Graz: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
SieBot (besprekings | bydraes) k robot Verander: bar:Graz |
Xqbot (besprekings | bydraes) k robot Bygevoeg: ga:Graz; cosmetic changes |
||
Lyn 2:
! colspan="2" style="background-color: #ff9045" |'''Graz'''
|-
| align="center" width="140px" style="border-bottom:3px solid gray;" | [[
| align="center" width="140px" style="border-bottom:3px solid gray;" | [[
|-
| valign="top"| '''Land:''' || [[
|-
| valign="top"| '''Deelstaat''': || [[
|-
| valign="top"| '''Koördinate''': || {{Koördinate|47|04|N|5|26|O}}
Lyn 22:
|}
[[
'''Graz''' [
Die stad is aan die Murrivier in die suidooste van Oostenryk geleë en is ongeveer 2,5 ure suid van Wene per trein of 2 ure per motor. Die stad word omgrens deur lae heuwels aan drie kante begrens.
== Geskiedenis ==
[[
Graz was oorspronklik die terrein van 'n Romeinse fort. Die Slowene het later 'n klein [[kasteel]] gebou wat later 'n swaer verdedige vestiging geword het. Die woord 'Gradec', waaraan Graz sy naam te danke het, het letterlik "klein kasteel" in Sloweens beteken. Die Duitse naam, Graz, is eers in [[1128]] gebruik. Onder Babenbergse heerskappy het die hertogte die dorp in 'n belangrike handelsentrum omskep. Later het Graz deur Habsburgers besit. In [[1281]] het Koning Rudolf I besonder voorregte aan Graz toegeken.
Lyn 35:
In die [[14de eeu]] het Graz die woonplek van die Habsburgs geword, vanwaar hulle Midde-Oostenryk regeer het. Die koninklikes het in die Schlossberg gewoon en oor Stiermarke, Karintië en dele van die hedendaagse Italië en Slowenië regeer. In 1585 is die eerste universiteit gestig. In die [[16de eeu]] is die stad se beplanning hoofsaaklik deur Italiaanse Renaissance-argitekte en kunstenaars behartig. Een van die bekendste geboue, wat in hierdie styl opgerig is, is die ''Landhaus'', wat deur Domenico dell'Allio ontwerp is en deur die plaaslike regeerders as hoofkwartier gebruik is.
In 1797 het die Franse weermag onder Napoléon Bonaparte Graz beset. In 1809 is 'n hernieude aanval deur die Franse suksesvol afgeweer, maar met die verdrag van Schönbrunn is Oostenryk gedwing om die vestigings op Graz se Schlossberg, wat die Franse ook nie kon oorneem nie, heeltemal op te skerp.
== Universiteite ==
[[
Graz spog met vier universiteite. Hulle is die:
Lyn 49:
Karl-Franzens Universität, ook bekend as die Universiteit van Graz, is die stad se oudste universiteit en is in [[1585]] deur Aartshertog Karel II gestig, waarna dit vir die grootste deel van die bestaan daarvan deur die Katolieke Kerke beheer is en in [[1782]] deur Josef II gesluit is ten einde groter staatsbeheer oor opvoedkundige instellings te verseker. Josef II het die universiteit in 'n liseum omskep, waar staatsamptenare en mediese personeel opgelei is. In [[1827]] is dit deur Keiser Franz I weer as universiteit heringestel, vandaar die naam ''Karl-Franzens Universität''. Die universiteit het tans meer as 30 000 studente.
