Wysiging soos op 06:02, 24 Augustus 2021 wysig InternetArchiveBot (besprekings \| bydraes) 22 924 edits Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 ← Ouer wysiging		Wysiging soos op 13:07, 7 Januarie 2022 wysig maak ongedaan Rooiratel (besprekings \| bydraes) Administrateurs 49 578 edits No edit summary Etiket: 2017-bronwysiging Nuwer wysiging →
Lyn 69: Wanneer die longfunksie erg belemmer is, word die uitruiling van koolsuurgas in verhouding tot [[suurstof]] beïnvloed en 'n tekort aan suurstof in die bloed kan gevolglik ontstaan. Die normale rosige velkleur verdwyn en word met 'n blou kleur vervang (sianose). 'n Hoes kan ook op 'n longsiekte dui. 'n Nie-produktiewe hoes, dit wil sê waar geen slym opgehoes word nie, word 'n prikkelende hoes genoem. Die oorsaak is gewoonlik die ontsteking van die keel of tragea. 'n Prikkelende hoes kan ontstaan wanneer daar 'n blokkering deur ŉ vreemde voorwerp of 'n ~~tumor~~[[gewas]] iewers in die brongioli is. Tydens 'n [[lugweginfeksie]] is daar gewoonlik 'n produktiewe hoes aanwesig. Die opgehoesde speeksel bestaan uit slym, wat veral by asma soms taai en draderig kan wees en die oorsaak van die benoude gevoel is. Tydens sommige siektes kan daar bloed en etter in die speeksel teenwoordig wees. Dit kom voor tydens die ontsteking van die brongusslymvlies asook tydens tuberkulose. Pyn in die bors kom voor by asma, chroniese brongitis en tydens longontsteking waarby die pleura betrokke is. Die geneesheer kan veranderings in die longe opspoor wanneer hy die organe met behulp van 'n stetoskoop ondersoek. Deur gebruik te maak van ‘n röntgenondersoek van die borskas (borskasfoto, toraksfoto) kan veranderinge in die struktuur van die longe of ŉ gedeelte daarvan aangetoon word. Die brongioli kan ook tydens ŉ ondersoek, wat op ŉ inname van ŉ kontrasstof volg, duidelik sigbaar gemaak word. Hierdie tegniek staan as brongografie bekend. Lyn 80: In ernstige gevalle kan groot hoeveelhede speeksel geproduseer word en is koors teenwoordig. Ten slotte kan kortasemheid of sianose intree. Die siektetoestand kan maklik met behulp van ŉ röntgenondersoek (brongografie) gediagnoseer word. Behandeling bestaan uit die gebruik van 'n antibiotikum en die losmaking van die ontstekingsprodukte. Chirurgiese verwydering van die aangetaste dele is dikwels die enigste manier waarop die siektetoestand suksesvol opgeklaar kan word. Pleuritis (borsvliesontsteking) kan 'n komplikasie van 'n lugweginfeksie wees. Daar word tussen droë pleuritis ([[pleuritis sicca]]) en nat pleuritis (pleuritis exsudativa, waar vog in die pleura ophoop) onderskei. Deur uitgebreide longontsteking kan die longvlies ook ontsteek raak. Ontsteking kan verder deur die afsterwe van 'n stuk longweefsel (byvoorbeeld na ŉ longembolus) of deur 'n ~~tumor~~gewas veroorsaak word. Pleuritis kan ook as gevolg van baie ander siektes (buite die borskas) ontstaan. Die belangrikste simptoom van pleuritis is 'n steekpyn wat tydens sug en hoes erger word. Die pyn ontstaan as gevolg van die wrywing en oormekaarskuur van die ontsteekte lae van die pleura. ŉ Geneesheer kan die skuurgeluide met behulp van 'n stetoskoop hoor, en deur die borskas te klop en te luister of daar dowwe geluide hoorbaar is, kan nat pleuritis met vogophoping bevestig word. ŉ Borskasfoto moet geneem word om die oorsake (longontsteking, ~~tumor~~gewas, [[Embolisme\|embolus]]) te bepaal sodat behandeling kan volg. Die ontstekingsvog kan opgesuig word met behulp van 'n dun naald wat tussen die ribbes deur tot in die pleura gesteek word. Hierdie proses staan as pleura-punksie bekend. === Ander longsiektes === Lyn 93: As die pasiënt stofsoorte ingeasem het, word van hierdie toestand as 'n stoflongsiekte (pneumokoniose) gepraat. 