n beduidende deel van die Staatsveiligheidsdiens se dokumente self kon vernietig.<ref>[http://www.sputnik.de/programm/sendungen/update/Stasizentrale ''www.sputnik.de: Sturm auf die Stasizentrale'']{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
Binne enkele maande is die pad vir die hereniging van Oos- en Wes-Berlyn berei: Op 6 Mei is die eerste vrye verkiesing in Oos-Berlyn gehou, op 11 Junie het lede van die Oos-Berlynse Magistraat en die Wes-Berlynse Senaat vir hul eerste gemeenskaplike sitting vergader, en op 2 Desember is die eerste vrye verkiesing in heel Berlyn sedert 1946 gehou.
Lyn 130:
== Argitektuur ==
Die Stalinistiese boustyl van die Sowjetunie het tydens die heropbou van Oos-Berlyn ná die Tweede Wêreldoorlog die voorbeeld vir 'n nuwe boustyl, die "Sosialistiese klassisisme", gelewer. Een van sy bekendste leuses was om "paleise vir die volk" op te rig.<ref>
=== Stalinallee (Karl-Marx-Allee) ===
Lyn 156:
Tegelykertyd was veral vanaf die 1980's talle historiese stadskwartiere weens die gebrek aan fondse vir restourasie en gepaste herontwikkeling aan verval uitgelewer. Die oprigting van woonstelblokke aan die stadsrand was immers kostebesparend. Die stigting van drie nuwe administratiewe distrikte in die noord-ooste van die stad – Hellersdorf, [[Marzahn]] en Hohenschönhausen – het gepaard gegaan met die bou van uitgestrekte nuwe woonbuurte, maar was eintlik 'n verbreking van geallieerde ooreenkomste oor die hele Berlyn.
Eers ter geleentheid van die 750-jaarfeesvierings in Berlyn in 1987 is die amptelike beleid verander; belangrike voorbeelde was die restourasie van die Husemannstraat en die heropbou van die historiese stadsbuurt [[Nikolaiviertel]] in die stadsentrum van Oos-Berlyn. Stadsbeplanners en argitekte het pogings onderneem om voorafvervaardigde bouelemente ook vir die herontwikkeling van woonkwartiere en pleine in die binnestad te gebruik soos byvoorbeeld die plein [[Gendarmenmarkt]], die ''[[Friedrichstraße]]'' en die kwartier Rosenthaler Vorstadt.<ref>
=== Alexanderplatz ===
| |||