Atoomgetal: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k robot Bygevoeg: pnb:ایٹمی نمبر
Xqbot (besprekings | bydraes)
k robot Bygevoeg: kn:ಪರಮಾಣು ಸಂಖ್ಯೆ; cosmetic changes
Lyn 1:
Die '''atoomgetal''' ('''Z''') is 'n term wat in [[chemie]] en [[fisika]] gebruik word om die aantal [[proton]]e wat in die kern van 'n [[atoom]] voorkom, aan te dui. In 'n atoom met 'n [[neutrale lading]] is die aantal [[elektrone]] tipies gelyk aan die atoomgetal.
 
Die atoomgetal het aanvanklik verwys na die nommer wat die element se plek in die [[periodieke tabel]] aangedui het. Toe [[Dmitri Mendelejev|Mendelejev]] die bekende [[chemiese element]]e gegroepeer het na aanleiding van ooreenkomste in hulle chemiese gedrag, is daar opgemerk dat die plasing van elemente in streng volgorde volgens hulle [[atoommassa]]'s gelei het tot verkeerde plasings. [[Jodium]] en [[tellurium]] verskyn oënskynlik in die verkeerde volgorde as hulle in die tabel volgens hul atoommassas gelys word en pas beter in die tabel as hulle plekke omgeruil word. Wanneer hulle in die volgorde geplaas word waar hulle chemiese eienskappe beter ooreengestem het dit duidelik geword dat hulle nommers in die tabel ooreengestem het met hul atoomgetalle soos in die eerste paragraaf gedefinieer. Die getal is proporsioneel tot die massa van die atoom, maar het soos deur bostaande afwyking geïllustreer, 'n ander eienskap as die massa gereflekteer.
 
Die afwykings in hierdie volgorde is uiteindelik deur [[Henry Moseley|Henry Gwyn Jeffreys Moseley]] na aanleiding van sy navorsing in [[1913]] verduidelik. Moseley het 'n streng verwantskap ontdek tussen die [[x-straaldiffraksie]]spektra van die elemente en hulle korrekte plasing in die periodieke tabel. Dit het later duidelik geword dat die atoomgetal ooreengestem het met die [[elektriese lading]] van die kern; met ander woorde die aantal protone. Dit is hierdie lading wat aan elemente hulle chemiese eienskappe verleen eerder as hul atoommassas.
 
Die atoomgetal is nou verwant aan die [[massagetal]] (maar hulle moet nie met mekaar verwar word nie) wat die aantal protone en [[neutron]]e in die kern van 'n atoom is. Die massagetal word dikwels na die naam van die element geskryf, bv. [[koolstof-14]] (gebruik in [[koolstofdatering]]).
 
== Sien ook ==
*[[periodieke tabel]]
*[[lys van elemente volgens getal]]
Lyn 56:
[[jv:Nomer atom]]
[[ka:ატომური ნომერი]]
[[kn:ಪರಮಾಣು ಸಂಖ್ಯೆ]]
[[ko:원자 번호]]
[[ku:Hijmara atomî]]