'n Voorbeeld hiervan is mynwerkers wat silikondioksied inasem. 'n Ander siektetoestand wat by mynwerkers voorkom maar wat nie met longfibrose gepaard gaan nie, is antrakose; hier word koolstof ingeasem. By mynwerkers wat [[koolstof]] inasem, kan antrakosilikose ook voorkom. Longfibrose lei tot ernstig versteurde longfunksies (respiratoriese insuffisiënsie). In die moderne Westerse lande kom bronguskarsinoom (bronguskanker) en longkanker in toenemende mate voor. Dit is ŉ kwaadaardige ~~tumor~~gewas wat in die brongusslymvlies ontstaan. Daar is verskeie tipes bronguskarsinome en die indeling berus op die tipe sel in die brongus wat kwaadaardig word. Plaveiselkarsinoom (plaveiselselle van die bronguswand) en ongedifferensieerde kleinselkarsinoom (selle van geen spesifieke vorm nie) kom veral by mans voor, en word hoofsaaklik deur skadelike stowwe in die ingeasemde lug (tabakrook, lugafvalstowwe) veroorsaak. Ongedifferensieerde grootselkarsinoom en adenokarsinoom (selle met ŉ klierstruktuur) kom in gelyke mate by mans en vroue voor. Die oorsake van laasgenoemde twee karsinome is nog nie ten volle verklaar nie. Die beginstadia van longkanker toon geen simptome nie. Enige afwyking kan in hierdie stadium net deur 'n röntgenondersoek aangetoon word. Later kan ŉ prikkelende hoes met bloed in die speeksel voorkom. Die pasiënt kan pyn in die bors ondervind en gewigsverlies kan volg. Longontsteking, spontane pneumotoraks en pleuritis is selde een van die komplikasies. Metastases (uitsaaiinge, verspreiding) van die kankertoestand kom veral in die lewer, brein, werwels, niere en byniere voor. In hierdie stadium is die chirurgiese verwydering van die hele ~~tumor~~gewas die geskikste behandeling. Indien chirurgie nie meer moontlik is nie, is bestraling en behandeling met geneesmiddels wat seldeling vertraag, die enigste alternatief. Met laasgenoemde metodes word die siekteproses slegs vertraag. Die staking van die rookgewoonte kan die moontlikheid dat [[longkanker]] opgedoen word, aansienlik verminder. Verskeie longsiektes kan die longfunksie so ernstig versteur dat dit nie meer moontlik is om ŉ voldoende hoe suurstofspanning in die bloed te handhaaf nie. Gevolglik sal die liggaamsweefsels nie genoeg suurstof kry nie, en hierdie toestand staan as respiratoriese insuffisiënsie bekend. Lyn 105: Suurstof word deur middel van ŉ suurstofmasker oor die [[neus]] en [[mond]] toegedien. By [[chroniese brongitis]] word die slym uit die lugweë losgeklop of uitgesuig. Geneesmiddels kan ook voorgeskryf word om die asemhalingsentrum te stimuleer. In noodgevalle kan kunsmatige asemhaling toegepas word. == ~~Eksterne skakels~~Bronne == * [[Wêreldspektrum]], 1982, ISBN 0908409583 volume 17, bl. 108▼ == Eksterne skakels == ▲* Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409583 volume 17, bl. 108 * [http://www.leeds.ac.uk/chb/lectures/anatomy7.html Dr D.R. Johnson: Introductory anatomy, respiratory system] * [http://sln.fi.edu/biosci/systems/respiration.html Franlink Institute Online: The Respiratory System] {{Webarchive\|url=https://web.archive.org/web/20020208190531/http://sln.fi.edu/biosci/systems/respiration.html \|date= 8 Februarie 2002 }} * [http://www.lungsonline.com/ Lungs OnLine] * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/health/3951797.stm Lungs 'best in late afternoon'] {{Normdata}} [[Kategorie:Asemhalingstelsel]]

Long: Verskil tussen weergawes