James Gregory: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Vertaal meer uit en:James Gregory |
Vertaal res van artikel |
||
Lyn 1:
[[Image:James_Gregory.jpeg|thumb|175px|right|James Gregory]]
'''James Gregory''' (November [[1638]] – Oktober [[1675]]), was 'n [[Skotland|Skotse]] [[wiskundige]] en [[sterrekundige]]. Hy is in [[Drumoak]], [[Aberdeenshire (unitêr)|Aberdeenshire]] gebore en het in [[Edinburgh]] gesterf. Hy was opeenvolgend professor by die
In [[1663]] het Gregory ''Optica Promota'' gepubliseer waarin hy die kompakte weerkaatsende teleskoop, wat as die [[Gregory-teleskoop]] bekendstaan, beskryf. Sy optikastelsel word ook in radioteleskope soos die Arecibo, wat oor 'n "Gregory-koepel" beskik gebruik.<ref>{{cite web |url=http://www.pbs.org/safarchive/3_ask/archive/qna/3291_cordes.html |title=Jim Cordes Big Dish |accessdate=2007-11-22}}</ref> Die teleskoop ontwerp het die aandag verskeie mense in wetenskapkringe: die Oxfordse [[fisikus]] [[Robert Hooke]], Sir [[Robert Moray]], stigterslid van die [[Royal Society]] en[[Isaac Newton]], wat aan 'n soortgelyke projek gewerk het. Die Gregory-teleskoop was die eerste praktiese spieëlteleskoop en het vir 'n eeu en 'n half die standaard waarnemingsinstrument gebly.
In die ''Optica Promota'' het hy ook 'n metode beskryf waarin die Oorgang van Venus gebruik word om die afstand van die Aarde na die [[Son]] te meet. Die
In [[1667]] het hy ''Vera Circuli et Hyperbolae Quadratura'' gepubliseer waarin hy aangetoon het hoe die oppervlak van die [[sirkel]] en [[hiperbool]] in die vorm van oneindige konvergente reekse verkry kan word. Hierdie werk bevat 'n merkwaardige meetkundige stelling wat beweer dat die verhouding van die oppervlak van enige arbitrêre sektor van 'n sirkel tot dié van die omringde reguliere poligone nie uitdrukbaar is in 'n eindige aantal terme nie. Hy het gevolglik die afleiding gemaak dat die [[kwadratuur van die sirkel]] onmoontlik is. Dit is deur [[Jean-Étienne Montucla|Montucla]] aanvaar, maar dit is nie afdoende nie, aangesien dit denkbaar is dat een of ander besondere sektor gekwadreer sou kon word, en dat hierdie besondere sektor die hele sirkel mog wees. Nogtans was Gregory effektief onder die eerste om te spekuleer oor die bestan van wat nou [[transendentale getal]]le genoem word. Verder kan beide die eerste bewys van die fundamentele teorema van [[analise]] en die ontdekking van die [[Taylor-reeks]] beide aan hom toegeskryf word. Die boek bevat ook reeks-uitbreidings van [[sinus|sin]](x), [[cosinus|cos]](x), boogsin(x) en boogcos(x). (Die vroegste formulering van die uitbreidings is gemaak deur Madhava in [[Indië]] in die [[14de eeu]]). Dit is in [[1668]] herdruk met 'n aanhangsel, ''Geometriae Pars'', waarin Gregory verduidelik hoe die volumes van [[omwentelingsligaam]] bepaal kon word.
In [[1671]], of moontlik vroeër, het hy die teorema wat die [[14de eeu]]se Indiese wiskundige [[Madhava van Sangamagrama]] orosponklik ontdek het, die [[boogtangens]]-reeks
:<math>\theta = \tan \theta - (1/3) \tan^3 \theta + (1/5) \tan^5 \theta - \cdots,\,</math>
Hierdie formule is eers deur Madhava en later in [[Europa]] gebruik om diesyfers van [[pi|π]] uit te werk.
James Gregory het [[diffraksie]] en die Diffraksietralie ontdek deur [[sonlig]] deur 'n voël se veer te laat skyn en die diffraksiepartroon wat geproduseer word te bestudeer. Hy het in besonder die verdeling van sonlig in die komponentkleur waargeneem - dit het gebeur 'n jaar nadat Newton dieselfde met 'n prisma gedoen het en die verskynsel steeds uiters omstrede was.
'n Maankrater, [[Gregory (maankrater)]] is na hom vernoem. Die wiskundige [[David Gregory]] was sy kleinneef.
==
{{Verwysings}}
==
{{commons|James Gregory|James Gregory (astronomer and mathematician)}}
* {{MacTutor Biography|id=Gregory|title=James Gregory}}
* [http://www.maths.tcd.ie/pub/HistMath/People/Gregory/RouseBall/RB_JGregory.html Trinity College Dublin History of Mathematics]
*[http://mathdl.maa.org/convergence/1/?pa=content&sa=viewDocument&nodeId=388&bodyId=343 James Gregory's Euclidean Proof of the Fundemental Theorem of Calculus]
[[Kategorie:1638 geboortes]]
[[Kategorie:1675 sterftes]]
[[Kategorie:17de eeuse wiskundiges]]
[[Kategorie:Skotse sterrekunde]]
[[Kategorie:Skotse uitvinders]]
[[Kategorie:Skotse wiskundiges]]
[[bn:জেম্স গ্রেগরি (জ্যোতির্বিজ্ঞানী)]]
[[bg:Джеймс Грегъри]]
[[de:James Gregory (Mathematiker)]]
[[en:James Gregory (astronomer and mathematician)]]
[[fr:James Gregory (mathématicien)]]
[[it:James Gregory]]
Line 62 ⟶ 48:
[[fi:James Gregory]]
[[sv:James Gregory]]
{{Wiskundige-saadjie}}
|