Hiperbool: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k robot Bygevoeg: eu:Hiperbola
Xqbot (besprekings | bydraes)
k robot Bygevoeg: pms:Ipérbol; cosmetic changes
Lyn 1:
[[ImageLêer:Hyperbola.svg|thumb|270px|'n Grafiek van 'n hiperbool.]]
 
In [[wiskunde]] is 'n '''hiperbool''' ([[Grieks]] ''ὑπερβολή'' letterlik 'oorterffing') is 'n soort [[keëlsnit]] wat gedefinieer word as die snyding tussen 'n regtesirkelkeëloppervlak en 'n [[vlak (wiskunde)|vlak]] wat deur beide helftes van 'n dubbelkeël gaan.
Dit kan ook gedefinieer word as die [[lokus (wiskunde)|lokus]] van [[Punt (meetkunde)|puntpunte]]e in 'n vlak waar die verskil in [[afstand]] na twee vaste punte (die '''[[Brandpunt (meetkunde)|brandpunte]]''') konstant is.
 
'n Eenvoudige bewys dat die bogenoemde twee beskrywings ekwivalent aan mekaar is kan met [[Dandelinsfere]] gedoen word.
Lyn 10:
sodat <math>B^2 > 4 AC</math>, waar al die koëffisiënte reël is, en waar meer as een oplossing, gedefinieer deur 'n paar punte (x, y) op die hiperbool, bestaan.
 
== Definisies ==
'n Hiperbool kan ook gedefinieer word as die [[lokus (wiskunde)|lokus]] van punte waarvoor die [[verhouding]] van die [[afstand]]e na een brandpunt en na 'n [[lyn (wiskunde)|lyn]] (genaamd die direktriks) 'n [[nie-veranderlike]] groter as 1 is. Die nie-veranderlike is die [[eksentrisiteit (wiskunde)|eksentrisiteit]] van die hiperbool. Die brandpunte lê op die [[transversale as]] en hulle middelpunt is die middelpunt van die hiperbool.
 
'n Hiperbool bestaan uit twee onverbinde [[kromme]]s genaamd '''arms''' wat die brandpunte skei. Op afstande ver van die brandpunte begin die hiperbool twee lyne wat die [[asimptoot|asimptote]] bekend staan benader.
 
'n Hiperbool het die eienskap dat 'n [[straal]] wat by een brandpunt ontstaan op so 'n manier [[ weerkaats (wiskunde)|weerkaats]] word dat dit voorkom asof dit by die ander brandpunt ontstaan het.
 
An '''ambigenale hiperbool''' is een van die drie tweede orde hiperbole wat een van sy oneindige bene binne die hoek wat deur die asimptote gevrom word, en die ander daar buite. <ref>1828 [[Webster's Dictionary]], public domain.</ref>
 
[[ImageLêer:Drini-conjugatehyperbolas.png|thumb|350px|Toegevoegde eenheidsreghoekige hiperbole]]'n Spesiale geval van die hiperbool is die '''gelyksydige''' of '''reghoekige hiperbool''', waarin die asimptote teen regtehoeke kruis. Die reghoekige hiperbool met koördinaatasse as asimptote word gegee deur die vergelyking ''xy=c'', waar ''c'' 'n onveranderlike waarde is.
 
Net soos die [[sinus (wiskunde)|sinus]] en [[kosinus]] funksies [[parametriese vergelyking]]s vir die [[ellips]] gee, gee die [[hiperboliese funksie|hiperboliese sinus]] en [[hiperboliese funksie|hiperboliese kosinus]] 'n parametriese vergelyking vir die hiperbool.
Lyn 25:
As mens die ''x'' en ''y'' in die hiperbool vergelyking omruil word die [[toegevoegde hiperbool<!--conjugate hyperbola-->]] verkry. 'n Hiperbool en sy teogevoegde het dieselfde asimptote.
 
== Vergelykings ==
 
=== Cartesies ===
''Oos-wes opening hiperbool:''
:<math>\frac{\left( x-h \right)^2}{a^2} - \frac{\left( y-k \right)^2}{b^2} = 1</math>
''Noord-suid opening hiperbool:''
:<math>\frac{\left( y-k \right)^2}{b^2} - \frac{\left( x-h \right)^2}{a^2} = 1</math>
In beide formules is (''h'',''k'') die middelpunt van die hiperbool, ''a'' is die [[semi-hoofas]] (helfte van die afstand tussen die twee takke), en b is die [[semi-kleinas]]. Let daarop dat ''b'' groter as ''a'' kan wees.
 
Die [[eksentrisiteit (wiskune)|eksentrisiteit]] word gegee deur
Lyn 45:
:<math>(x-h)(y-k) = c \,</math>
 
=== [[Poolkoördinate]] ===
''Oos-wes opening hiperbool:''
:<math>r^2 =a\sec 2t \,</math>
Lyn 59:
In alle formules die middelpunt by die pool, en is ''a'' die semi-hoof- en semi-kortas.
 
=== Parametries ===
''Oos-wes opening hiperbool:''
:<math>x = a\sec \theta + h\,</math>
Lyn 70:
 
 
== Hiperboloïed ==
[[ImageLêer:HyperboloidOfOneSheet.png|thumb|Hiperboloïed van een vlak]]
[[ImageLêer:HyperboloidOfTwoSheets.png|thumb| Hiperboloïed van twee vlakke]]
 
'n Driedimensionele vorm gegrond op die hiperbool, 'n [[hiperboloïed|omwentelingshiperboloïed]], kan verkry word deur 'n [[hiperbool]] om sy transversale of brandpuntas as te roteer.
 
== Kyk ook ==
*[[Ellips]]
*[[Parabool]]
Lyn 82:
*[[Dandelinsfere]]
*[[Hiperboliese sektor]]
*[[Hiperboliese hoek]]
*[[Hiperboliese funksie]]
*[[Hiperboliese trajek]]
*[[Hiperboloïed]]
*[[Hiperboliese struktuur]]
*[[Multilateration]]
 
== Verwysings ==
<references />
 
== Eksterne skakels ==
* {{planetmath reference|id=5996|title=Unit hyperbola}}
* {{planetmath reference|id=3584|title=Conic section}}
Lyn 130:
[[no:Hyperbel]]
[[pl:Hiperbola (matematyka)]]
[[pms:Ipérbol]]
[[pt:Hipérbole]]
[[ro:Hiperbolă]]