Talle bekendes het verbintenisse met die Universiteite in Graz. Die Serwiese uitvinder, [[Nikola Tesla]], het in [[1875]] elektroniese ingenieurswese aan die [[Graz Universiteit van Tegnologie]] gestudeer[[1875]]. Die Nobelpryswenner [[Otto Loewi]] het van [[1909]] tot [[1938]] aan die [[Universiteit van Graz]] doseer. Die wêreldbekende wetenskaplike astroloog, [[Johannes Kepler]], was 'n professor in wiskunde aan die [[Universiteit van Graz]] en
== Parke en tuine ==
Graz is 'n tuinstad en meer as 70 persent van die stad se oppervlakte bestaan uit groen spasies. Die ''Stadtpark'' (Stadspark) strek regom die versterkte Ou Dorp. In die sestiger- en sewentigerjare het toegewyde jong kunstenaars en skrywers die Stadtpark regoor Europa bekend gemaak en later die avantgarde ''Forum Stadtpark'' gestig. Graz het ook sy eie botaniese tuine, 'n kunstuin, 'n beeldhouwerktuin en ''Giovanni'' se tuine.
Lyn 57:
* [http://www.skulpturenpark.at ''Österreichischer Skulpturenpark''] - Oostenrykse Beeldhoupark.
== Argitektuur ==
[[
Die stadsaal pruik sedert 1893 oor Graz se ''Hauptplatz'' (hoofplein) en is ontwerp deur die Weense argitekte Wielemans en Reuter.
Lyn 68:
Die ''Mur Insel'' is 'n eilandjie op die Murrivier en een van Graz se nuutste landmerke en is deur die Amerikaanse argitek, [[Vito Acconci]] ontwerp.
== Besienswaardighede ==
[[
* [http://www.fridaundfred.at ''Kindermuseum FRida & freD''] FRida & freD is 'n museum vir kinders.
Lyn 96:
* Murinsel - Eilandjie op die Murrivier.
== Vervoer ==
'n Uitgebreide vervoernetwerk maak Graz 'n maklike stad om per motor te navigeer. Die stad het ook 'n bus en tremnetwerk. Laasgenoemde bestaan uit 8 tremlyne. Graz se treinstasie verbind die stad per spoor met [[Wene]], [[Salzburg]], [[Innsbruck]], Maribor in [[Slowenië]], [[Zagreb]] in [[Kroasië]], Praag in die [[Tjeggiese Republiek]] en [[Boedapest]] in [[Hongarye]].
Graz het ook sy eie klein lughawe ongeveer 10km suid van die middestad met 'n spoorwegstasie binne loopafstand daarvan. Die lughawe bedien vlugte elders uit Oostenryk en uit [[Londen]], [[Zürich]], [[Oslo]], [[Frankfurt am Main]], [[München]], [[Stuttgart]] en [[Düsseldorf]].
== Bekendes uit Graz ==
Graz is die geboortestad van die komponis [[Robert Stolz]] en die wêreldberoemde dirigent, [[Nikolaus Harnoncourt]], het in dié stad grootgeword. Die Hollywood rolprentstêr en goewerneur van Kalifornië, [[Arnold Schwarzenegger]], het in Graz grootgeword. Die ''Graz-Liebenau-Stadion'', waar die voetbalklubs ''SK Sturm Graz'' en ''Grazer AK'' gesetel is, het van 1997 tot 2005 as die ''Arnold Schwarzenegger-stadion'' bekend gestaan. Schwarzenegger se onbuigsame houding ten gunste van die doodstraf het egter in 2005 'n opskudding veroorsaak en sy naam is op sy aandrang van die stadionnaam verwyder.
== Eksterne skakels ==
* [http://www.graztourismus.at Graz Toerismewebtuiste]
* [http://www.vrgraz.at ''3D-Stadtportal der Landeshauptstadt Graz''] - 3D stadsportaal
* [http://www.graz.at ''Stadt Graz''] - Graz: Amptelike webwerf
* [http://www.kulturserver-graz.at KulturServerGraz] - Graz se kultuurportaal
* [http://www.worldtopix.com/graz.html Graz]
[[Kategorie:Oostenryk]]
Lyn 132:
[[fi:Graz]]
[[fr:Graz]]
[[ga:Graz]]
[[gl:Graz]]
[[he:גראץ]]
|